Prawo do tworzenia sądów i ich znoszenia ustawa o ustroju sądów powszechnych zarezerwowała dla ministra sprawiedliwości. Ten każdego roku (szczególnie pod koniec) skwapliwie z niego korzysta. Ustawa daje także szefowi resortu sprawiedliwości prawo do tworzenia poza siedzibą sądu rejonowego wydziałów zamiejscowych. Te, które właśnie powstały, zastąpiły zlikwidowane 1 stycznia 2010 r. zamiejscowe wydziały grodzkie.

[b]Wszystkie zmiany organizacyjne na mapie administracyjnej dokonywane są na podstawie wniosków zgłoszonych przez konkretnych prezesów sądów okręgowych.[/b]

Przekształcenie zamiejscowych wydziałów grodzkich, z siedzibami np. w Chojnie czy Hajnówce, w zamiejscowe wydziały karne uzasadnione jest przede wszystkim warunkami lokalowymi macierzystych sądów rejonowych. W większości jednostki te nie mają możliwości przejęcia spraw ze znoszonych wydziałów grodzkich. Wskazane wydziały zamiejscowe mają natomiast zabezpieczone odpowiednie warunki lokalowe, co umożliwi im rozpoznawanie wszystkich spraw z zakresu prawa karnego.

[i]Podstawa prawna:

[link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr?id=336115]rozporządzenie ministra sprawiedliwości w sprawie utworzenia wydziałów zamiejscowych w niektórych sądach rejonowych oraz zmiany rozporządzenia w sprawie sądów apelacyjnych, okręgowych i rejonowych oraz ustalenia ich siedzib i obszarów właściwości (DzU nr 223, poz. 1787)[/link][/i]