Wątpliwości ws. tajemnic przy powoływaniu sędziów. Resort Ziobry odpowiada

Ministerstwo Sprawiedliwości odpowiedziało Rzecznikowi Praw Obywatelskich w sprawie ochrony danych osobowych i tajemnic prawnie chronionych, zawartych w aktach spraw prowadzonych przez kandydatów na sędziów, podczas procedury ich powoływania.

Publikacja: 02.01.2023 13:19

Wątpliwości ws. tajemnic przy powoływaniu sędziów. Resort Ziobry odpowiada

Foto: Adobe Stock

mat

We wrześniu 2022 roku rzecznik praw obywatelskich Marcin Wiącek wystąpił w tej sprawie do ministra sprawiedliwości Zbigniewa Ziobry oraz do Krajowej Rady Sądownictwa.

Jak wyjaśniał, zgodnie z przepisami, kandydaci na sędziów wykonujący zawód adwokata, radcy prawnego, notariusza, prokuratora lub sędziego zobowiązani są przedstawić sygnatury akt 50 spraw, które prowadzili. Prezes sądu, w którym kandydat złożył zgłoszenie, wyznacza sędziego-wizytatora, który w ramach oceny kwalifikacji kandydata bada akta prowadzonych przez niego spraw.

W przypadku kandydatów wykonujących zawód sędziego lub prokuratora, wizytator bada akta co najmniej 15 spraw spośród wcześniej wskazanych w wykazie, a także akta 10 spraw niezakończonych, przydzielonych kandydatowi do rozpoznania, w których od momentu pierwszej rejestracji upłynął najdłuższy okres oraz akta wszystkich spraw, których referentem był kandydat, w których w okresie ostatnich 2 lat poprzedzających zgłoszenie wystąpiły jakieś nieprawidłowości.

W przypadku kandydata będącego adwokatem, radcą prawnym lub radcą Prokuratorii Generalnej RP, wizytator bada akta co najmniej 25 spraw lub opinii prawnych i innych dokumentów sporządzonych w związku ze stosowaniem lub tworzeniem prawa, a według własnego uznania także akta spraw nieujętych w wykazie, o które może występować do prezesów właściwych sądów. W przypadku kandydata będącego notariuszem badanych jest co najmniej 25 aktów notarialnych.

W następnej fazie postępowania zgłoszenie kandydata wraz z ocenami kwalifikacyjnymi i innymi dokumentami przekazywane jest Krajowej Radzie Sądownictwa. Przewodniczący KRS zwraca się o przedstawienie akt osobowych kandydata oraz innych dokumentów do organów i instytucji objętych systemem teleinformatycznym za pośrednictwem tego systemu.

- Nie jest jednak jasne, w jaki sposób mają być chronione dane osobowe i tajemnice prawnie chronione zawarte w aktach spraw prowadzonych przez kandydatów na sędziów - podkreślał RPO.

Po pierwsze, dane przedkładane przez kandydatów będących adwokatami, radcami prawnymi i notariuszami objęte są tajemnicą zawodową, od której ustawa nie przewiduje wyjątku w przypadku postępowania nominacyjnego na sędziego. Po drugie, akta mogą zawierać dokumenty objęte tajemnicą przedsiębiorstwa lub stanowiące informacje niejawne. Co więcej, nawet dane nieobjęte żadną tajemnicą podlegają ochronie na zasadach ogólnych.

W procedurze nominacyjnej obsługą dokumentacji przedkładanej przez kandydatów zajmują się prezesi sądów, których dotyczy dany konkurs na wolne stanowisko sędziowskie.

Czytaj więcej

Czy dane kandydatów na sędziów są zagrożone? RPO pyta MS i KRS

W odpowiedzi wiceminister sprawiedliwości, Katarzyna Frydrych wskazała, że podstawę przetwarzania danych osobowych w toku procesu nominacyjnego przez organy władzy publicznej stanowi art. 6 ust. 1 pkt c RODO , który wskazuje jako samodzielną podstawę przetwarzania danych osobowych uznanie takiej czynności za niezbędny element do wypełnienia obowiązku prawnego ciążącego na administratorze.

