Skazani mają pracować, a nie siedzieć za kratą

Wprowadzenie wyższych grzywien i częstsze stosowanie ograniczenia wolności zamiast więzienia. To plany rządu, który rozpoczął właśnie reformę kodeksów karnych

Publikacja: 07.08.2008 08:40

Skazani mają pracować, a nie siedzieć za kratą

Foto: Fotorzepa, Jak Jakub Dobrzyński

Kara ograniczenia wolności ma być zmieniona w taki sposób, żeby mogła stać się realną alternatywą dla pozbawienia wolności, zwłaszcza z warunkowym zawieszeniem.

Takie propozycje znalazły się w przygotowanej w Ministerstwie Sprawiedliwości obszernej nowelizacji kodeksu karnego i kodeksu karnego wykonawczego, normującego sam proces wykonywania kar. Jeszcze w tym roku ma się nią zająć Sejm.

Grzywnę wymierza się w tzw. stawkach dziennych. Podczas jej ustalania sąd uwzględnia dochody sprawcy, jego warunki rodzinne, możliwości majątkowe i zarobkowe. Dlatego najniższa stawka dzienna to 10 zł, a najwyższa 2 tys. zł. To się nie zmieni. Nie zmieni się też najniższa grzywna wynosząca dziesięć stawek dziennych.

O połowę natomiast mają wzrosnąć górne granice (ramka obok). Najwyższa grzywna, także wymierzana w wypadku przestępstw z chęci zysku obok kary pozbawienia wolności, to obecnie 360 stawek (z nadzwyczajnym obostrzeniem – 540), w razie zawieszenia kary pozbawienia wolności – 180, a zawieszenia kary ograniczenia wolności – 90 stawek. W ocenie autorów nowelizacji zwiększy się w ten sposób potencjalna liczba sprawców, w stosunku do których sąd będzie mógł zrezygnować z pozbawienia wolności, zastępując ją grzywną jako karą stanowiącą dostateczną represję, stosowną do szkodliwości przestępstwa i winy sprawcy.

Sceptycznie odnosi się do tego prof. Romuald Kmiecik, karnista z UMCS. W jego ocenie karę pozbawienia wolności stosuje się właściwie i łagodnie. Ponieważ jest przewidziana za przestępstwa, w wypadku których chodzi także o element izolacyjny, a grzywna jej nie zastąpi.

– Każdy pomysł zmierzający do ograniczenia stosowania kary więzienia za drobne przestępstwa jest dobry, byle alternatywą nie były drakońskie grzywny – uważa prof. Piotr Kruszyński, karnista z UW. – Podobnie jest z karą ograniczenia wolności, przydałoby się jej ożywienie, gdyż choć jest od dawna przez prawo przewidziana – ledwie funkcjonuje.

Krytycznie funkcjonowanie kary ograniczenia wolności oceniają też sędziowie, kuratorzy sądowi, przedstawiciele gmin, których opinie zebrało Ministerstwo Sprawiedliwości. Kara ta jest zbyt kosztowna dla zatrudniających skazanych. Wymaga też wiele zachodu ze strony sędziów i kuratorów, a jej resocjalizacyjne, wychowawcze oddziaływanie na sprawców bywa bardzo wątpliwe. W rezultacie sądy sięgają do niej niechętnie, a alternatywą bywa niejednokrotnie pozbawienie wolności.

Nie zmieniłaby się istota tej kary, na którą składa się przede wszystkim obowiązek wykonywania nieodpłatnej, dozorowanej pracy na cele społeczne, z możliwością orzeczenia zamiast tego obowiązku potrącania od 10 do 25 proc. wynagrodzenia sprawcy.

Proponuje się zwiększenie liczby placówek, w których skazani mogą tę pracę wykonywać. W rezultacie zwiększyć się powinny możliwości ich zatrudniania.

Wszystkie koszty tego zatrudniania, z ubezpieczeniem od następstw nieszczęśliwych wypadków włącznie, przejąć ma Skarb Państwa. Proponuje się też, by wiele czynności w zakresie wykonywania tej kary obciążających teraz sąd przejęli kuratorzy zawodowi. To oni mają wskazywać skazanemu rodzaj, miejsce i termin wykonywania pracy oraz monitorować jej przebieg.

Karę ograniczenia wolności sąd może orzec zamiast kary pozbawienia wolności za wszystkie przestępstwa zagrożone pozbawieniem wolności do lat pięciu. Dziś zawsze ograniczenie wolności może trwać tylko 12 miesięcy. Przedłużenie jej do dwu lat, w razie orzekania jej jako kary zamiennej, spowodować powinno, że sądy częściej korzystać będą z tej możliwości.

Wysokość grzywny, jeśli kodeks karny nie ustala konkretnej górnej liczby stawek dziennych, i orzekanej dodatkowo za przestępstwa z chęci zysku:

obecna

przy stawce dziennej najniższej 10 zł: od 100 zł do 3 600 zł

przy stawce najwyższej 2000 zł: od 20 000 do 72 000 zł

proponowana

stawka 10 zł: 100 zł – 5400 zł

stawka 2000 zł: 20 000 – 1 080 000 zł

Maksymalna grzywna przy nadzwyczajnym obostrzeniu wymierzania kary łącznej za kilka przestępstw:

obecna

stawka 10 zł: 5400 zł

stawka 2000 zł: 1 080 000 zł

proponowana

stawka 10 zł: 8100 zł

stawka 2000 zł: 1 620 000 zł

Maksymalna grzywna przy zawieszeniu pozbawienia wolności:

obecna

stawka 10 zł: 1800 zł

stawka 2000 zł: 360 000 zł

proponowana

stawka 10 zł: 2700 zł

stawka 2000 zł: 540 000 zł

Ograniczenia wolności:

obecna

stawka 10 zł: 900 zł

stawka 2000 zł: 180 000 zł

proponowana

stawka 10 zł: 1350 zł

stawka 2000 zł: 270 000 zł

Kara ograniczenia wolności ma być zmieniona w taki sposób, żeby mogła stać się realną alternatywą dla pozbawienia wolności, zwłaszcza z warunkowym zawieszeniem.

Takie propozycje znalazły się w przygotowanej w Ministerstwie Sprawiedliwości obszernej nowelizacji kodeksu karnego i kodeksu karnego wykonawczego, normującego sam proces wykonywania kar. Jeszcze w tym roku ma się nią zająć Sejm.

Pozostało 91% artykułu
W sądzie i w urzędzie
Czterolatek miał zapłacić zaległy czynsz. Sąd nie doczytał, w jakim jest wieku
https://track.adform.net/adfserve/?bn=77855207;1x1inv=1;srctype=3;gdpr=${gdpr};gdpr_consent=${gdpr_consent_50};ord=[timestamp]
Spadki i darowizny
Podział spadku po rodzicach. Kto ma prawo do majątku po zmarłych?
W sądzie i w urzędzie
Już za trzy tygodnie list polecony z urzędu przyjdzie on-line
Zdrowie
Ważne zmiany w zasadach wystawiania recept. Pacjenci mają powody do radości
Materiał Promocyjny
Do 300 zł na święta dla rodziców i dzieci od Banku Pekao
Sądy i trybunały
Bogdan Święczkowski nowym prezesem TK. "Ewidentna wada formalna"