To, co dzieje się na światowych rynkach żywności, śledzi Organizacja Narodów Zjednoczonych ds. Wyżywienia i Rolnictwa (FAO). A w minionym roku nie działo się na nich dobrze. Odzwierciedla to wyznaczany przez FAO indeks światowych cen żywności. W styczniu 2021 r. miał wartość 113,5 pkt. Kolejne miesiące przyniosły zwyżki jego notowań. Wyłom w tym trendzie, który zaczął się w już w 2020 r., przyniósł czerwiec, a potem lipiec, jednak obniżki nie były duże. Kolejne miesiące to ponowne wzrosty, w efekcie w listopadzie indeks osiągnął pułap 134,4 pkt. Do pobicia rekordu z lutego 2011 r. brakowało mu tylko 2,4 proc. I wiele wskazywało na to, że w grudniu rekord może zostać pobity. Jak się jednak właśnie okazało, tak się nie stało. Indeks spadł bowiem nieznacznie – do 133,7 pkt, czyli o 0,9 proc. W grudniu rosły ceny produktów mlecznych, natomiast spadły mięsa, zbóż, roślin oleistych i cukru, przy czym tych dwóch ostatnich znacząco. Mimo to subindeksy w każdej z tych pięciu kategorii produktów były znacznie wyżej niż rok wcześniej. A średnioroczna wartość głównego indeksu cen żywności była o 28,1 proc. wyższa niż w 2020 r.
Wieloletnie rekordy
Indeks FAO uwzględnia pięć głównych kategorii produktów rolnych, czyli mięso, produkty mleczne, zboża, olej roślinny i cukier. Za grudniowy spadek światowych cen zbóż odpowiada przede wszystkim zniżka cen pszenicy związana z poprawą dostaw po zbiorach na półkuli południowej i spowolnieniem popytu. Wyższe były ceny kukurydzy, co wynikało z dużego popytu i obaw związanych z utrzymującą się suszę w Brazylii. W całym 2021 r. indeks FAO dla zbóż wynosił średnio 131,2 pkt, co w porównaniu z poprzednim rokiem oznacza wzrost o 27,2 proc., do najwyższego poziomu od 2012 r.
Subindeks cen olejów roślinnych spadł w grudniu o 3,3 proc. w stosunku do listopada. W dół pociągnęły go spadające ceny oleju palmowego i słonecznikowego, co miało związek z mniejszym popytem. Na wysokim poziomie utrzymały się światowe ceny oleju sojowego i rzepakowego. Tu popyt był silny, dodatkowo utrzymała się ograniczona podaż. W całym 2021 r. indeks cen olejów roślinnych wynosił średnio 164,8 pkt, co oznacza wzrost aż o 65,8 proc. w porównaniu z 2020 r. i jest wynikiem rekordowo wysokim.
Czytaj więcej
Przejściową obniżkę VAT na żywność konsumenci odczują słabiej niż późniejszą podwyżkę stawki podatku – mówi Jakub Olipra, ekonomista i ekspert sektora rolno-spożywczego z Credit Agricole Bank Polska.
