Akt w polskiej fotografii

Wystawa aktu w polskiej fotografii prezentowana w Zielonej Bramie w Gdańsku to nie tylko przyciągające uwagę spojrzenie na temat nagości, ale też fascynujący obraz przemian kulturowych w naszym kraju ostatnich 60 lat.

Zobacz galerię zdjęć

Imponująca ekspozycja obejmuje prace 80 autorów. Niektórzy od lat wyspecjalizowani są w tej dziedzinie, inni zajmujący się nią sporadycznie nagość potraktowali jak ciekawostkę. Fotografie odważne pod względem obyczajowym zderzają się z tymi, zrobionymi z przymrużeniem oka. Są prace wyrafinowane i takie, na które patrzy się z uśmiechem, a nawet zdziwieniem.

Początek ekspozycji to ukłon w stronę tradycji. Na uwagę zasługują rozedrgane akty słynnego Edwarda Hartwiga, są także prace Jerzego Dorysa – artysty, u którego pragnęła fotografować się niemal każda aktorka. W fotografii Zdzisława Beksińskiego można odnaleźć inspiracje twórczością Brunona Schulza. Widoczne jest nawiązanie do świata postaci autora „Sklepów cynamonowych”. Prezentowane kobiety bardzo przypominają bohaterów Schulzowego „Traktatu o manekinach”.

Zestawienie kobiety i przyrody, czy szerzej – kobiety i natury, to jeden z najczęściej pojawiających się motywów prac. Nagość kobiety zatopiona jest w pejzażu wiejskim, pierwotnym, ale też w krajobrazie miasta. Okazuje się, że świetnie się komponuje także ze światem blokowisk, betonowymi słupami czy aluminiowymi parkanami.

Dwie tafle falistej blachy, między którymi umieścił modelkę twórca kolekcji Jerzy Piątek, stają się dla niej niemal skrzydłami anioła.

Kobiece ciało w obiektywie artystów fotografii przechodzi zadziwiające transformacje. U Wacława Wantucha kobieta obfitych kształtów pokazana jest w taki sposób, że przypomina ustawione na sobie wielkie marmurowe głazy.

Akt Romana Joachimowskiego można by potraktować jako reportaż interwencyjny. Otoczona tłumem gapiów kobieta, która wpadła w głęboki dół wypełniony kamieniami, jest tak chuda, że sprawia wrażenie jakby przebywała tam bez pomocy od wielu dni. U Wojciecha Plewińskiego twarz modelki przypomina słynną Wenus Botticellego.

Są akty perwersyjne i wysmakowane. Maciej Hnatiuk imponujące ciało młodej dziewczyny zaopatruje w szereg kolców. Kobieta na fotografii Andrzeja Krynickiego wygląda niczym samolot przedzierający się przez przestworza, na innym zdjęciu tego autora usytuowana między parą gigantycznych męskich dłoni staje się obiektem pożądania. U Wiesława Zielińskiego jest kimś ulotnym, nieprzeniknionym.

Protesty nie tylko feministek może budzić fotografia Wacława Nowaka, który ciało kobiety umieścił w tarczy strzelniczej.

U Marka Czudowskiego blond modelka o niebieskich oczach w pozie mocno bezpruderyjnej odwołuje się do ponadczasowego symbolu gwiazdy filmowej.

Temat nagości podjęli także artyści specjalizujący się w innych dziedzinach sztuki. Znany reporter Zenon Żyburtowicz przypomniał doskonale znaną opowieść o gronie naturystów przeganianych z plaży w Chałupach przez tyleż pruderyjną, co krnąbrną staruszkę. Na innej fotografii wykazał wielkie podobieństwo budowy anatomicznej kobiety i rozgałęzionego drzewa. Trzeba przyznać – podobieństwo uderzające.

Akt Marii Śliwy to właściwie opowieść o kondycji dzisiejszej rodziny. Kobieta w ciąży, która dumnie prezentuje swój okazały brzuch, w tle kilkuletnia dziewczynka, a na pierwszym planie zatroskana twarz mężczyzny.

Znakomity malarz i rysownik Stasys łamie konwencję wystawy i skupia się na akcie męskim. Dwie postacie w ramie obsypane piaskiem wyglądają jak drewniane rzeźby z teatru Leszka Mądzika.

Wystawa w Muzeum Narodowym jest imponująca i stanowi dużą atrakcję dla gości Gdańska. Aby zdążyć ją obejrzeć, warto się pospieszyć, bo w Zielonej Bramie czynna będzie tylko do 15 września. Autorzy właśnie kończą druk albumu.