Europejski nakaz aresztowania: często stosowany w Polsce

Nie byłoby sprawy, gdyby wnioski o europejski nakaz aresztowania (ENA) dotyczyły naprawdę poważnych przestępstw. Tymczasem polskie bywają kuriozalne. Ścigamy ludzi za kradzież prezerwatyw, świniaka i jazdę bez biletu.

Mają nas dość

Brytyjska policja, i nie tylko ona, ma dość wniosków polskich prokuratorów o zastosowanie europejskiego nakazu aresztowania. Ten oznacza zatrzymanie za granicą i przetransportowanie do Polski osoby w nim wymienionej. W kraju zatrzymanego czeka najpewniej areszt tymczasowy (najpierw na trzy miesiące).

O tym, że polskie organy ścigania nadużywają tych nakazów, wiadomo od lat. Uwagę zwracała nam już nawet Komisja Europejska. Tymczasem absurdalne wnioski wciąż płyną. Przykłady można mnożyć.

Adwokat Marta Lech opowiada o losach klienta, który kilka lat temu wyjechał do Wielkiej Brytanii. Kiedy wyjeżdżał z kraju, miał czystą kartotekę karną. Po kilku miesiącach okazało się, że mężczyzna, który pracował w Polsce jako ochroniarz w jednym z ogrodowych marketów, jest podejrzany o kradzież ogrodowego parasola o wartości 300 zł. Postępowanie na dłuższy czas zawieszono, bo trudno było wezwać na przesłuchanie świadków.

W końcu jednak sprawę odwieszono, a prokuratura zareagowała na milczenie mężczyzny wysłaniem za nim nakazu. Klient mec. Lech rzeczywiście nie odbierał korespondencji, ale powód był taki, że ta do niego nie docierała. Kiedy opuszczał Polskę, zrezygnował z wynajmowanego mieszkania, a w Wielkiej Brytanii dość długo pomieszkiwał u znajomych. Kiedy po kilku latach pojawił się w kraju, został zatrzymany na lotnisku i aresztowany na trzy miesiące.

– Wszystko po to, by złożył wyjaśnienia w sprawie kradzieży parasola – wskazuje mec. Lech. Po trzech miesiącach aresztu, kiedy okazało się, że to nie on był sprawcą kradzieży, wrócił do Anglii, ale tam nie miał już ani mieszkania, ani pracy. – To absurd – ocenia jego adwokat.

Historie absurdu

Mariusz Paplaczyk, mecenas z Poznania, pytany o przykłady absurdalnie wysłanych nakazów przedstawia historię klientki, która po rozstaniu z partnerem we Francji wróciła do Polski z ich wspólnym dzieckiem.

– Piecza nad dzieckiem i uregulowanie kontaktów między rodzicami to sprawa rodzinna, a nie ściganie groźnej przestępczości. Tymczasem za nią też prokuratura wysłała nakaz aresztowania. Kobieta wprawdzie została zatrzymana, ale sąd nie uwzględnił ENA i nie trafiła do aresztu. Swoje sprawy rodzinne załatwia na drodze sądowej, ale na wolności – opowiada mecenas.

Brytyjska policja ma dość polskich wniosków o europejski nakaz aresztowania

Inny jego klient kilka lat temu wyjechał do Wielkiej Brytanii w poszukiwaniu pracy. Przed wyjazdem kupił, korzystając z karty kredytowej, niewielki telewizor o wartości 1,8 tys. zł. Niestety, przez to przekroczył limit na karcie, a później go nie spłacił. Za nim też wysłano ENA. W Anglii mężczyznę zatrzymało pięciu oficerów Scotland Yardu. Wrócił do Polski pod eskortą.

Podobne przejścia stały się udziałem naszego rodaka, który opuścił kraj z wyrokiem za wyłudzenie – rok więzienia w zawieszeniu na trzy lata i obowiązek naprawienia szkody. Mężczyzna wyjechał do Anglii i szkody nie naprawił. Polski sąd zarządził wykonanie kary. Wysłano za nim ENA. Polak tłumaczył brytyjskiej policji, że ma pieniądze i i chce zapłacić, ale firmy już nie istnieją, a sąd nie potrafi mu wskazać rachunków, na które miałby wpłacić pieniądze.

Londyńscy stróże prawa musieli też aresztować mieszkającego tam Polaka oskarżonego w kraju o to, że przekroczył limit na swoim koncie bankowym. Nie miał znaczenia fakt, że dług został już uregulowany. Mężczyznę zatrzymano i odesłano.

Polska zażądała również wydania stolarza, który nie doczekawszy się zapłaty za wstawienie kontrahentowi solidnych, drewnianych drzwi, wymontował je i zabrał ze sobą. Zdarzyło się też raz, że brytyjscy policjanci poszukiwali Polaka, który tuż przed wyjazdem z kraju wybrał się ze znajomymi na pożegnalną imprezę pod gołym niebem. Wracając, towarzystwo głośno się zachowywało. Zostali zatrzymani przez patrol straży miejskiej, ta wezwała policję. Mężczyzna na drugi dzień wylatywał z kraju i o sprawie zapomniał. Jakież było jego zdziwienie, kiedy po opuszczeniu samolotu został zatrzymany przez pograniczników i oddany w ręce policji.

Europejski nakaz aresztowania wysłano też za Polakiem, który był skazany za kradzież trzech wieprzków o wartości kilkudziesięciu złotych. Dostał rok pozbawienia wolności w zawieszeniu na cztery lata. W poszukiwaniu pracy wyjechał jednak do Włoch. Kiedy nie stawił się na wezwanie sądu, ten zarządził wykonanie orzeczonej kary. Za mężczyzną wysłano list gończy. Podczas kontroli policyjnej drogówki wpadł. Został zatrzymany i odesłany do kraju.

Romantyczny złodziej

Najbardziej kuriozalny jednak przykład wysłania ENA to sprawa Janusza C. Kilka lat temu młodociany wówczas mężczyzna włamał się do stojącego na poboczu kiosku Ruchu i ukradł paczkę prezerwatyw oraz małego pluszowego misia. Wartość skradzionego mienia wyceniono na 4,60 zł. Janusz C. usłyszał wyrok: rok więzienia w zawieszeniu na cztery lata próby i obowiązkowy (tak bywa w wypadku młodocianych sprawców) dozór kuratora.

Mężczyzna stracił zatrudnienie w Polsce, postanowił więc szukać szczęścia za granicą. Wyjechał szukać pracy do znajomych w Anglii. Opuszczenie kraju uniemożliwiało mu jednak planowe kontakty z kuratorem. Ten po kilku bezskutecznych próbach skontaktowania się z C. wystąpił o wysłanie za nim europejskiego nakazu aresztowania. Za C. wysłano też list gończy. Mężczyzna, który dwa miesiące wcześniej ożenił się z Brytyjką i wychowywał wraz z nią dwuletnie dziecko, został zatrzymany w Anglii. Ściągnięto go do kraju w celu odbycia kary więzienia.

Radzą nie wracać

Adwokaci, z których usług korzystają Polacy za granicą, przyznają, że czasem radzą klientom po prostu nie pokazywać się w kraju do czasu przedawnienia sprawy.