Rewolucja w służbach nie tak szybko

Zapowiadana przez premiera reorganizacja służb specjalnych, która ma dotknąć głównie ABW i ograniczyć jej uprawnienia śledcze na rzecz analitycznych, nie nastąpi tak szybko. Zanim dyskusję nad wstępną propozycją zmian rozpoczną posłowie speckomisji, swoją opinię ma przedstawić Kolegium ds. Służb Specjalnych. Według informacji „Rz" będzie gotowa najwcześniej w marcu.

– Terminu jeszcze nie znamy. Kiedy tylko będzie ustalony, podamy go do publicznej wiadomości – mówi Małgorzata Woźniak, rzeczniczka MSW.

Rząd chce reformować służby, ponieważ, jak twierdzi, obecnie jest tak, że się dublują, np. korupcję ścigają ABW, CBA i policja – za to zbyt słabo uprzedzają o zagrożeniach. Brak w porę szybkiej reakcji był najbardziej widoczny przy aferze Amber Gold, w której służby podjęły działania dopiero wtedy, kiedy były setki pokrzywdzonych i milionowe straty. Sam szef rządu – jak wynikało z jego wypowiedzi – miał o to pretensje.

W niedawnej rozmowie z „Rz" Jacek Cichocki, ówczesny szef MSW, mówił, że premier „oczekuje od służb specjalnych, w tym od ABW, żeby odpowiednio wcześnie rozpoznawały zagrożenia, także w aspekcie ekonomicznym".

To Cichocki i szef MON Tomasz Siemoniak przygotowali w styczniu wstępne założenia reformy służb. Przewidują one m.in. podział na służby cywilne i wojskowe i wejście służb w struktury resortów.

Nowością jest wprowadzenie systemu kontroli nad stosowaniem przez służby procedur ingerujących w życie obywateli, takich jak np. podsłuchy czy podgląd, czyli np. potajemne zakładanie kamer. Wstępne założenia przewidują, że profesjonalny, apolityczny organ złożony np. z emerytowanych sędziów w razie wątpliwości o nadużycia mogłyby sprawdzić, czy służby nie przekroczyły uprawnień.

Premier zapoznał się z tymi propozycjami i uznał, że konieczna jest opinia Kolegium ds. Służb Specjalnych, które ma zarekomendować konkretne rozwiązania.

Sejmowa komisja ds. specsłużb dopiero w końcu kwietnia wyznaczyła posiedzenie, na którym ma omawiać proponowane rozwiązania.

Czy wizję reformy służb autorstwa m.in. Jacka Cichockiego będzie podtrzymywał nowy szef MSW Bartłomiej Sienkiewicz? Posłowie opozycji sądzą, że następca Cichockiego będzie się liczył z tym, co ten zaproponował.

– Moim zdaniem rząd nie jest gotowy do tego, żeby przedstawiać wizję całościowej reformy służb. Nie ma koncepcji nadzoru nad nimi, kontroli i koordynacji. To kluczowa kwestia, a wciąż nierozstrzygnięta. Uprawnienia poszczególnych służb są ważne, ale najważniejsze jest to, jak je kontrolować, by nie wykorzystywały np. technik operacyjnych do bezprawnych działań – mówi „Rz" poseł Stanisław Wziątek z SLD z Sejmowej Komisji ds. Służb Specjalnych.

Poseł wątpi, by opinia Kolegium była gotowa, jak sugerował szef MSW, na przełomie lutego i marca. – Zwłaszcza że jest zmiana na stanowisku szefa resortu – mówi Wziątek.