Zmiany w kodeksie karnym i kodeksie postępowania karnego

Zmieniona procedura karna obowiązuje od 22 czerwca. Głównym jej celem jest dostosowanie przepisów kodeksu karnego do dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady z 15 marca 2017 r. w sprawie zwalczania terroryzmu. To jednak nie wszystko.

Nowela stanowi, że karze do pięciu lat więzienia podlega nie tylko osoba, która w celu popełnienia przestępstwa o charakterze terrorystycznym uczestniczy w szkoleniu mogącym umożliwić popełnienie takiego przestępstwa, ale także ta, która „samodzielnie zapoznaje się” z treściami mogącymi ułatwić zamach terrorystyczny.

Czytaj też:

Adwokatura złoży petycję dot. zmian w procedurze karnej

W noweli do tzw. ustawy covidowej z 2 marca 2020 r. dodano zapis mówiący, że „w okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii ogłoszonego z powodu Covid-19 oraz w terminie 6 miesięcy po dniu ich odwołania, nie biegnie przedawnienie karalności czynu oraz przedawnienie wykonania kary w sprawach o przestępstwa i przestępstwa skarbowe”.

Ponadto ustawa stanowi, że zawarte w niej przepisy o przedawnieniu stosuje się także do czynów popełnionych przed dniem jej wejścia w życie oraz kar orzeczonych przed dniem jej wejścia w życie, „chyba że termin przedawnienia już upłynął”.

Dodatkowo – również w okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii oraz w ciągu roku od odwołania ostatniego z nich – w sprawach o przestępstwa zagrożone karą więzienia, której górna granica nie przekracza pięciu lat, na rozprawie apelacyjnej sąd miałby orzekać w składzie jednego sędziego, jeżeli w pierwszej instancji sąd orzekał w takim samym składzie.

Zmiany czekają także posiedzenie wstępne w sprawach karnych, które odbywa się jeszcze przed formalnym rozpoczęciem rozprawy.

Nowelizacja wprowadza też zmiany w poręczeniach majątkowych – kaucji.

Przesądza zakaz zbiórki środków (pieniędzy) na uiszczenie grzywny orzeczonej za przestępstwo. A to oznacza, że na grzywnę nie będą mogli się zrzucić ani rodzina, ani znajomi, ani instytucje.

– To antyobywatelska propozycja – uważa adwokat Mariusz Paplaczyk i przypomina, że zmiana dotknie wszystkich oskarżonych w wielkich procesach, w tym np. sprawców wypadków drogowych.

– Przecież organy ścigania podczas zatrzymania zabezpieczają cały majątek oskarżonego, i ten ruchomy, i środki zgromadzone na kontach. Praktycznie nie ma on więc swoich środków na wpłacenie poręczenia – zauważa. Mówi też, że wraz z tą zmianą prokuratura dostaje kolejne gigantyczne uprawnienia do weryfikacji pochodzenia pieniędzy, a przecież mamy do tego specjalne służby, np. kontroli skarbowej.

Jak zmianę uzasadniają autorzy?

– Środek ten zakłada finansową odpowiedzialność oskarżonego bądź innej osoby składającej poręczenie za prawidłowe wykonanie przez oskarżonego jego obowiązków procesowych, w szczególności obowiązku stawiennictwa przed organem procesowym – piszą autorzy. Zmieniają się także regulacje dotyczące listu żelaznego. Chodzi m.in. o zapewnienie wpływu prokuratora na stosowanie go na etapie postępowania przygotowawczego oraz kwestie stosowania listów żelaznych po orzeczonym wcześniej tymczasowym aresztowaniu.

W przypadku odmowy udostępnienia akt pokrzywdzonemu na jego wniosek należy poinformować go o możliwości udostępnienia mu akt w późniejszym terminie.

Z chwilą powiadomienia podejrzanego lub obrońcy o terminie końcowego zaznajomienia z materiałami postępowania przygotowawczego pokrzywdzonemu, jego pełnomocnikowi lub przedstawicielowi ustawowemu nie można odmówić udostępnienia akt, umożliwienia sporządzania odpisów lub kopii oraz wydania odpisów lub kopii. Za zgodą prokuratora akta w toku postępowania przygotowawczego mogą być w wyjątkowych wypadkach udostępnione innym osobom. Prokurator może udostępnić akta w postaci elektronicznej.

Podstawa prawna: nowela z 20 kwietnia, DzU z 7 czerwca 202011 r., poz. 1023.

Prawo Karne Postępowanie Karne

Pozostało 86% artykułu