Stelina: Pozwy policjantów ws. waloryzacji uposażeń to tylko protest

Rz: Policjanci, strażacy ?i pogranicznicy nie chcą ?już czekać na podwyżki. Od pięciu lat ich wynagrodzenia są zamrożone. Dlatego postanowili skorzystać z procedury pozwu zbiorowego. Czy prawo dopuszcza ?go w takich sprawach?

Jakub Stelina:

Wydaje mi się, że nie. Z ustawy o dochodzeniu roszczeń w postępowaniu grupowym jasno wynika, że na jej podstawie dochodzi się roszczeń z tytułu czynów niedozwolonych. Brak waloryzacji uposażenia deliktem nie jest. Trudno go uznać za zawinione działanie wyrządzające szkodę.

Należy się też zastanowić, czy w  sprawach o podwyżkę uposażenia właściwy jest sąd cywilny. Tylko przed nim można bowiem dochodzić roszczeń zbiorowych. Moim zdaniem mundurowi nie mają takiej możliwości.

A czy mogą dochodzić swoich roszczeń indywidualnie?

Nie. Ustawa o kształtowaniu wynagrodzeń w państwowej sferze budżetowej wprawdzie zobowiązuje do corocznej waloryzacji ich wynagrodzeń, ale nie daje podstawy do występowania z roszczeniem. Ona wprowadza tylko mechanizm podwyższania uposażeń. To mechanizm polityczny. Nie idą za nim żadne prawa podmiotowe funkcjonariuszy. Co więcej, wysokość wynagrodzeń ustalana jest ustawą i rozporządzeniami. Sąd może jedynie stosować prawo. Nie może wejść w rolę prawodawcy i zmieniać przepisów. A tego domagają się funkcjonariusze.

To może funkcjonariusze powinni złożyć wniosek do Trybunału Konstytucyjnego?

Ta ścieżka wydaje się najbardziej realna. To Trybunał może ocenić prawo. Badał już konstytucyjność zamrożenia płac w budżetówce (sygn. K 1/12). Sprawa dotyczyła sędziów. Trybunał uznał wtedy, że zamrożenie jest konstytucyjne, ale tylko dlatego, że było incydentalne. Zamrożenie płac sędziów nie może się stać stałą praktyką. Kilkuletnie zamrożenie płac funkcjonariuszy można już za nią uznać.

Z drugiej strony Trybunał kilkakrotnie dopuszczał wstrzymanie waloryzacji różnych świadczeń ze względu na zły stan finansów publicznych.

Badając konstytucyjność niewaloryzowania uposażeń, Trybunał zapewne wziąłby pod uwagę takie wartości chronione przez ustawę zasadniczą, jak równowaga budżetowa, zaufanie obywateli do państwa oraz trwałość gwarancji płacowych. Sprawdziłby ponadto, czy naruszenie praw funkcjonariuszy ma charakter proporcjonalny.

Akcja służb mundurowych jest skazana na niepowodzenie?