Statystyczna karta wypadku przy pracy

Szczegółowo omawiamy statystyczną kartę wypadku przy pracy

Aktualizacja: 25.05.2011 04:30 Publikacja: 25.05.2011 03:00

Rozporządzenie ministra pracy i polityki społecznej z 7 stycznia 2009 r. w sprawie statystycznej karty wypadku przy pracy (DzU nr 14, poz. 80 ze zm.)

Na podstawie art. 237 § 3 ustawy z 26 czerwca 1974 Kodeks pracy (DzU z 1998 r. nr 21, poz. 94, z późn. zm.2)) zarządza się, co następuje:

Zakres regulacji

§ 1. Rozporządzenie określa wzór statystycznej karty wypadku przy pracy, sposób i terminy jej sporządzania i przekazywania do właściwego urzędu statystycznego.

Komentarz

- Obowiązek wypełniania statystycznej karty wypadku (dalej karta) pozwala GUS gromadzić informacje dotyczące zdarzeń wypadkowych. Szeroki katalog wymaganych danych identyfikujących rodzaj wykonywanej pracy, a w szczególności skutki zdarzenia, umożliwia

– porównanie sytuacji występującej w Polsce z wypadkowością w innych państwach UE lub z danymi historycznymi,

– analizę zarówno ilości wypadków występujących na danym stanowisku w porównaniu z innymi państwami europejskimi i zestawienie sytuacji obecnej z latami ubiegłymi.

To z kolei daje możliwość określenia globalnych kosztów wypadków przy pracy w kolejnych latach, pozwalając wytypować branże, w których występuje największa liczba wypadków lub ich najpoważniejsze skutki. W konsekwencji stanowi podstawę właściwego ukierunkowania działań mających na celu globalną poprawę stanu bhp.

Wzór karty

§ 2. Określa się wzór statystycznej karty wypadku przy pracy, o symbolu Z-KW, zwanej dalej „statystyczną kartą”, stanowiący załącznik nr 1 do rozporządzenia.

Komentarz

- Wzór karty obejmuje wszystkie elementy modelu opracowanego przez Eurostat w ramach projektu European Statistics on Accidents at Work (ESAW). Model europejski został jednak uzupełniony o rodzime elementy, przez co polski wzór karty jest znacznie obszerniejszy niż  innych państw UE.

Większość danych statystycznej karty wypadku występuje w formie klasyfikacji prostej lub podzielonej na grupy. Dzięki temu praca osoby wypełniającej taki dokument ogranicza się w przeważającej mierze do wyboru właściwego elementu oraz dokonania jego zapisu w formie przypisanego mu kodu.

- Karta składa się z dwóch części, z których każda ma odrębny termin złożenia. Pierwsza część dzieli się na nagłówek, w którym znajdują się informacje identyfikujące zakład pracy oraz oddział lub filię zakładu, w której doszło do wypadku przy pracy lub wypadku traktowanego na równi z takim wypadkiem (X1 – X3). Nagłówek wymaga też określenia liczby pracujących bez przeliczenia na pełne etaty wraz z oznaczeniem kodowym. W objaśnieniach do wypełnienia karty wskazano, że przez pracujących należy rozumieć osoby wykonujące pracę przynoszącą im zarobek lub dochód.

Do grona pracujących zalicza się więc, poza zleceniobiorcami, wszystkich zatrudnionych w zakładzie w dniu zaistnienia zdarzenia, bez względu na to, czy osoby te pracują również w innych jednostkach sprawozdawczych, w tym:

– osoby zatrudnione na podstawie stosunku pracy łącznie z pracownikami sezonowymi i zatrudnionymi dorywczo,

– pracodawców i pracujących na własny rachunek, w tym właścicieli i współwłaścicieli jednostek prowadzących działalność gospodarczą oraz pomagających członków ich rodzin z wyjątkiem wspólników spółek, którzy nie pracują w spółce, a także osoby pracujące na własny rachunek, np. osoby wykonujące wolne zawody,

– agentów pracujących na podstawie umów agencyjnych i umów na warunkach zlecenia łącznie z pomagającymi członkami ich rodzin oraz osobami zatrudnionymi przez agentów,

– osoby wykonujące pracę nakładczą,

– członków spółdzielni produkcji rolniczej i członków spółdzielni kółek rolniczych oraz

– duchownych pełniących obowiązki duszpasterskie.

W nagłówku pracodawca określa ponadto rodzaj wypadku, dokonując wyboru między wypadkiem przy pracy a zdarzeniem traktowanym na  równi z takim wypadkiem. Tu też musi się znaleźć REGON zakładu oraz kolejny numer karty wypadku składanej w roku przez danego pracodawcę w formie 1/2011.

