Samorządowcy. Prezydent proponuje niekonstytucyjne rozwiązania

Rozwiązania przyjęte w prezydenckim projekcie ustawy o współdziałaniu w samorządzie terytorialnym mogą spowodować, że niewielka, ale dobrze zorganizowana mniejszość (przy pasywnej postawie większości i poparciu mediów) zdoła przeforsować rozwiązania całkowicie sprzeczne z interesem całej społeczności lokalnej

Publikacja: 13.02.2013 20:02

Pod presją mniejszości gminy będą zmuszone finansować roszczenia grup, a nie większości

Foto: www.sxc.hu

Michał Cyrankiewicz

5 lutego 2013 r., w Konstantynowie Łódzkim obradowali przedstawiciele korporacji samorządowych.

Przedmiotem dyskusji był m.in. prezydencki projekt ustawy o współdziałaniu w samorządzie terytorialnym na rzecz rozwoju lokalnego i regionalnego. To już kolejna jego odsłona, jednak prezydencka inicjatywa i tym razem nie zyskała uznania w oczach samorządowców.

Zastrzeżenia fundamentalne

Prezydencka inicjatywa wprowadza m.in. zmiany do ustawy o referendum lokalnym. Polegają one na rezygnacji z określenia wymaganej dla ważności referendum (poza referendum w sprawie odwołania organów JST) liczby osób biorących w nim udział (obecnie jest to 30 proc. uprawnionych do głosowania).

- Zaproponowany przez Prezydenta zapis w ustawie o referendum lokalnym, zgodnie z którym „referendum lokalne jest ważne, niezależnie od liczby biorących w nim udział mieszkańców uprawnionych do głosowania" jest rozwiązaniem horrendalnym i wprost sprzecznym z podstawowymi zasadami demokracji – czytamy w stanowisku korporacji samorządowych. – Rozwiązanie to jest szczególnie niebezpieczne w powiązaniu z przepisami określającymi na bardzo niskim poziomie wymaganą liczbę osób, które mogą wystąpić z inicjatywą w sprawie referendum (10 proc. mieszkańców gminy lub powiatu oraz 5 proc. mieszkańców województwa) – dodają samorządowcy.

Pod naciskiem wspieranej przez media mniejszości mogą być w gminie wprowadzane rozwiązania nieracjonalne, również ze względów finansowych

W wypracowanym w Konstantynowie Łódzkim stanowisku czytamy również, że niedopuszczalne jest także wprowadzenie zasady, w myśl której uprawnionymi do udziału w referendum są „mieszkańcy", w miejsce dotychczas wskazywanych jako uprawnionych „obywateli". – W szczególnych sytuacjach może to prowadzić do uzyskania znaczącego wpływu na funkcjonowanie konkretnej jednostki samorządu terytorialnego przez zamieszkałych na jej terenie cudzoziemców nie będących obywatelami Rzeczypospolitej – czytamy.

Samorządowcy zwracają także uwagę, że przyjęcie takiego rozwiązania może być niezgodne z art. 62 Konstytucji, zgodnie z którym obywatel polski ma prawo udziału w referendum oraz prawo wybierania Prezydenta Rzeczypospolitej, posłów, senatorów i przedstawicieli do organów samorządu terytorialnego, jeżeli najpóźniej w dniu głosowania kończy 18 lat.

Nowy, stary projekt

Przesłany samorządom do konsultacji projekt ustawy jest nawiązaniem do inicjatywy z 2011 r. Wówczas projekt był przedstawiany pod innym tytułem (o wzmocnieniu udziału mieszkańców w działaniach samorządu terytorialnego, o współdziałaniu gmin, powiatów i województw). Jednak w ocenie samorządowców nowy projekt w niewielkim stopniu uwzględnia uwagi zgłaszane przez korporacje samorządowe (m.in. Śląski Związek Gmin i Powiatów). Nie wprowadza również istotnych zmian w sferze poddanej wówczas krytyce korporacji samorządowych. Zamiast tego przewiduje wprowadzenie:

W ocenie samorządowców narzucenie sztywnych i obligatoryjnych rozwiązań z zakresu współdziałania uniemożliwia swobodę kreacji przez same samorządy zasad i zakresu współpracy. Ponadto może stworzyć nową sferę potencjalnych konfliktów kompetencyjnych.

- Zakres proponowanych zmian jest zbyt szeroki, aby uregulować podniesione zagadnienia w ramach jednej ustawy – podkreślają samorządowcy. I proponują, aby materię projektu podzielić na trzy odrębne projekty ustaw:

W spotkaniu zorganizowanym w Konstantynowie Łódzkim uczestniczyli przedstawiciele: Stowarzyszenia Gmin i Powiatów Wielkopolski, Śląskiego Związku Gmin i Powiatów, Stowarzyszenia Gmin i powiatów Małopolski, Zrzeszenia Prezydentów, burmistrzów i Wójtów Województwa Lubuskiego, Związku Gmin Lubelszczyzny oraz Związku Gmin Warmińsko-Mazurskich.