Sprawa 4-letniej Ines trafiła do Trybunału Konstytucyjnego

Poinformował o tym Michał Wójcik, wiceminister sprawiedliwości, który monitoruje takie sprawy.

Czteroletnia obecnie Ines urodziła się w Polsce, ale matka wyjechała z nią do Belgii, gdzie mieszkał jej partner i ojciec dziecka. Kiedy dziewczynka miała rok, rodzice rozstali się i matka wróciła z nią do Polski. Zaczął się wtedy spór między rodzicami o miejsce pobytu dziecka. Jesienią zeszłego roku matka dziewczynki zmarła i faktyczną opiekę przejęła babcia dziecka ze strony matki, która nie godzi się na przekazanie dziewczynki ojcu do Belgii.

Tak się złożyło, że dzień przed śmiercią matki belgijski sąd przyznał wyłączną opiekę rodzicielską ojcu i nakazał natychmiastowy powrót dziecka do Belgii.

Polskie sądy Rejonowy i Okręgowy w Katowicach uznały, że należy się zastosować, na podstawie konwencji haskiej, do nakazu belgijskiego sądu i wydać córkę jej ojcu. Oba sądy uznały, że matka dopuściła się bezprawnego jej uprowadzenia, a miejscem stałego pobytu dziewczynki była Belgia.

Ten werdykt zaskarżył przed miesiącem prokurator generalny skargą nadzwyczajną do Sądu Najwyższego, wskazując, że wykonanie orzeczenia katowickich sądów prowadziłoby do negatywnych skutków dla poczucia bezpieczeństwa dziecka, którego centrum życiowym była i jest Polska, a nadto jest ono silnie związane z babcią.

Nie czekając na werdykt Sądu Najwyższego, pełnomocnik babci złożył do Trybunału Konstytucyjnego skargę konstytucyjną. Kwestionuje w niej przepisy niedopuszczające do takiej sprawy babci dziecka z wnioskiem o wstrzymanie przymusowego odebrania dziewczynki.

Zgodnie z art. 79 ustawy o organizacji i trybie postępowania przed Trybunałem Konstytucyjnym ten może wydać postanowienie tymczasowe o zawieszeniu lub wstrzymaniu wykonania orzeczenia w sprawie, której skarga konstytucyjna dotyczy, jeżeli wykonanie wyroku, decyzji lub innego rozstrzygnięcia mogłoby spowodować nieodwracalne skutki wiążące się z dużym uszczerbkiem dla skarżącego albo gdy przemawia za tym inny ważny interes skarżącego lub ważny interes publiczny. Postanowienie tymczasowe doręcza się niezwłocznie skarżącemu oraz właściwemu sądowi lub organowi egzekucyjnemu.

Trybunał Konstytucyjny bardzo rzadko korzysta z tego narzędzia, gdyż jego rolą jest głównie kontrola przepisów, a nie wyręczanie sądów.

Wojciech Hermeliński, sędzia Trybunału Konstytucyjnego w stanie spoczynku, ocenia, że babcia dziewczynki nie ma w tej sprawie legitymacji do żądania wydania zabezpieczenia.

W sprawy zaangażowali się też zarówno rzecznik praw dziecka, jak i rzecznik praw obywatelskich. Rzecznik praw dziecka przed katowickim sądem wnosił o wstrzymanie wykonania orzeczenia o przekazanie dziecka ojcu. Z kolei rzecznik praw obywatelskich wydał oświadczenie, że w sprawie zapadły już prawomocne orzeczenia sądowe i prawa ojca, jedynego żyjącego rodzica, nie powinny być ignorowane.

Przypomnijmy, że sąd rodzinny może poprawić swoje zarządzenie o powrocie uprowadzonego dziecka, jeśli przemawia za tym jego dobro – to sedno wydanej przed dwoma laty uchwały Sądu Najwyższego, która złagodziła nieco rygoryzm przepisów konwencji mającej przeciwdziałać transgranicznym uprowadzeniom rodzicielskim.