- Kolejnym elementem pierwszej części karty są dane identyfikujące poszkodowanego (01 – 07), obejmujące poza personaliami, płcią czy obywatelstwem również status jego zatrudnienia, oznaczający rodzaj umowy i wymiar czasu pracy, oraz wykonywany zawód, zgodnie z klasyfikacją zawodów i specjalności wprowadzoną rozporządzeniem ministra pracy i polityki społecznej z 27 kwietnia 2010 w sprawie klasyfikacji zawodów i specjalności na potrzeby rynku pracy oraz zakresu jej stosowania (DzU nr 82, poz. 537). Informację o zawodzie wykonywanym przez osobę poszkodowaną należy przy tym opisać pełnym, sześciocyfrowym kodem tego zawodu oraz przypisanym do tego kodu określeniem słownym.

Identyfikacja poszkodowanego obejmuje ponadto zakładowy staż pracy na zajmowanym stanowisku podawany w latach, czyli w przypadku nieprzepracowania przez pracownika pełnego roku przed wypadkiem należy tam wpisać 00. W tej części pracodawca podaje również liczbę godzin, które upłynęły od rozpoczęcia pracy w danej dobie do zaistnienia wypadku.

- Na zakończenie części pierwszej pracodawca musi podać szczegółowe informacje dotyczące znanych w momencie wypełniania karty skutków wypadku (08 – 11). Warto zaznaczyć, że pierwsza część aktualnego formularza w zakresie skutków wypadku wymaga podania jedynie rodzaju urazu, jego umiejscowienia, liczby poszkodowanych osób oraz ogólnej charakterystyki skutków wypadku (śmierć, ciężkie uszkodzenie ciała, inne skutki).

Oznacza to, że całość statystyki związanej z globalnymi kosztami wypadku, obejmująca liczbę dni niezdolności do pracy w dniach kalendarzowych, rozmiar strat czasu pracy innych osób, związany z udzielaniem pomocy poszkodowanemu, zabezpieczeniem miejsca wypadku oraz usunięciem jego skutków do momentu podjęcia pracy w roboczogodzinach oraz szacunkową wartość innych strat materialnych spowodowanych wypadkiem, przeniesiono do części drugiej karty.

Jest to posunięcie słuszne, bo dłuższy okres na złożenie tego dokumentu pozwoli pracodawcy na lepsze i dokładniejsze podsumowanie kosztów wypadku. Ma to również uzasadnienie w praktyce GUS, który traktuje informację o skutkach wypadku przekazaną w pierwszej części karty jako dane wstępne.

Wynika to z tego, że za wypadek śmiertelny może być uznane zdarzenie, które spowodowało śmierć poszkodowanego w  okresie sześciu miesięcy od daty jego wystąpienia. Tym samym wszystkie rzeczywiste skutki wypadku przeniesiono do drugiej części karty.

- W dalszej części pracodawca musi określić:

– rodzaj miejsca wypadku,

– czynność wykonywaną przez poszkodowanego w chwili wypadku,

– czynnik materialny związany z czynnością wykonywaną przez poszkodowanego w chwili wypadku,

– wydarzenie będące odchyleniem od stanu normalnego,

– czynnik materialny związany z tym odchyleniem, wydarzenie powodujące uraz oraz czynnik materialny będący źródłem urazu.

Ostatnią wymaganą informacją dotyczącą przebiegu wypadku jest wskazanie wszystkich jego przyczyn. Najczęściej prawidłowe wypełnienie formularza wymaga posiłkowania się załącznikiem nr 2 do rozporządzenia, zawierającym tabele kodów przypisanych do omawianych punktów, ułatwiających ich przetwarzanie przez GUS.

- Dane zawarte w drugiej części statystycznej karty wypadku muszą być potwierdzone przez podanie imienia, nazwiska oraz numeru telefonu osoby, która ją wypełniła. Ma to umożliwić pracownikowi GUS kontakt z osobą kompetentną do wyjaśnienia zawartych w karcie danych. Potwierdzeniem prawdziwości danych zawartych w statystycznej karcie wypadku jest pieczęć i podpis pracodawcy - zobacz wzór statystycznej karty wypadku.

Podstawa wypełnienia karty

§ 3. Statystyczną kartę sporządza się na podstawie zatwierdzonego protokołu ustalenia okoliczności i przyczyn wypadku przy pracy, zwanego dalej „protokołem powypadkowym”, albo na podstawie karty wypadku, w których stwierdzono, że wypadek jest wypadkiem przy pracy lub wypadkiem traktowanym na równi z wypadkiem przy pracy.

