Majątkowej ochronie osób najbliższych zmarłego służy zachowek. Obejmuje on tylko najbliższych zmarłego: małżonka, dzieci (wnuki, jeśli ich przodkowie zmarli) oraz rodziców, gdyby byli powołani do spadku z ustawy. Zachowek wynosi 2/3 wartości spadku, jaki przypadłby według dziedziczenia ustawowego – jeśli uprawniony jest trwale niezdolny do pracy albo nie ukończył 18 lat, a w innych wypadkach – 1/2 potencjalnej części spadku.
Zachowek oblicza się nie tylko od tego majątku, który zmarły zostawił. Dolicza się darowizny, które poczynił za życia. Poza drobnymi, zwyczajowo przyjętymi darowiznami, jak np. zwyczajny prezent ślubny, nie bierze się też pod uwagę darowizn, których dokonał więcej niż dziesięć lat przed śmiercią na rzecz osób dalszych, niebędących spadkobiercami. Jednakże darowizny dla uprawnionego do zachowku zalicza się na jego poczet.
O ile dziedziczenie uprawnia do spadku lub jego części niejako w naturze, o tyle zachowek tylko do ekwiwalentu pieniężnego. Zatem uprawniony do zachowku nie może żądać np. części willi czy jakiejś pamiątki po zmarłym. Możliwe jest zmniejszenie zachowku na podstawie zasady słuszności (art. 5 kodeksu cywilnego).
Zobacz wszystkie teksty poradnika:
