Za niepłacenie alimentów nie zabiorą prawa jazdy

Tak wynika z senackiego projektu zmian [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=50470F6AC0224974A278960EC509A29B?id=295707]w ustawie z 7 września 2007 r. o pomocy osobom uprawnionym do alimentów(DzU z 2009 r. nr 1, poz. 7 ze zm.)[/link]. Zaproponowane w nim regulacje oznaczają w praktyce likwidację instytucji zatrzymywania prawa jazdy niesolidnym dłużnikom alimentacyjnym.

[srodtytul]Po wyroku[/srodtytul]

Wspomniany projekt to skutek [b][link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=B676B1897AD93DF5DECC96276EA1F1F3?id=325948]wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 22 września 2009 r. (sygn. P 46/07)[/link][/b]. TK uznał w nim, że art. 5 [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=6C55322A8C36F07B2AF72DA47783539D?id=177748]ustawy z 22 kwietnia 2005 r. o postępowaniu wobec dłużników alimentacyjnych oraz zaliczce alimentacyjnej (DzU nr 86, poz. 732 ze zm.)[/link] jest niezgodny z art. 2 i art. 31 ust. 3 [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=E07612EFBD36B43D24B23BB6A188F582?id=77990]Konstytucji RP[/link]. Zatrzymanie prawa jazdy miało, zdaniem Trybunału, służyć skuteczności egzekwowania alimentów, a takiego celu nie da się osiągnąć, gdy aktywność zawodowa – aktualna bądź potencjalna – zależy od jego posiadania.

TK zwrócił też uwagę, że zakwestionowane przepisy nie spełniają wymogu sprawiedliwej procedury – bo od wniosku gminy nie można się odwołać, a kontrola sądowoadministracyjna decyzji starosty nie obejmuje jej merytorycznej zasadności.

Ustawa o zaliczce alimentacyjnej już nie obowiązuje. Podobne przepisy znajdują się jednak w jej następczyni, czyli ustawie o pomocy osobom uprawnionym do alimentów. W opinii wnioskodawców ustawie tej można postawić takie same zarzuty jak jej poprzedniczce.

Na razie jednak gminy nadal mają podstawę prawną, aby występować o odebranie prawa jazdy niesolidnemu dłużnikowi, a starosta – aby je zatrzymać.

– Będziemy zgłaszać wnioski o zatrzymanie prawa jazdy tak długo, jak długo przepisy te będą obowiązywać. Szkoda, że planuje się odejście od tej instytucji, bo była ona skutecznym straszakiem na dłużników alimentacyjnych. Groźba zatrzymania prawa jazdy sprawiała, że zaczynali z nami współpracować, a często także wysupływali pieniądze na pokrycie swoich zobowiązań – twierdzi Joanna Błachowska-Kurbiel, dyrektor Szczecińskiego Centrum Świadczeń.

Starostowie nadal wydają decyzje odbierające prawa jazdy. – Od czasu wyroku TK zatrzymaliśmy ich około 20. Dwóch dłużników się odwołało. W jednej ze spraw naszą decyzję uchyliło samorządowe kolegium odwoławcze, twierdząc, że przez analogię do zakwestionowanych przez TK przepisów o zaliczce alimentacyjnej nie powinno się stosować przepisów z ustawy o pomocy osobom uprawnionym do alimentów. Po wyroku TK część gmin przestała występować o zatrzymanie prawa jazdy. Inicjatywa ustawodawcza w tym zakresie jest pożądana, bo usunie zaistniały nieporządek prawny. Oby interwencja ta nastąpiła jak najszybciej – mówi Krzysztof Kisielewski, dyrektor Wydziału Ewidencji i Rejestracji w Toruniu.

[srodtytul]Po nowelizacji [/srodtytul]

Gmina dłużnika, podejmując ostateczne działania wobec niełożącego na swe dziecko rodzica, będzie po nowelizacji składać jedynie wniosek o ściganie za przestępstwo niealimentacji z art. 209 § 1 [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=FE4C069A721E56075CE8F81402F77C62?id=333894]kodeksu karnego[/link]. Polega ono na uporczywym uchylaniu się od wykonania obowiązku opieki przez niełożenie na utrzymanie osoby najbliższej i przez to narażanie jej na niemożność zaspokojenia podstawowych potrzeb życiowych.

Projekt nie zawiera przepisów przejściowych. Jeśli wejdzie w życie, to sprawy w toku będą umarzane na podstawie art. 105 kodeksu postępowania administracyjnego. W odniesieniu do zakończonych urzędy będą mogły uchylić decyzję ostateczną na podstawie art. 154 k.p.a.