Kiedy można wziąć zwolnienie, gdy małżonek jest chory? Ile dni przysługuje?

Mąż lub żona mogą pomóc małżonkowi, gdy choruje. Na sprawowanie opieki można otrzymać zwolnienie od wykonywania pracy. Ponadto opiekun może otrzymać w tym czasie zasiłek.

Publikacja: 09.11.2025 08:30

Kiedy możesz wziąć zwolnienie, gdy małżonek jest chory?

Foto: Adobe Stock

Justyna Szymczyk-Mielniczyn

Z tego artykułu dowiesz się:

Kiedy można ubiegać się o zwolnienie lekarskie w związku z opieką nad chorym małżonkiem?
Jakie są procedury uzyskania zwolnienia lekarskiego na chorego członka rodziny?
Jakie są zasady przyznawania zasiłku opiekuńczego i kto jest do niego uprawniony?
Kiedy opiekun nie może liczyć na zasiłek opiekuńczy, nawet jeśli opiekuje się chorym małżonkiem?

Osoba, która chce starać się o zwolnienie lekarskie z tytułu opieki nad chorym małżonkiem lub innym członkiem rodziny oraz zasiłek opiekuńczy z tego tytułu, musi być objęta ubezpieczeniem chorobowym w ZUS-ie.

Jak uzyskać zwolnienie lekarskie na chorego małżonka?

Jeśli chory małżonek potrzebuje twojej pomocy, możesz uzyskać od lekarza zwolnienie z wykonywania pracy. Takie L4 na opiekę nad chorym członkiem rodziny wydaje lekarz, który leczy tę chorą osobę.

Tym samym podczas wizyty lub teleporady u specjalisty należy wyraźnie zaznaczyć, że z powodu stanu zdrowia małżonka i konieczności sprawowania nad nim osobistej opieki, potrzebne jest zwolnienie. Wystawiane jest ono na dane opiekuna, nie osoby chorej, za pomocą systemu elektronicznego, skąd automatycznie trafia do pracodawcy i ZUS.

Czytaj więcej

Zasiłek opiekuńczy przysługuje m.in. rodzicowi, który z powodu opieki nad dzieckiem, nie może pracow

Praca, Emerytury i renty

Opiekujesz się chorym dzieckiem lub rodzicem? Masz prawo do zasiłku

Choroba dziecka, zamknięcie przedszkola lub pobyt w szpitalu małżonka to nieprzewidziane sytuacje...

Reklama

Jak długo można opiekować się chorym małżonkiem?

Okres zwolnienia od wykonywania pracy z powodu konieczności osobistego sprawowania opieki wynosi nie dłużej niż 14 dni w roku kalendarzowym, jeżeli opieka sprawowana jest nad innymi niż dziecko członkami rodziny, w tym małżonkiem. W tym czasie przysługuje zasiłek opiekuńczy.

Komu przysługuje zasiłek opiekuńczy?

Na podstawie L4 wystawionego na chorego członka rodziny opiekun może starać się o zasiłek opiekuńczy.

Zasiłek opiekuńczy przysługuje osobie objętej ubezpieczeniem chorobowym w ZUS, czyli:

pracownikom;
członkom rolniczej spółdzielni produkcyjnej i spółdzielni kółek rolniczych;
wykonawcom pracy nakładczej oraz pracy na podstawie umowy agencyjnej, umowy zlecenia, innej umowy o świadczenie usług lub osobom współpracującym z osobą, która wykonuje taką umowę;
osobom pracującym na podstawie umowy uaktywniającej;
osobom prowadzącym pozarolniczą działalność (lub współpracującym z osobą prowadzącą działalność);
osobom wykonującym odpłatnie pracę na podstawie skierowania do pracy w czasie odbywania kary pozbawienia wolności lub tymczasowego aresztowania;
osobom odbywającym służbę zastępczą;
duchownym.

Zasiłek opiekuńczy z powodu choroby członka rodziny

Według Ustawy z 25 czerwca 1999 roku o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa zasiłek opiekuńczy przysługuje ubezpieczonym, którzy są zwolnieni od wykonywania pracy z powodu konieczności osobistego sprawowania opieki między innymi nad innym niż dziecko chorym członkiem rodziny. Za członków rodziny uznaje się małżonka, rodziców, rodzica dziecka, ojczyma, macochę, teściów, dziadków, wnuki, rodzeństwo oraz dzieci w wieku powyżej 14 lat – jeżeli pozostają we wspólnym gospodarstwie domowym z ubezpieczonym w okresie sprawowania opieki.

Czytaj więcej:

Kadry i Płace

Czy szef może odmówić urlopu opiekuńczego?

Natężenie pracą w firmie czy fakt zam...

Pro

Reklama

Kto nie może pobierać zasiłku opiekuńczego?