Komentarz

- Z tym obowiązkiem jest ściśle powiązany termin składania  karty, liczony, zgodnie z § 4 ust. 2 komentowanego rozporządzenia, od  dnia, w którym został zatwierdzony protokół powypadkowy lub w którym sporządzono kartę wypadku. Oznacza to, że obowiązek sporządzenia karty powstaje w momencie zatwierdzenia protokołu uznającego zdarzenie za wypadek przy pracy lub zdarzenie z nim zrównane.

- Kolejną konsekwencją komentowanej regulacji jest wymóg zgodności danych zawartych w karcie z treścią protokołu powypadkowego lub karty wypadku. Oznacza to, że osoba wypełniająca statystyczną kartę wypadku musi posiłkować się zatwierdzonym przez pracodawcę protokołem powypadkowym, a ewentualne wątpliwości rozstrzygać na podstawie jego treści.

Biorąc pod uwagę termin sporządzenia protokołu powypadkowego, określony wobec braku uzasadnionych przeszkód lub trudności na 14 dni od dnia uzyskania zawiadomienia o wypadku (§ 9 ust. 1 i 2 rozporządzenia Rady Ministrów z 1 lipca 2009 w sprawie ustalania okoliczności i przyczyn wypadków przy pracy, DzU nr 105, poz. 870), należy uznać, że w większości przypadków dokument ten powinien być gotowy przed upływem pięciu tygodni od daty zdarzenia.

Ewentualne odstępstwa od tej zasady mogą mieć miejsce w razie niemożności wywiązania się przez poszkodowanego pracownika z obowiązku powiadomienia o wypadku swojego przełożonego lub trudności w ustaleniu okoliczności i przyczyn wypadku.

Niemniej, z uwagi na obowiązek uzasadnienia faktu przekroczenia 14-dniowego terminu od dnia zgłoszenia zdarzenia na sporządzenie protokołu powypadkowego, opóźnienia mogą mieć miejsce jedynie w drodze wyjątku.

Objaśnienia, klasyfikacje, kody

§ 4.1. Statystyczną kartę sporządza się według objaśnień, klasyfikacji i oznaczeń kodowych do wypełnienia tej karty, które są określone w załączniku nr 2 do rozporządzenia.

2. Część I statystycznej karty sporządza się nie później niż w terminie 14 dni roboczych od dnia, w którym został zatwierdzony protokół powypadkowy lub w którym sporządzono kartę wypadku.

3. Część II, uzupełniającą, statystycznej karty sporządza się w terminie umożliwiającym zachowanie terminu jej przekazania, o którym mowa w § 5 ust. 2.

Komentarz

- Prawidłowe wypełnienie karty wymaga przetworzenia treści protokołu powypadkowego według reguł wynikających z załącznika nr 2 do rozporządzenia. Zawiera on bowiem objaśnienia do każdego z punktów obu części karty  oraz klasyfikacje wraz z oznaczeniami kodowymi, pozwalającymi ująć opisowy protokół powypadkowy w syntetyczne ramy niezbędne do prowadzenia statystyk. Sposobu wypełniania karty dotyczy cała część B załącznika nr 2 do rozporządzenia, prowadząc osobę sporządzającą ww. dokument punkt po punkcie przez obie części karty.

- Co istotne, rozporządzenie wprowadza odrębny termin sporządzenia karty jedynie do  części pierwszej tego dokumentu, ustanawiając obowiązek sporządzenia jej znacznie wcześniej, niż upływa termin złożenia tego dokumentu w GUS..

W zakresie sporządzenia drugiej części karty komentowany przepis przewiduje jedynie obowiązek sporządzenia jej w terminie umożliwiającym przekazanie dokumentu do GUS, nie później niż z upływem sześciu miesięcy od dnia zatwierdzenia protokołu powypadkowego lub od dnia sporządzenia karty wypadku (§ 5 ust. 2 rozporządzenia).

Termin przekazania

§ 5.1. Statystyczną kartę, z wyjątkiem jej części II, uzupełniającej, pracodawca przekazuje w terminie do 15 dnia roboczego miesiąca następującego po miesiącu, w którym został zatwierdzony protokół powypadkowy lub w którym sporządzono kartę wypadku.

2. Wypełnioną część II, uzupełniającą, statystycznej karty pracodawca przekazuje nie później niż z upływem sześciu miesięcy od dnia zatwierdzenia protokołu powypadkowego lub od dnia sporządzenia karty wypadku.

3. Statystyczną kartę przekazuje się w formie elektronicznej na portal sprawozdawczy Głównego Urzędu Statystycznego.

4. Pracodawca zatrudniający nie więcej niż pięciu pracowników może przekazać oryginał statystycznej karty sporządzony w formie papierowej do Urzędu Statystycznego w Gdańsku po przesłaniu uzasadnionej informacji o wyborze tej formy.

