Urzędnicze pisma: „Rz” wyjaśnia wątpliwości

Publikacja: 10.12.2013 02:05

Kiedy „nie" piszemy osobno

• Chciałabym dowiedzieć się o pisownię „nie" (razem czy osobno) w następujących zdaniach: Przedsiębiorca nie będący osobą fizyczną podejmuje działalność gospodarczą po uzyskaniu wpisu do rejestru przedsiębiorców; Osoba prawna i jednostka organizacyjna nie będąca osobą.

Cząstkę „nie" z imiesłowami czasownikowymi piszemy łącznie, w tych przypadkach zatem: niebędący, niebędąca. Tak samo napiszemy: nierokujący, niewchodząca, nienawiązujący. Czasami dopuszczalne jest jednak stosowanie pisowni rozdzielnej, np. nie leżący, ale siedzący. Warto jednak dodać, że internetowa wersja „Słownika ortograficznego" PWN – na bieżąco uaktualniana –  wszystkie zaprzeczone imiesłowy przymiotnikowe podaje w pisowni łącznej.

Zbędne dwuznaczności

• Czy w dokumencie urzędowym prawidłowy jest zapis „miesiąc styczeń"? Według mnie wiadomo, że grudzień czy styczeń są miesiącami, więc bez sensu jest pisanie, że coś wydarzy się w miesiącu styczniu.

Zgadza się. Nazw miesięcy zarówno w tekstach urzędowych, jak i w innego rodzaju tekstach, nie powinno się poprzedzać wyrazem „miesiąc". Jest to zbyteczne, ponieważ nie są one dwuznaczne. Tak samo nie należy pisać, że coś wydarzyło się dnia np. 1 sierpnia, wystarczy po prostu 1 sierpnia.

Posiadać i mieć

• Moje pytanie dotyczy zwrotów „mieć" i „posiadać". Zauważyłam, że „posiadać" używane jest nagminnie w pismach urzędowych, wtedy wydają się one bardziej mądre, profesjonalne. Ja również go używam, aby nie wyłamywać się z panującego trendu.

Wyraz „posiadać" znaczy „mieć coś na własność, być właścicielem czegoś" („Nowy słownik poprawnej polszczyzny" PWN pod red. A. Markowskiego) i używa się go w odniesieniu do rzeczy materialnych o znacznej wartości. Powiemy zatem: Firma posiada znaczny kapitał majątkowy. Nie możemy natomiast posiadać nowej fryzury czy problemu.  Warto się wyłamać i używać zwrotów zgodnie z ich znaczeniem.

Odmiana nazwisk

• Czy konieczna jest odmiana nazwisk? Czy można napisać: Wzywam panią Ewę Romanowska?

Nie. Polszczyzna jest językiem fleksyjnym, dlatego nazwiska powinniśmy bezwzględnie odmieniać. Napiszemy: Wzywam panią Ewę Romanowską. Jeżeli obawiamy się, że na podstawie odmienionego nazwiska ktoś będzie miał kłopot z odtworzeniem jego formy podstawowej, zaleca się tak zbudować tekst, aby wymuszał on użycie formy w mianowniku. Wyjątkiem są jedynie słabo przyswojone nazwiska obce. Możemy pozostawić je nieodmienione w połączeniu z odmienionym imieniem.

Kiedy „nie" piszemy osobno

• Chciałabym dowiedzieć się o pisownię „nie" (razem czy osobno) w następujących zdaniach: Przedsiębiorca nie będący osobą fizyczną podejmuje działalność gospodarczą po uzyskaniu wpisu do rejestru przedsiębiorców; Osoba prawna i jednostka organizacyjna nie będąca osobą.

Pozostało jeszcze 88% artykułu
Sądy i trybunały
Ważna opinia z TSUE ws. neosędziów. Nie spodoba się wielu polskim prawnikom
Sądy i trybunały
Będzie nowa ustawa o Sądzie Najwyższym. Ujawniamy plany reformy
Matura i egzamin ósmoklasisty
Matura i egzamin ósmoklasisty 2025 z "Rzeczpospolitą" i WSiP
ZUS
Kolejny pomysł zespołu Brzoski: ZUS rozliczy składki za przedsiębiorców
Materiał Promocyjny
Tech trendy to zmiana rynku pracy
Prawo w Polsce
Od 1 maja rusza nowy program bezpłatnych badań. Jak z niego skorzystać?
Materiał Partnera
Polska ma ogromny potencjał jeśli chodzi o samochody elektryczne