Grupa osób świadczących pracę na innej podstawie niż stosunek pracy uzyskała nie tylko prawo zakładania związków zawodowych i prowadzenia działalności związkowej, ale została objęta również przepisami ustawy o rozwiązywaniu sporów zbiorowych. Zgodnie z art. 6 tej ustawy, jej przepisy odnoszące się do pracowników mają odpowiednie zastosowanie do innych niż pracownicy osób wykonujących pracę zarobkową. Co to oznacza w praktyce?
Zakres żądań
Na gruncie nowych regulacji przedmiotem sporu zbiorowego mogą być żądania dotyczące warunków pracy, płac lub świadczeń socjalnych oraz praw i wolności związkowych również innych niż pracownicy osób świadczących pracę, np. zleceniobiorców czy osób prowadzących jednoosobową działalność gospodarczą. Oznacza to, że w ramach sporu zbiorowego można np. domagać się wyższej stawki wynagrodzenia dla osób zatrudnionych w oparciu o umowy cywilnoprawne czy wprowadzenia dla tej grupy świadczeń o charakterze socjalnym (np. paczki bożonarodzeniowej lub finansowania kart wstępu na basen).
Prawo organizacji
Nie uległa zmianie ogólna zasada, że spór zbiorowy może wszcząć jedynie związek zawodowy. Po wprowadzonych zmianach może to być jednak nie tylko organizacja zrzeszająca samych pracowników, ale również taka, której większość członków, a nawet wszyscy członkowie, to osoby zatrudnione w oparciu o umowy cywilnoprawne.
Pewne wątpliwości może budzić pytanie, czy związek zawodowy, który nie zrzesza osób zatrudnionych na podstawie umów cywilnoprawnych, może wszcząć spór zbiorowy, domagając się poprawy warunków, w jakich ta grupa zatrudnionych świadczy pracę. W mojej ocenie jest to dopuszczalne.
Strajkować każdy może
Osoby zatrudnione na innej podstawie niż stosunek pracy są uprawnione do brania udziału we wszystkich etapach sporu zbiorowego. Mogą więc prowadzić z podmiotem, z którym mają zawarte umowy, rokowania, mediację i arbitraż. Mogą również podjąć strajk.
Ustawodawca nie uregulował zasad, na jakich strajk mogą prowadzić osoby nie będące pracownikami. Należy przyjąć, że będą to te sama zasady, które obowiązują pracowników. Jeśli strajk jest legalny, udziału w nim nie można traktować jako naruszenia postanowień zawartej umowy.
