Egzekucja długów: Sąd może sprawdzić umowę o alimenty sporządzoną przed notariuszem

Możliwe jest nadanie klauzuli wykonalności aktowi notarialnemu, którym dłużnik poddał się egzekucji na rzecz bliskich, jeśli nie stanowi to obejścia prawa.

Publikacja: 05.12.2013 07:50

Egzekucja długów: Sąd może sprawdzić umowę o alimenty sporządzoną przed notariuszem

Foto: www.sxc.hu

Sąd może oddalić wniosek o klauzulę, jeżeli umowa w sposób oczywisty wskazuje, że została zawarta w celu obejścia prawa.

Kreowanie dłużników

Sprawa dotyczyła istotnych i nabierających coraz większego znaczenia kwestii prawnych. Wynikła w procesie Marka D., znanego lobbysty (skazanego w 2012 r. za korupcję). Mając na plecach wierzycieli, w akcie notarialnym przyznał swojej żonie Aleksandrze i córce alimenty w wysokości 30 tys. zł miesięcznie oraz zobowiązał się do wypłacenia im w ciągu czterech dni 3 mln zł zaległych alimentów za 11 lat, w tym przedawnionych.

Jednocześnie poddał się w tym samym akcie dobrowolnie egzekucji na postawie art. 777 kodeksu postępowania cywilnego, a taki akt zrównany jest w mocy z wyrokiem.

By jednak komornik mógł go egzekwować, trzeba – tak jak w wypadku wyroku – uzyskać w sądzie klauzulę wykonalności, co jest czynnością natury formalnej.

W sprawie mogło być jednak drugie dno, bo alimenty korzystają z pierwszeństwa w egzekucji, co wykorzystują dłużnicy. Zdaniem Jarosława Świeczkowskiego, komornika z Pomorza, dzieje się tak coraz częściej. Proceder polega na tym, że dłużnik, który nie chce przeznaczać dochodów na spłatę wierzycieli, zawiera np. z żoną czy dzieckiem umowę przyznającą im znaczne alimenty i poddaje się przed notariuszem egzekucji. Komornik musi wtedy zajęte środki przekazać na te alimenty – zamiast innym wierzycielom.

Sąd to nie pieczątka

Żona Marka D. wystąpiła o nadanie klauzuli aktowi męża, ale Sąd Rejonowy dla m.st. Warszawy odmówił, ponieważ wskazał, że nie jest możliwe ustalenie alimentów jedynie na podstawie decyzji dłużnika. Byłoby to sprzeczne z kodeksem rodzinnym. Notariusz powinien odmówić sporządzenia takiego aktu.

Sąd Okręgowy nie był tak radykalny, ale miał wątpliwości, czy dopuszczalne jest nadanie klauzuli takiemu aktowi, w szczególności czy sąd klauzulowy może badać zasadność tego postanowienia, a więc także meritum aktu notarialnego. Przypomniał, że umowa o alimenty (kodeks rodzinny bardzo ogólnie o niej wspomina w art. 135) odbiega od klasycznych umów, swoboda stron jest tu ograniczona. Z drugiej strony nadanie klauzuli ma charakter formalny, sąd nie bada podstaw merytorycznych długu.

Powołując się na te argumenty, prokurator PG Henryka Gajda-Kwapień opowiedziała się za rozstrzygnięciem, że sąd klauzulowy nie może badać merytorycznie takiej umowy, a wierzyciele – gdyby zostali pokrzywdzeni – mogą wystąpić o jej uznanie za nieważną. Prokuratura zainteresowała się umową i gdyby się dopatrzyła oszustwa, podjęłaby śledztwo. Trzeba też widzieć interes drugiej strony takiej umowy – dłużnika.

W tym momencie Henryk Pietrzkowski, sędzia przewodniczący, zapytał: – Czy trzeba aż tak bardzo martwić się o dłużnika?

Uchwała potwierdziła sceptycyzm SN co do tak daleko idącej swobody umów. Sąd klauzulowy może oddalić wniosek, jeśli umowa w sposób oczywisty wskazuje, że zobowiązanie co do alimentów zostało złożone w celu obejścia prawa.

– Sąd na żadnym etapie postępowania nie może być bezradny, nie może pieczętować, potwierdzać nadużycia, na które ta umowa bez wątpienia wskazywała – powiedział sędzia Pietrzkowski. SN potwierdził natomiast, że umowy dotyczące alimentów są generalnie dopuszczalne i dopuszczalne jest nadawanie im klauzuli wykonalności.

Sąd może oddalić wniosek o klauzulę, jeżeli umowa w sposób oczywisty wskazuje, że została zawarta w celu obejścia prawa.

Kreowanie dłużników

Pozostało 95% artykułu
Konsumenci
Pozew grupowy oszukanych na pompy ciepła. Sąd wydał zabezpieczenie
https://track.adform.net/adfserve/?bn=77855207;1x1inv=1;srctype=3;gdpr=${gdpr};gdpr_consent=${gdpr_consent_50};ord=[timestamp]
Sądy i trybunały
Dr Tomasz Zalasiński: W Trybunale Konstytucyjnym gorzej już nie będzie
Konsumenci
TSUE wydał ważny wyrok dla frankowiczów. To pokłosie sprawy Getin Banku
Nieruchomości
Właściciele starych budynków mogą mieć problem. Wygasają ważne przepisy
Materiał Promocyjny
Bank Pekao wchodzi w świat gamingu ze swoją planszą w Fortnite
Prawo rodzinne
Przy rozwodzie z żoną trzeba się też rozstać z częścią krów