Komentarz

- Wprowadzenie obowiązku sporządzenia pierwszej części karty w terminie 14 dni od momentu zatwierdzenia przez pracodawcę protokołu powypadkowego nie oznacza, że pracodawca ma obowiązek przekazać ją w tym terminie na portal sprawozdawczy GUS. Komentowany przepis wprowadza bowiem w tym celu odrębny termin, przy czym datą graniczną jest 15 dzień miesiąca przypadającego po miesiącu, w którym zatwierdzono protokół powypadkowy lub sporządzono kartę wypadku.

Oznacza to, że w przypadku zatwierdzenia protokołu powypadkowego np. na początku marca oraz sporządzenia pierwszej części karty w ciągu 14 dni od tej daty pracodawca ma obowiązek przesłać ten dokument do GUS do 15 kwietnia.

- Karta ma być przekazywana na portal sprawozdawczy GUS w formie elektronicznej (http://form.stat.gov.pl/formularze/przewodnik/psinfo.htm). Wersję papierową mogą składać jedynie pracodawcy zatrudniający do pięciu pracowników.

Decydując się na taką formę wywiązania się z obowiązku sprawozdawczości, trzeba jednak pamiętać, że formularze należy kierować do Urzędu Statystycznego w Gdańsku (na adres: ul. Danusi 4, 80-434 Gdańsk), a dodatkowo każde pismo musi być uzupełnione o uzasadnienie wyboru tej formy.

Utrata mocy

§ 6. Traci moc rozporządzenie ministra gospodarki i pracy z 8 grudnia 2004 w sprawie statystycznej karty wypadku przy pracy (DzU nr 269, poz. 2672).

Komentarz

- Główne zmiany, które wprowadziło komentowane rozporządzenie, sprowadzają się do formy, w jakiej pracodawcy muszą składać kartę. Przepisy rozporządzenia z 8 grudnia 2004 przewidywały obowiązek sporządzenia karty w dwóch egzemplarzach i przesłania jednego z nich do właściwego terytorialnie urzędu statystycznego. Później pracodawcy zyskali możliwość swobodnego wyboru pomiędzy formą elektroniczną a papierową.

Obecnie – po zmianie rozporządzenia, która weszła w życie na mocy rozporządzenia ministra pracy i polityki społecznej z 8 listopada 2010, zmieniającego rozporządzenie w sprawie statystycznej karty wypadku przy pracy (DzU nr 218, poz. 1440, rozporządzenie zmieniające), poza omówionym wcześniej wyjątkiem – wszystkich pracodawców obowiązuje forma elektroniczna.

Data wejścia w życie

§ 7. Rozporządzenie wchodzi w życie po upływie siedmiu dni od dnia ogłoszenia.

Komentarz

- Rozporządzenie obowiązuje od 6 lutego 2009, natomiast zmiany wprowadzone na mocy rozporządzenia zmieniającego obowiązują od 21 grudnia 2010, choć ze względu na dopuszczenie stosowania dotychczasowych wzorów kart wypadku przy pracy do 31 grudnia 2010 (§ 2 rozporządzenia zmieniającego) nowy wzór karty obowiązuje w pełni od 1 stycznia 2011.

Więcej przepisów z komentarzami w serwisie:

Kadry i płace

»

Przepisy z komentarzami

Zobacz także:

Dobra Firma

»

Kadry i płace

»

Wypadek w pracy

Dobra Firma

»

Kadry i płace

»

Choroby zawodowe

 

BHP

Rozporządzenie ministra pracy i polityki społecznej z 7 stycznia 2009 r. w sprawie statystycznej karty wypadku przy pracy (DzU nr 14, poz. 80 ze zm.)

Na podstawie art. 237 § 3 ustawy z 26 czerwca 1974 Kodeks pracy (DzU z 1998 r. nr 21, poz. 94, z późn. zm.2)) zarządza się, co następuje:

Pozostało 98% artykułu
Podatki
Nierealna darowizna nie uwolni od drakońskiego podatku. Jest wyrok NSA
Samorząd
Lekcje religii po nowemu. Projekt MEiN pozwoli zaoszczędzić na katechetach
Prawnicy
Bodnar: polecenie w sprawie 144 prokuratorów nie zostało wykonane
Cudzoziemcy
Rząd wprowadza nowe obowiązki dla uchodźców z Ukrainy
Konsumenci
Jest pierwszy wyrok ws. frankowiczów po głośnej uchwale Sądu Najwyższego
Materiał Promocyjny
Dzięki akcesji PKB Polski się podwoił