Majątek ze spadku powinien zostać w rodzinie

Instytucja zachowku jest wyrazem solidarności rodzinnej i nie narusza ustawy zasadniczej – orzekł Trybunał Konstytucyjny.

Publikacja: 26.07.2013 08:47

Majątek ze spadku powinien zostać w rodzinie

Foto: www.sxc.hu

Czy przepisy gwarantujące zachowanie części majątku w rodzinie niezależnie od testamentu spadkodawcy nie są ograniczeniem swobody dysponowania własnością? Takich wątpliwości nabrały dwa warszawskie sądy. Zwróciły się do TK o zbadanie przepisów kodeksu cywilnego o tzw. zachowku pod kątem zgodności z konstytucją.

Przypomnijmy, że kodeks gwarantuje spadkobiercom co najmniej połowę (niektórym 2/3) części spadku, który by im się należał przy dziedziczeniu ustawowym. Tym samym, co do zasady, w testamencie nie można zupełnie dowolnie wydziedziczać członków rodziny.

Sąd Okręgowy w Warszawie, który rozpatrywał spór spadkobierców, napisał we wniosku, że dziś straciło już znaczenie historyczne uzasadnienie istnienia zachowku. „Obecnie majątek nie jest wynikiem wspólnej pracy całej rodziny, a zachowek nie pozwala na swobodne decydowanie o przeznaczeniu majątku i przekazaniu go członkom rodziny albo osobom obcym" – napisał sąd we wniosku.

Gwarancje dziedziczenia mają umacniać solidarność rodzinną

Z kolei obecny na rozprawie sędzia Sądu Okręgowego Warszawa-Praga Bogdan Wolski przytaczał przykłady z sądowej praktyki dotyczące sporów o zachowek. Według sędziego świadczą one  o tym, że gdy krewni się kłócą i nie utrzymują  ze sobą kontaktów, zachowek tylko pozornie chroni wartości rodzinne.

– Gdzie jest ta rodzina, co ma być chronione, gdy w jednej ze spraw kobieta, zresztą zakonnica, pozywa dalekiego krewnego o zachowek, a tym zachowkiem jest mieszkanie, w którym ten krewny mieszka wraz ze swoją najbliższą rodziną? – pytał retorycznie sędzia, domagając się uznania przepisów art. 991 § 1 i 2  kodeksu cywilnego za niekonstytucyjne. I dodał: jeśli system prawa ma chronić rodzinę, to raczej taką, której członkowie wspierają się wzajemnie i łożą na swoje utrzymanie, a nie tylko są prawnie spokrewnieni.

Przepisów o zachowku bronił przedstawiciel Sejmu poseł Wojciech Szarama. Zwrócił uwagę, że przepisy k.c. dają w pewnych sytuacjach prawo do pozbawienia rodziny zachowku (np. zaniedbywanie obowiązków rodzinnych czy przestępstwo względem spadkobiercy).

Trybunał uznał, że prawo do zachowku nie narusza prawa własności i prawa do dziedziczenia. W uzasadnieniu wyroku podkreślił, że  jest ono także gwarancją prawa do prywatności i poszanowania życia rodzinnego (sygnatura akt: P 56/11, P 50/12).

– Konstytucja nie reguluje szczegółowo stosunków rodzinnych, jednak jej przepisy powinny być rozumiane jako służące umacnianiu solidarności rodzinnej – mówił sędzia TK Stanisław Rymar. Potwierdził też argumentację Sejmu, że kodeks cywilny daje spadkodawcy kilka możliwości pozbawienia najbliższych prawa do zachowku, jeżeli uzna to za konieczne. – Nie jest to zatem najbardziej dolegliwe ograniczenie dla spadkodawcy – zauważył sędzia Rymar.

Czy przepisy gwarantujące zachowanie części majątku w rodzinie niezależnie od testamentu spadkodawcy nie są ograniczeniem swobody dysponowania własnością? Takich wątpliwości nabrały dwa warszawskie sądy. Zwróciły się do TK o zbadanie przepisów kodeksu cywilnego o tzw. zachowku pod kątem zgodności z konstytucją.

Przypomnijmy, że kodeks gwarantuje spadkobiercom co najmniej połowę (niektórym 2/3) części spadku, który by im się należał przy dziedziczeniu ustawowym. Tym samym, co do zasady, w testamencie nie można zupełnie dowolnie wydziedziczać członków rodziny.

Konsumenci
Pozew grupowy oszukanych na pompy ciepła. Sąd wydał zabezpieczenie
https://track.adform.net/adfserve/?bn=77855207;1x1inv=1;srctype=3;gdpr=${gdpr};gdpr_consent=${gdpr_consent_50};ord=[timestamp]
Sądy i trybunały
Dr Tomasz Zalasiński: W Trybunale Konstytucyjnym gorzej już nie będzie
Konsumenci
TSUE wydał ważny wyrok dla frankowiczów. To pokłosie sprawy Getin Banku
Nieruchomości
Właściciele starych budynków mogą mieć problem. Wygasają ważne przepisy
Materiał Promocyjny
Bank Pekao wchodzi w świat gamingu ze swoją planszą w Fortnite
Prawo rodzinne
Przy rozwodzie z żoną trzeba się też rozstać z częścią krów