SN zajmie się wyłączeniem "neosędziów" ze spraw

Siedmiu sędziów Sądu Najwyższego rozstrzygnie, jaki skutek procesowy ma wyłączenie sędziego od rozpoznania sprawy opartej na okolicznościach jego powołania.

Publikacja: 11.07.2023 03:00

SN zajmie się wyłączeniem "neosędziów" ze spraw

Foto: Fotorzepa / Danuta Matłoch

Sądy rozstrzygały już kwestię statusu sędziego powołanego na nowych zasadach. Teraz trójka nowych sędziów SN pyta o ważność składu orzekającego po wyłączeniu takiego sędziego i wprowadzeniu w jego miejsce innego.

Kwestia ta wynikła na etapie rozpatrywania skargi kasacyjnej w typowej sprawie o zapłatę, w której wyznaczony przez prezes Izby Cywilnej do składu sędzia Jacek Widło zażądał wyłączenia go od orzekania. Wskazał, że czyni to ze względu na wyrok ETPC z 8 listopada 2021 r. (Dolińska-Ficek, Ozimek). W jego ocenie wynika z niego, że orzeczenie wydane przez sąd, w skład którego wchodzi sędzia powołany na wniosek KRS ukształtowanej według nowych zasad, a więc wybieranej w większości przez Sejm, narusza według konwencji o ochronie praw człowieka standard sądu ustanowionego ustawą. To powoduje, w jego ocenie, poważne ryzyko podważenia jego orzeczenia. Jego żądanie jest zatem uzasadnione dobrem wymiaru sprawiedliwości i interesem stron. Dodajmy, że jest to sędzia z nowego nadania, ale takich wniosków zgłosił bardzo dużo.

Czytaj więcej

Sąd Najwyższy pyta TSUE o status ławników SN

Ukształtowany już bez niego skład: sędziowie Ewa Stefańska, Mariusz Załucki i Kamil Zaradkiewicz, wystąpił do szerszego składu SN z pytaniem: Jaki skutek procesowy wywołuje żądanie wyłączenia sędziego oparte na okolicznościach powołania go, w szczególności, czy uwzględnienie takiego żądania i ustalenie składu sądu bez tego sędziego prowadzi do sprzeczności z przepisami prawa.

Trójka sędziów wskazuje, że ukształtowanie składu sądu to element konstytucyjny prawa obywatela do sądu, w tym właściwie obsadzonego i bezstronnego, a żądanie wyłączenia sędziego, uwzględnione z naruszeniem przepisów, może ingerować w urzeczywistnienie tego prawa. Przydzielenie sprawy sędziemu regulowane jest przepisami prawa, brak w tym dowolności.

Stosownie do art. 80 ustawy o SN sprawy przydziela i wyznacza skład prezes danej izby według kolejności ich wpływu. Zmiana składu może nastąpić tylko w razie niemożności jej rozpoznania w dotychczasowym składzie lub długotrwałej przeszkody.

Czytaj więcej

Zamieszanie w SN, "nowi" sędziowie samodzielnie rozstrzygają sprawy

Procedura przewiduje wyłączenie sędziego z mocy ustawy, np. w sprawie jego krewnego lub na wniosek sędziego lub strony, gdy jego orzekanie w  danej sprawie mogłoby wywołać uzasadnioną wątpliwość co do bezstronności. Wśród tych przesłanek nie ma jednak powołania sędziego przez nową KRS.

Tymczasem podobne żądania rozstrzygane są tylko w Izbie Cywilnej na co najmniej sześć sposobów: są uwzględniane bądź oddalane lub pozostawiane w aktach sprawy bez dalszych czynności. Ponadto istnieje praktyka przekazywania takiego żądania do Izby Kontroli Nadzwyczajnej SN, gdzie także nie ma jednolitego postępowania.

– W tej sytuacji wskazane jest ujednolicenie wykładni dopuszczalności oceny prawidłowości nominacji sędziowskich i ich wpływu na skuteczność czynności orzeczniczych – konkluduje trójka SN.

Sygnatura akt: II CSKP 1371/22

Sądy rozstrzygały już kwestię statusu sędziego powołanego na nowych zasadach. Teraz trójka nowych sędziów SN pyta o ważność składu orzekającego po wyłączeniu takiego sędziego i wprowadzeniu w jego miejsce innego.

Kwestia ta wynikła na etapie rozpatrywania skargi kasacyjnej w typowej sprawie o zapłatę, w której wyznaczony przez prezes Izby Cywilnej do składu sędzia Jacek Widło zażądał wyłączenia go od orzekania. Wskazał, że czyni to ze względu na wyrok ETPC z 8 listopada 2021 r. (Dolińska-Ficek, Ozimek). W jego ocenie wynika z niego, że orzeczenie wydane przez sąd, w skład którego wchodzi sędzia powołany na wniosek KRS ukształtowanej według nowych zasad, a więc wybieranej w większości przez Sejm, narusza według konwencji o ochronie praw człowieka standard sądu ustanowionego ustawą. To powoduje, w jego ocenie, poważne ryzyko podważenia jego orzeczenia. Jego żądanie jest zatem uzasadnione dobrem wymiaru sprawiedliwości i interesem stron. Dodajmy, że jest to sędzia z nowego nadania, ale takich wniosków zgłosił bardzo dużo.

2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Kup teraz
Konsumenci
Jest nowy wyrok TSUE w polskiej sprawie. Upraszcza procesy frankowiczów
Materiał Promocyjny
Zwinny, wyrazisty i dynamiczny. SUV, który bryluje na europejskich salonach
Prawo karne
Marian Banaś składa doniesienie do prokuratury na Elżbietę Witek
Prawo dla Ciebie
Od dzisiaj możemy obniżyć rachunek za prąd. Trzeba spełnić jeden warunek
Prawo karne
Jest wyrok Sądu Najwyższego ws. symulacji zabójstwa abp. Jędraszewskiego
Materiał Promocyjny
THE FUTURE OF FINANCE
Praca, Emerytury i renty
Ogłoszono listę 10 najbogatszych emerytów w Polsce
Materiał Promocyjny
Nowe finansowanie dla transportu miejskiego w Polsce Wschodniej