Natomiast w zakresie istnienia gwarancji zachowania „tajemnic prawnie chronionych” Katarzyna Frydrych zwrócił uwagę, że oceny kandydata na stanowisko sędziego może dokonać wyłącznie wyznaczony przez prezesa sądu sędzia. Jak podkreśliła, ze sprawowaniem urzędu sędziego wiąże się nierozerwalnie obowiązek zachowania tajemnicy służbowej obejmujący swoim zakresem wszystkie okoliczności, o których powziął wiadomość ze względu na swój urząd, poza jawną rozprawą sądową. Tajemnica ta obowiązuje również po ustaniu stosunku służbowego.

Dodatkowo wiceminister sprawiedliwości zwrócił uwagę, że w przypadku kandydatów na stanowisko sędziego zakres badania zgłoszeń osób, które wykonują zawód adwokata lub radcy prawnego albo zajmują stanowisko radcy Prokuratorii Generalnej Rzeczypospolitej Polskiej, jest ograniczony do wykazu sygnatur akt spraw sądowych różnych kategorii, w których występował w charakterze zastępcy procesowego, a także odpisy wszystkich, jednak nie więcej niż pięćdziesięciu, opinii prawnych i innych dokumentów sporządzonych w związku ze stosowaniem lub tworzeniem prawa spośród tych, które zostały dołączone przez niego do karty zgłoszenia.

- W świetle powyższego należy uznać, że poza dokumentami wniesionymi uprzednio do sądów w toku podejmowanych czynności procesowych, to osoby wykonujące te zawody samodzielnie decydują, które ze sporządzonych przez siebie dokumentów przedstawią, jako materiał do sporządzenia opinii w prowadzonym procesie nominacyjnym. Tym samym w razie wątpliwości co do istnienia ryzyka naruszenia obowiązującej ich tajemnicy zawodowej lub tajemnicy przedsiębiorstwa osoby te winny dokonywać w tym zakresie selekcji przekazanych materiałów w taki sposób, aby zapewnić zachowanie ciążących na nich obowiązków z zakresu zachowania tajemnic prawnie chronionych, do których mają dostęp w związku z wykonywanym zawodem - wyjaśniła Katarzyna Frydrych.

W odpowiedzi poinformowano jednocześnie, że Minister Sprawiedliwości nie wydawał przepisów wewnętrznych regulujących sposób zabezpieczenia danych zawartych w aktach spraw badanych w ramach postępowania w przedmiocie wyłonienia kandydatów na sędziów, w szczególności danych objętych tajemnicą zawodową, tajemnicą przedsiębiorstwa lub stanowiących informacje niejawne.

We wrześniu 2022 roku rzecznik praw obywatelskich Marcin Wiącek wystąpił w tej sprawie do ministra sprawiedliwości Zbigniewa Ziobry oraz do Krajowej Rady Sądownictwa.

Jak wyjaśniał, zgodnie z przepisami, kandydaci na sędziów wykonujący zawód adwokata, radcy prawnego, notariusza, prokuratora lub sędziego zobowiązani są przedstawić sygnatury akt 50 spraw, które prowadzili. Prezes sądu, w którym kandydat złożył zgłoszenie, wyznacza sędziego-wizytatora, który w ramach oceny kwalifikacji kandydata bada akta prowadzonych przez niego spraw.

Pozostało 90% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Nieruchomości
Posiadaczy starych kominków czeka kara lub wymiana. Terminy zależą od województwa
W sądzie i w urzędzie
Prawo jazdy nie do uratowania, choć kursanci zdali egzamin
Prawo karne
Jest śledztwo w sprawie przerwania wałów w Jeleniej Górze Cieplicach
Prawo dla Ciebie
Pracodawcy wypłacą pracownikom wynagrodzenie za 10 dni nieobecności
Prawo karne
Powódź 2024. Szaber to kradzież zasługująca na szczególne potępienie