Reklama

Sędzia awansowany nie musi kończyć starych spraw - uchwała Sądu Najwyższego

Po odebraniu od prezydenta nominacji do sądu wyższego szczebla nie ma uprawnienia do rozpoznawania spraw w dotychczasowym miejscu służbowym bez delegacji i jego zgody sędziego.

Publikacja: 18.03.2020 07:50

Przyczyną długotrwałych procesów w sprawach cywilnych (szeroko rozumianych) jest brak odpowiedzialności za sprawę po stronie sędziego sprawozdawcy

Foto: Fotorzepa, Michał Walczak

Marek Domagalski

Reklama

To sedno najnowszej uchwały Sądu Najwyższego, która powinna przeciąć spór o „przesuwanie" sędziów.

Zgodnie z art. 47b § 4 prawa o ustroju sądów powszechnych zmiana miejsca służbowego sędziego lub delegowanie go do innego sądu nie stanowi przeszkody w podejmowaniu czynności w sprawach przydzielonych w dotychczasowym miejscu służbowym albo miejscu pełnienia służby, aż do ich zakończenia.

Czytaj też: Sędziowie wycofują z KRS wnioski o awans po uchwale trzech izb SN

I ten przepis najwyraźniej zastosowano w sprawie sędzi Iwony N., z Olsztyna, która nadal orzekała w miejscowym sądzie upadłościowym mimo nominacji i awansu do sądu okręgowego. Prowadziła ona od początku 2019 r. sprawę upadłościową z wniosku miejscowej spółki, a 1 lipca 2019 r. była w trzyosobowym składzie sędziowskim, który wniosek spółki oddalił (ze względu na brak pieniędzy nawet na koszty upadłości), tymczasem trzy tygodnie wcześniej prezydent powołał ją na sędziego SO.

I to był jeden z zarzutów odwołania spółki do SO, który przy jego rozpoznawaniu powziął wątpliwości i zawarł je w pytaniu do SN: Czy sędzia powołany na stanowisko sędziego sądu wyższego szczebla, rozpatrując po tym awansie sprawy w sądzie niższego szczebla bez delegacji, o której mowa w art. 77 § 1 pkt 1 prawa o ustroju sądów, jest sędzią uprawnionym? Ten przepis pozwala ministrowi sprawiedliwości delegować sędziego, ale za jego zgodą, do orzekania w innym równorzędnym lub niższym sądzie. Tutaj takiej delegacji , ani też zgody sędziego nie było.

Reklama

W uzasadnieniu pytania SO wskazał, że kwestia ta budzi kontrowersje i była przedmiotem wielu pytań do Ministerstwa Sprawiedliwości, kierowanych tam przez różne sądy. Sprowadza się ona do odpowiedzi, czy zmiana miejsca służbowego sędziego nie stanowi przeszkody do podejmowania czynności w sprawach przydzielonych mu w dotychczasowym sądzie aż do ich zakończenia. Więcej: czy wyznacza obowiązek rozpoznania przez takiego sędziego spraw mu tam przydzielonych.

W ocenie MS intencją ustawodawcy było umożliwienie sędziemu, który zmienił sąd na skutek awansu, dokończenie spraw rozpoczętych w poprzednim sądzie.

– Możliwe jest orzekanie przez sędziego wyższego szczebla w sądzie niższego szczebla, ale na podstawie delegacji, o której jest mowa w art. 77 § 1 pkt 1 usp, ale taka delegacja wymaga zgody sędziego. Nie może być tak, że sędzia awansowany zostaje potraktowany, jakby został ukarany dyscyplinarnie. Poza tym z tego powodu zakres jego obowiązków mógłby być zwiększony – wskazała w uzasadnieniu uchwały sędzia SN Maria Szulc. – Sędzia jest powoływany do konkretnego sądu, do rozstrzygania spraw określonego szczebla, a niedochowanie tych standardów skutkuje nieważnością postępowania.

– Ten rygorystyczny status sędziego określają przepisy konstytucji, w szczególności art. 178. Na ustrojowy status sądownictwa składa się zatem prawo do sądu właściwego ze względu na właściwość rzeczową i funkcjonalną, we właściwym składzie i zgodnie z jego kompetencją.

Sygnatura akt: III CZP 68/19