Intercyza nie uwolni od długów małżonka

Każda intercyza, czyli umowa majątkowa małżeńska, musi dla swej ważności mieć formę aktu notarialnego. Zawarta w innej formie nie wywiera żadnych skutków. Po prostu prawnie nie istnieje.

Małżonkowie mogą zmienić wcześniejsze decyzje dotyczące swoich stosunków majątkowych i np. przywrócić wspólność, rozwiązując umowę wprowadzającą rozdzielność.

[srodtytul]Wspólność wyłączona[/srodtytul]

W trakcie małżeństwa mąż i żona mogą zdecydować o rozdzielności majątkowej, zawierając intercyzę. Mogą też taką umową wspólność ustawową ograniczyć albo rozszerzyć, obejmując nią całe swoje majątki osobiste lub np. pewne kategorie dóbr, które zasadniczo wchodzą do majątku osobistego obdarowanego czy nagrodzonego małżonka (np. nagrody za osobiste osiągnięcia), albo nawet poszczególne dobra wchodzące do majątku osobistego, np. dom wybudowany na działce należącej do majątku wspólnego męża (wraz z tą działką).

Jednakże w art. 49 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego w pięciu punktach wskazane zostały dobra, na które wspólności rozszerzyć nie można. Są to przede wszystkim przedmioty majątkowe, które przypadną małżonkowi z tytułu darowizny, dziedziczenia lub zapisu.

[wyimek]O rozdzielności majątkowej można zdecydować w trakcie małżeństwa[/wyimek]

Małżonkowie i narzeczeni mogą też wspólność ustawową ograniczyć. Spisać taką intercyzę można także przed ślubem. Jeśli narzeczeni zdecydują się na rozdzielność majątkową, to ich majątek wspólny dorobkowy nie powstanie. Każde z nich będzie gromadziło tylko majątek osobisty.

Najczęstsze są jednak umowy wyłączające wspólność i ustanawiające pełną rozdzielność. Pary rzadko korzystają z nowej możliwości: ustanowienia rozdzielności majątkowej z wyrównaniem dorobków. Polega ona na tym, że w trakcie małżeństwa oboje gromadzą tylko swoje majątki osobiste, nie mają wspólnego. Jednakże w razie rozpadu małżeństwa ta strona, której majątek osobisty jest mniejszy, może żądać od drugiej wyrównania, tak by wartość przypadająca na każdą z nich była równa.

[srodtytul]Na przyszłość[/srodtytul]

Intercyza wprowadzająca rozdzielność majątkową działa na przyszłość. Może mieć skutek wsteczny tylko w tym sensie, że w razie rozszerzenia wspólności majątkowej małżonkowie mogą objąć nią przedmioty, dobra należące wcześniej do majątków osobistych, a w razie ograniczenia wspólności – wyłączyć z majątku wspólnego przedmioty należące do tego majątku.

Jeśli chodzi natomiast o długi małżonków, intercyza ma znaczenie zasadniczo tylko dla długów, które powstaną dopiero po jej podpisaniu.

Co ważne, umowa majątkowa małżeńska jest skuteczna wobec innych osób, jeśli jej zawarcie oraz jej rodzaj były im wiadome. Jeśli nie – pozycja tych osób względem małżonków, a chodzi przede wszystkim o możliwość ściągnięcia długów, będzie taka, jak gdyby parę łączyła wspólność ustawowa. W razie sporu ciężar udowodnienia, że dana osoba wiedziała o intercyzie i jej rodzaju (np. że umowa wprowadza całkowitą rozdzielność), spoczywa na małżonkach. Wierzyciel musi mieć wiedzę na ten temat zasadniczo w chwili zawierania umowy.

Zaznaczyć trzeba, że inaczej rzecz się ma w razie zniesienia wspólności majątkowej małżeńskiej wyrokiem sądu. Skutki takiego zniesienia dotykają wierzycieli małżonków bez potrzeby oddzielnego informowania ich o takim wyroku.

[srodtytul]Informacja w rejestrze [/srodtytul]

Osoby trzecie nie mogą się zasłaniać niewiedzą co do istnienia intercyzy, jeśli przynależność danego dobra do majątku osobistego małżonka wynika z ksiąg wieczystych (art. 2 ustawy z 1982 r. o księgach wieczystych i hipotece). To samo dotyczy sytuacji, w której wzmianka o umowie majątkowej małżeńskiej osoby będącej wspólnikiem spółki jawnej, partnerskiej, komandytowej i komandytowo-akcyjnej zostanie wpisana do rejestru prowadzonego dla spółki w rejestrze przedsiębiorców w Krajowym Rejestrze Sądowym.

Wedle ustawy z 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej informacja o istnieniu lub ustaniu wspólności majątkowej małżeńskiej musi znaleźć się też w Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej wśród danych dotyczących przedsiębiorcy figurującego w tej ewidencji. Chociaż obowiązuje domniemanie prawdziwości wpisów i każdy może otrzymać z CEIDG informację o przedsiębiorcach, ustawa o swobodzie działalności gospodarczej nie zawiera zapisu, że nikt nie może się zasłaniać nieznajomością wpisów w księgach czy KRS.

[ramka][b]Co wlicza się do majątku osobistego [/b]

Majątek osobisty każdego z małżonków stanowią przede wszystkim dobra:

-uzyskane przed ślubem,

-odziedziczone i darowane już w trakcie małżeństwa, chyba że spadkodawca lub darczyńca zastrzegł wyraźnie, iż jego wola jest inna,

-majątek – nieruchomości, maszyny itp., do których małżonek ma prawo jako wspólnik spółki cywilnej,

-przedmioty majątkowe służące zaspokajaniu wyłącznie osobistych potrzeb jednego z małżonków (np. ubranie),

-prawa niezbywalne przysługujące tylko jednemu z małżonków, np. dożywocie, prawo do alimentów,

-przedmioty uzyskane tytułem odszkodowania za uszkodzenie ciała lub wywołanie rozstroju zdrowia albo zadośćuczynienia za krzywdę, jednakże renta rekompensująca skutki wypadku objęta jest wspólnością,

-nagrody za osobiste osiągnięcia, jednakże premia czy nagroda związana z pracą jako wynagrodzenie należy do majątku wspólnego,

-prawa autorskie i prawa pokrewne (artystów wykonawców), prawa własności przemysłowej (twórcy wynalazku, wzoru użytkowego), ale samo honorarium czy tantiemy wchodzą w skład majątku dorobkowego. [/ramka]

Masz pytanie, wyślij e-mail do autorki: