Lokale mogą być nieopodatkowane

Prawo do pobierania własnych podatków lokalnych ustawodawca przyznał jedynie gminom. Daniny te zostały uregulowane w trzech różnych aktach prawnych. Są to: [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr?id=182297]ustawa z 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych (tekst jedn. DzU z 2006 r. nr 121, poz. 844 ze zm.)[/link], [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr?id=182467]ustawa z 15 listopada 1984 r. o podatku rolnym (tekst jedn. DzU z 2006 r. nr 136, poz. 969 ze zm.)[/link] oraz [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr?id=167524]ustawa z 30 października 2002 r. o podatku leśnym (DzU nr 200, poz. 1682 ze zm.)[/link].

Wszystkie z wymienionych ustaw przyznają radom gmin kompetencje do podejmowania uchwał wprowadzających w tych podatkach zwolnienia inne niż przewidziane w ich przepisach. Wszystkie zastrzegają również, że nie mogą być to inne rodzaje zwolnień niż przedmiotowe.

[srodtytul]Podmiotowe i przedmiotowe[/srodtytul]

Można wyróżnić dwa rodzaje zwolnień podatkowych – podmiotowe i przedmiotowe. Pierwsze odnoszą się do podmiotów opłacających daniny publiczne, czyli podatników. W odniesieniu do podatków lokalnych będą to przede wszystkim osoby fizyczne oraz osoby prawne. Wprowadzenie tego rodzaju zwolnień polega natomiast na wyłączeniu określonej kategorii podatników z obowiązku zapłaty podatku. Określenie kategorii podmiotów zwolnionych z obowiązku opłacania określonych danin publicznych jest wyłączną kompetencją ustawodawcy. Oznacza to, że gminne rady nie mogą w drodze uchwały wprowadzać innych kategorii zwolnień podmiotowych niż te, które istnieją w przepisach ustaw o podatkach i opłatach lokalnych, ustawie o podatku rolnym, czy ustawie o podatku leśnym.

[b]Drugą kategorią zwolnień są odnoszące się do przedmiotu opodatkowania. Tutaj ustawodawca aż tak restrykcyjny nie jest.[/b] Przepisy wszystkich wymienionych wyżej ustaw zawierają bowiem upoważnienia dla właściwych rad zezwalające im na wprowadzanie innych niż określone w ustawach zwolnień przedmiotowych.

[srodtytul]Przepisy kompetencyjne[/srodtytul]

Ustawa o podatkach i opłatach lokalnych zawiera takich przepisów kilka. Pierwszym jest art. 7 ust. 3, zgodnie z którym rada gminy może wprowadzić inne zwolnienia przedmiotowe w podatku od nieruchomości niż te przewidziane w ustępie 1 omawianego artykułu oraz w art. 10 ust. 1[link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr?id=171196] ustawy z 2 października 2003 r. o zmianie ustawy o specjalnych strefach ekonomicznych i niektórych innych ustaw (DzU nr 188, poz. 1840 ze zm.)[/link]. Podobne postanowienie zawarte zostało w art. 12 ust. 4 tej ustawy – odnośnie do podatku od środków transportowych, z zastrzeżeniem, że zwolnienia te nie mogą być takie same jak przewidziane w art. 8 pkt 2, 4 i 6 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych. Warto również wspomnieć o tym, że zwolnienia przedmiotowe gmina może wprowadzać również w opłatach lokalnych: targowej, miejscowej, uzdrowiskowej czy od posiadania psów. Stanowi o tym wprost jej art. 19 ust. 4.

Jeżeli chodzi natomiast o podatek rolny, to przepisem kompetencyjnym w omawianym zakresie jest jej art. 13e. Zgodnie z jego treścią rada gminy w drodze uchwały, może wprowadzić inne zwolnienia i ulgi przedmiotowe niż określone w ustawie o podatku rolnym. Podobny w treści jest art. 7 ust. 3 ustawy o podatku leśnym. Przyznaje on gminnym organom stanowiącym kompetencje do wprowadzenia zwolnień przedmiotowych innych niż określone w ustępie 1 tego artykułu. Zarówno ustawa o podatku rolnym, jak i leśnym zaznacza jednocześnie, że zwolnienia takie należy wprowadzać z uwzględnieniem przepisów dotyczących pomocy publicznej, czyli [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr?id=185281]ustawy z 30 kwietnia 2004 r. o postępowaniu w sprawach dotyczących pomocy publicznej (tekst jedn. DzU z 2007 r. nr 59, poz. 404 ze zm.)[/link].

[srodtytul]Prawidłowa treść uchwały[/srodtytul]

Jakiej treści zatem uchwały rada gminy może podjąć, jeżeli chce zrealizować kompetencje do ustanowienia przedmiotowych zwolnień w omawianych podatkach? Po pierwsze takie uchwały nie mogą być adresowane do konkretnie (imiennie) określonych podmiotów. Uchwała taka, jak podkreślił [b]NSA w wyroku z 6 października 1993 r., przybiera bowiem postać decyzji administracyjnej (III SA 680/93)[/b]. Muszą być zatem tak skonstruowane, aby mogły mieć zastosowanie do nieokreślonego kręgu osób. Nie ma natomiast żadnego znaczenia, jakiej liczby podatników będzie ona dotyczyła.

Uchwały rad ustanawiające zwolnienia przedmiotowe w omawianych podatkach nie mogą ich odnosić w żaden sposób do określonej kategorii podatników. Tak skonstruowane miałoby bowiem charakter mieszany przedmiotowo-podmiotowy, a stanowienie takich jest niedozwolone. Dlaczego? Ponieważ ustawodawca nie przyznał radom kompetencji do ustanawiania tego typu mieszanych zwolnień. Potwierdza to chociażby wyrok NSA z 25 czerwca 2003 r., w którym sąd stwierdził, że możliwość wprowadzenia przez radę gminy zwolnień przedmiotowych wynikająca z art. 7 ust. 3 powyższej ustawy nie oznacza w świetle art. 217 Konstytucji RP dopuszczalności stanowienia zwolnień o charakterze przedmiotowo-podmiotowym [b](SA/Rz 235/03)[/b].