Prawo karne: trzeba pilnować skazanego z zawieszeniem kary więzienia

Marcin P., prezes firmy Amber Gold, ma na koncie sześć wyroków karnych, m.in. za fałszowanie dokumentów, przywłaszczanie pieniędzy klientów itp. Wszystkie przewidują zawieszenie. Dla przeciwników zawieszania kar to dowód na to, że sądy zbyt często dają szansę skazanym, którzy na to nie zasługują. Jak wynika ze statystyk, wśród kar pozbawienia wolności na czas do sześciu miesięcy aż 60 proc. wyroków jest zawieszanych, w sprawach do dwóch lat więzienia – niespełna połowa. We wszystkich sąd musiał uznać, że skazany ma pozytywną prognozę kryminologiczną.

Życie na próbę

– Nie podejmujemy takich decyzji automatycznie – zapewnia sędzia Rafał Puchalski, który przyznaje, że większość kar, jakie orzeka, zapada właśnie w zawieszeniu. – Kara pozbawienia wolności jest ostatecznością. Ma cel wychowawczy i probacyjny, a te często da się osiągnąć, pozostawiając skazanego na wolności – przekonuje.

2 lata więzienia to maksymalna kara, której wykonanie sąd może zawiesić na okres próby

– Poddając próbie, sąd może nakazać skazanemu np. przeprosić pokrzywdzonego, oddać mu pieniądze, podjąć pracę lub naukę, powstrzymać się od picia alkoholu, a nawet wyprowadzić się z domu. Jeśli takie ograniczenia trwają dwa, trzy, a mogą nawet pięć lat, to zawieszenie jest dokuczliwe dla skazanego – mówi sędzia Jędrzej Paprocki. Zapewnia też, że sąd, podejmując decyzję, dokładnie bada życie skazanego. Sprawdza, czy pracuje, uczy się, jaką ma opinię wśród sąsiadów i znajomych itd.

Zbyt łaskawe sądy

Prof. Stefan Lelental, karnista, także uważa, że zawieszenia kary nie można utożsamiać z bezkarnością sprawcy przestępstwa.

5 lat wynosi maksymalny czas poddania przez sąd skazanego próbie

– To tak jakby wolność na próbę, w dodatku z powodu kryminalnego drobiazgu – twierdzi.

Profesor zapewnia, że wierzy w rozsądek sędziów, którzy, zawieszając karę, są przekonani, że chociaż skazany nie trafi do więzienia, to nie popełni następnego przestępstwa. Problem jednak w tym, by dozór kuratora nad nim w czasie tej próby był bardzo intensywny i szczegółowy.

Mniej optymistyczny jest prof. Brunon Hołyst, kryminolog.

– Instytucja zawieszania kar jest nadużywana – ocenia wprost. Za jeden z powodów tego stanu rzeczy uznaje kiepską kondycję więziennictwa i brak miejsc za kratkami.

– To jednak nie powinno się przekładać na lepszą sytuację skazanych – twierdzi. Nie dziwi go też, że odbiór społeczny takich zawieszeń jest nie najlepszy.