Czynność przekształcenia prawa wieczystego użytkowania gruntu w prawo własności nie stanowi dla celów VAT ponownej dostawy tej samej nieruchomości. Dostawa jest jedna i miała miejsce w momencie ustanowienia takiego prawa. Nie oznacza to jednak, że sama opłata za przekształcenie w każdym przypadku nie podlega opodatkowaniu VAT. Opłata ta bowiem w istocie rzeczy stanowi pozostałą do zapłaty część wynagrodzenia należnego gminie tytułem ustanowienia prawa użytkowania wieczystego i powinna być opodatkowana tak jak opodatkowane były opłaty „zwykłe".
Wniosek o interpretację
Gmina wystąpiła o wydanie interpretacji w zakresie podatku VAT. We wniosku wskazała, że jest właścicielem zabudowanej działki gruntu, która w 2010 r. została oddana w użytkowanie wieczyste wraz ze sprzedażą posadowionego na tej działce budynku. Transakcja podlegała opodatkowaniu podatkiem VAT według stawki 22 proc., a gmina wystawiła z tego tytułu fakturę. Obecnie gmina zamierza zbyć prawo własności działki na rzecz jej użytkownika wieczystego. Zbycie odbywać się będzie za odpłatnością obliczoną z uwzględnieniem przepisów ustawy o gospodarce nieruchomościami, tj. zostanie ustalona cena sprzedawanej nieruchomości, na poczet której gmina zaliczy użytkownikowi wieczystemu kwotę równą wartości prawa użytkowania wieczystego nieruchomości określoną według stanu na dzień sprzedaży. Różnica podlegać będzie zapłacie przez nabywcę.
Gmina zapytała czy uzyskanie takiego wynagrodzenia będzie skutkowało po jej stronie transakcją podlegającą opodatkowaniu VAT, a jeśli tak to czy transakcja ta będzie opodatkowana według stawki podstawowej, czy też będzie zwolniona z VAT. Sama stanęła na stanowisku, że w jej przypadku zbycie prawa własności działki na rzecz jej użytkownika wieczystego i uzyskanie z tego tytułu wynagrodzenia nie będzie skutkować pojawieniem się po stronie gminy transakcji podlegającej opodatkowaniu VAT, ponieważ pierwotna transakcja dostawy towaru (do której miałaby odnieść się potencjalna korekta wynikająca z dodatkowego wynagrodzenia uzyskanego przez gminę) uległa już podatkowemu przedawnieniu. Gmina nie ma zatem możliwości wystawienia faktury korygującej do faktury wystawionej pierwotnie w 2010 r. W zakresie pytania drugiego wskazała, że jeżeli organ podatkowy uznałby, że uzyskanie takiego wynagrodzenia skutkować będzie po stronie gminy transakcją podlegającą opodatkowaniu VAT, to będzie ona opodatkowana przy zastosowaniu stawki 23 proc.
Stanowisko organu podatkowego
Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w interpretacji z 17 listopada 2017 r. (sygn. 0112-KDIL1-1.4012.432. 2017. 1.AD) uznał stanowisko gminy za nieprawidłowe. W uzasadnieniu potwierdził, że dla potrzeb rozliczeń podatku VAT czynność przekształcenia prawa wieczystego użytkowania gruntu w prawo własności nie może być traktowana jako ponowna dostawa tej samej nieruchomości na rzecz tego samego nabywcy. Przekształcenie to stanowi bowiem jedynie zmianę formy prawnej faktycznego prawa do gruntu, sama dostawa zaś rozumiana jako przeniesienie prawa do rozporządzania nieruchomością jak właściciel nastąpiła z chwilą zawarcia umowy o ustanowienie tego prawa. W związku z przekształceniem zmianie ulega zatem kwota należna z tytułu dokonanego już wcześniej przeniesienia ekonomicznego władztwa nad gruntem – podlegające opodatkowaniu przyszłe opłaty roczne zostają w takiej sytuacji zastąpione jedną kwotą, o której mowa w art. 69 ustawy o gospodarce nieruchomościami. Powyższe oznacza, że opodatkowaniu nie podlega obecne przekształcenie prawa wieczystego użytkowania gruntu, tylko kwota pozostała do zapłaty z tytułu użytkowania wieczystego ustanowionego w przeszłości. A ponieważ w przypadku opłat za użytkowanie wieczyste obowiązek podatkowy w podatku VAT został rozłożony w czasie, nie można zgodzić się z gminą, że zobowiązanie podatkowe z tytułu przekształcenia uległo przedawnieniu.
W zakresie pytania drugiego organ podatkowy stanął na stanowisku, że kwota należna z tytułu przekształcenia prawa użytkowania wieczystego w prawo własności powinna być opodatkowana według stawki obowiązującej w dniu dostawy, tj. jeżeli ustanowienie prawa użytkowania wieczystego nastąpiło w okresie od 1 maja 2004 r. do 31 grudnia 2010 r. – według stawki 22 proc., a jeśli po 1 stycznia 2011 r. – według stawki 23 proc. Z opisu sprawy wynika, że działka została oddana w użytkowanie wieczyste w roku 2010, otrzymywana od użytkownika opłata za przekształcenie prawa użytkowania wieczystego w prawo własności powinna być opodatkowana według stawki 22 proc.
