W poniedziałek w południe w sprawie zmian w Sądzie Najwyższym zebrała się senacka Komisja Praw Człowieka, Praworządności i Petycji. Po dwóch godzinach burzliwych obrad nowelę przyjęto bez poprawek.
Przypomnijmy, iż w piątkowy wieczór w atmosferze awantury i przy sprzeciwie opozycji Sejm uchwalił nowele ustaw o: prokuraturze, Sądzie Najwyższym, Krajowej Radzie Sądownictwa oraz ustroju sądów powszechnych. Wszystkie wnioski opozycji zostały odrzucone a poprawki PiS przyjęte.
Przepisy nowelizujące ustawy o Krajowej Radzie Sądownictwa i Sądzie Najwyższym miałyby wejść w życie dzień po ogłoszeniu w dzienniku ustaw.
Przygotowana przez PiS nowela (tak naprawdę autorstwa MS) wprowadza także zmiany w prawie o ustroju sądów powszechnych. Przewiduje, że sędzia lub asesor, któremu zmieniono obowiązki albo przeniesiono do innego wydziału, będzie mógł się odwołać do KRS (dostanie na to tydzień). Jej decyzja ma być ostateczna.
Będą też zmiany w naborze do sądów. Każdy, kto spełni wymagania, będzie mógł wystartować w nie więcej niż w dwóch konkursach. Sędzia, który zgłosił się do SN, nie może startować do sądu powszechnego. Zdecydowano, że sędziom nie wolno łączyć funkcji orzekania z wykonywaniem czynności administracyjnych w MS lub innej jednostce mu podległej.
Z noweli wynika, że surowiej będzie też w dyscyplinarkach. Kiedy sąd dyscyplinarny zezwoli na pociągnięcie sędziego w stanie spoczynku do odpowiedzialności karnej z urzędu, straci on część wynagrodzenia – od 25 do 50 proc. Te zmiany także krytykowała opozycja. Odpowiadał jej Łukasz Piebiak, wiceminister sprawiedliwości.
Podczas posiedzeń zgromadzeń ogólnych sędziów apelacji i sędziów okręgu nie będzie wymagane kworum.
Prawo i Sprawiedliwość wycofało się z jednej z bulwersujących sędziów zmian: dotyczy zasady niezmienności składu orzekającego. W projekcie zapisano, że ma obowiązywać nie od początku do końca sprawy, tylko od etapu po odbyciu posiedzenia, o którym zawiadamia się strony, czyli po losowaniu. Kiedy pojawiły się zarzuty, że to znak, iż autorzy chcą odejść od zasady losowania i wprowadzić możliwość dokonywania zmian w składzie już po losowaniu, z tej poprawki się wycofano.
Na podwyżki mogą liczyć ławnicy – zamiast obecnych 76 zł dostaną 106 zł za dzień. Ławnik może też liczyć na ryczałt za dojazd – ok. 10 zł.
W nowych przepisach inaczej ma być też potraktowana sprawa podwójnego obywatelstwa sędziów i asesorów. Dziś sędzia musi zrzec się obywatelstwa albo traci urząd. Po zmianie będzie mógł się zwrócić do KRS o zgodę na orzekanie bez rezygnacji z obywatelstwa.