Zasiłek opiekuńczy nie przysługuje w przypadku, gdy poza ubezpieczonym w domu są inni członkowie rodziny, którzy pozostają we wspólnym gospodarstwie domowym i mogą zapewnić opiekę nad chorym członkiem rodziny. Przepis ten nie dotyczy opieki sprawowanej nad chorym dzieckiem w wieku do dwóch lat.

Co istotne, jak podaje ZUS, członkiem rodziny, który może zapewnić opiekę, nie jest osoba, która jest całkowicie niezdolna do pracy, chora, niesprawna fizycznie lub psychicznie ze względu na swój wiek, prowadzi gospodarstwo rolne, odpoczywa po nocnej zmianie w pracy, prowadzi działalność czy też nie jest zobowiązana do opieki na podstawie przepisów Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego – jeśli takiego sprawowania opieki odmawia.

Ile wynosi zasiłek opiekuńczy na małżonka?

Miesięczny zasiłek opiekuńczy wynosi 80 proc. podstawy wymiaru zasiłku. Wypłaca się go za każdy dzień sprawowania opieki, także za dni ustawowo wolne od pracy.

Za jaki okres nie przysługuje zasiłek opiekuńczy?

Zasiłek opiekuńczy nie przysługuje za okres, w którym ubezpieczony ma prawo do wynagrodzenia na podstawie przepisów szczególnych, korzysta z urlopu bezpłatnego lub urlopu wychowawczego, jest tymczasowo aresztowany lub odbywa karę pozbawienia wolności bądź też jest objęty zwolnieniem lekarskim, w czasie którego pracował lub wykorzystywał to zwolnienie niezgodnie z jego celem, co zostało stwierdzone w czasie kontroli.

Zasiłek opiekuńczy. Wniosek

Aby uzyskać zasiłek opiekuńczy z powodu sprawowania opieki nad chorym członkiem rodziny, należy złożyć wniosek Z-15B. Jest on dostępny na Platformie Usług Elektronicznych/eZUS.

zwolnienie lekarskie

Z tego artykułu dowiesz się:

Kiedy można ubiegać się o zwolnienie lekarskie w związku z opieką nad chorym małżonkiem?
Jakie są procedury uzyskania zwolnienia lekarskiego na chorego członka rodziny?
Jakie są zasady przyznawania zasiłku opiekuńczego i kto jest do niego uprawniony?
Kiedy opiekun nie może liczyć na zasiłek opiekuńczy, nawet jeśli opiekuje się chorym małżonkiem?

Pozostało jeszcze 92% artykułu

Jak uzyskać zwolnienie lekarskie na chorego małżonka?

Pozostało jeszcze 94% artykułu

Reklama

Minister sprawiedliwości, prokurator generalny Waldemar Żurek na konferencji prasowej dotyczącej pre

Sądy i trybunały

Waldemar Żurek ujawnia projekt reformy KRS. Liczy na poparcie prezydenta

Członków Krajowej Rady Sądownictwa wybiorą sędziowie w wyborach powszechnych, które zorganizuje Państwowa Komisj...

Materiał Promocyjny

Czy polskie banki zbudują wspólne AI? Eksperci widzą potencjał, ale też bariery

Wspólna infrastruktura sztucznej inteligencji w sektorze bankowym to ambitny projekt, który w przyszłości (potencjalnie) mógłby obniżyć koszty korzystania z niej. Problemem może być brak jednego standardu takich rozwiązań czy utrata przez banki przewag konkurencyjnych.

Nieruchomości

Można już składać wnioski o bon ciepłowniczy. Ile wynosi i komu przysługuje?

Od poniedziałku 3 listopada można ubiegać się o bon ciepłowniczy za okres 1 lipca – 31 grudnia 2025 r. Maksymaln...

Kwalifikacja wojskowa potrwa od 2 lutego do 30 kwietnia 2026 r.

Służby mundurowe

W 2026 roku wojsko wezwie nawet 235 tys. osób. Kto jest na liście?

W przyszłym roku do udziału w kwalifikacji wojskowej ma zostać wezwanych 235 tys. osób. Wśród nich będą przede w...

Nieruchomości

Ważne zmiany dla każdego, kto planuje budowę. Ustawa przyjęta

Trwa walka o to, by nie dopuścić do paraliżu inwestycyjnego. Parlament przyjął nowelizację ustawy planistycznej....

Materiał Promocyjny

Urząd Patentowy teraz bardziej internetowy

Wiele uwagi przywiązuje się obecnie do innowacji, nie tylko technologicznych, które przynoszą nowe funkcjonalności, ale i takich, których oryginalność polega na unikatowym wzornictwie. Stąd liczba zgłaszanych patentów i zastrzeganych wzorów wciąż rośnie. By ułatwić sprawy urzędowe i zapewnić lepszą organizację pracy urzędów, część spraw będzie można załatwiać on-line