RPD: walka z przemocą wobec dzieci to priorytet

Premier Morawiecki w expose wskazał wprost, że: (...) nie ma zgody polskiego rządu na przemoc, nie ma przyzwolenia na przemoc (...). Pozostawienie dzieci na pastwę przemocy to zbrodnia (...)

- Cieszę się, że dostrzega Pan konieczność uzupełnienia funkcjonujących już mechanizmów przeciwdziałania przemocy, w szczególności w zakresie ochrony dobra najmłodszych – zaznacza Marek Michalak i przypomina, że dotychczasowe starania RPD o utworzenie takiej Strategii, kierowane do Prezesa Rady Ministrów, nie przyniosły rezultatu.

RPD i KEP za Narodową Strategią antyprzemocową

Marek Michalak wielokrotnie występował do właściwych ministrów, wskazując na braki w spójności systemu koordynacji i współpracy wszystkich instytucji oraz organizacji zajmujących się problemem przemocy wobec dzieci. RPD zwracał też uwagę na konieczność wdrożenia systemowego planu przeciwdziałania przemocy jako podstawowego warunku zagwarantowania skutecznej ochrony dzieci przed krzywdzeniem.

- Ustawa o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie, w której powstaniu aktywnie uczestniczyłem, niewątpliwie gwarantuje skuteczniejszą ochronę dzieci przed przemocą w środowisku domowym, jednak nie rozwiązuje wszystkich problemów – alarmuje RPD, wskazując, że program pomocy i wsparcia pokrzywdzonych, zawarte w ustawie są ukierunkowane wyłącznie na negatywne zachowania występujące w środowisku domowym, co zawęża pojęcie przemocy i działań państwa w tym zakresie, nie obejmując m.in. przemocy rówieśniczej, instytucjonalnej.czy też przemocy doznawanej przez dziecko poza rodziną, z którą dziecko wspólnie zamieszkuje.

Z badań wynika, że troje na czworo dzieci na świecie, czyli 1,7 miliarda, doświadcza, co roku, emocjonalnej, fizycznej lub seksualnej przemocy, okrutnego traktowania lub wykorzystania. - Dane te pokazują, że ponad połowa całej populacji dzieci wyrasta w doświadczaniu krzywdy, poniżenia, bólu, lęku, wykorzystania, zagrożenia – RPD wyjaśnia motywy, jakie przyświecały Specjalnemu Przedstawicielowi Sekretarza Generalnego ONZ ds. Przemocy Wobec Dzieci Marcie Santos Pais.

Na potrzebę opracowania i wdrożenia do realizacji systemowych rozwiązań na rzecz walki z przemocą wobec dzieci wskazano także 29 listopada 2017 r. w Warszawie we wnioskach panelu prowadzonego podczas Krajowej Konsultacji w ramach międzynarodowego projektu Rady Państw Nadbałtyckich: Dzieciństwo bez przemocy; w kierunku odchodzenia od kar cielesnych w Krajach Nadbałtyckich oraz w Raporcie „Dzieci się liczą 2017" Fundacji Dajemy Dzieciom Siłę.

- Realizowane programy, mają na celu walkę z poszczególnymi formami przemocy, jednak brakuje strategii, która obejmowałaby kompleksowo wszystkie jej rodzaje – zaznacza RPD i przypomina, że obejmując urząd w 2008 r., zapowiedział, że jednym z priorytetów działalności będzie walka z wszelkimi przejawami przemocy wobec dzieci. Rzecznik na bieżąco analizuję sytuację przestrzegania w Polsce praw zagwarantowanych Konstytucją RP, Konwencją o prawach dziecka i innymi aktami prawnymi. Wciąż brak jest ukierunkowania na pokrzywdzonego małoletniego, a prowadzone przez poszczególne resorty działania nie są centralnej skoordynowane.

Z inicjatywy Rzecznika Praw Dziecka w 2010 r. wprowadzono do polskiego porządku prawnego całkowity zakaz bicia dzieci. Od 2011 r. RPD prowadzi stały monitoring postaw społecznych wobec przemocy w wychowaniu dzieci.

Przemoc w wychowaniu - czas z tym skończyć!

RPD skutecznie zabiegał także o ratyfikację Konwencji Rady Europy o ochronie dzieci przed seksualnym wykorzystaniem i niegodziwym traktowaniem w celach seksualnych, sporządzoną w Lanzarote w dniu 25 października 2007 r., którą Polska ratyfikowała w 2015 roku.

- Zwracałem się również wielokrotnie do właściwych resortów o zmianę przepisów w procedurze karnej, cywilnej, dyscyplinarnej dla nauczycieli i administracyjnej, wnioskując o pełniejszą ochronę praw dziecka, w szczególności podczas przesłuchania/wysłuchania. Prawo dziś gwarantuje przesłuchanie dziecka w bezpiecznej i przyjaznej procedurze karnej i dyscyplinarnej - podkreśla RPD.

Kolejnymi inicjatywami Rzecznika Praw Dziecka było, m.in.: zwiększenie ochrony prawnokarnej najmłodszych, zawartej w przepisach prawa karnego materialnego, oraz działania na rzecz uszczelniania systemu monitorowania losów dziecka. Pozwoliło to na wykluczenie możliwości „zgubienia" najmłodszych pacjentów w systemie ochrony zdrowia oraz zapobiegło niepożądanym zjawiskom zaniedbań w opiece nad dziećmi.