Adwokat: Zgwałcona Liza nie krzyczała. Oprawca mógłby uniknąć kary

Ofiara nie krzyczała, dlatego nie było gwałtu. To sedno wyroku w sprawie zgwałcenia 14-letniej dziewczynki przez wujka. Sytuacja ta wydaje się absurdem, ale sąd wydał wyrok na podstawie i w granicach przepisów. Czy takich przypadków jest więcej?

Takich przypadków jest znacznie więcej. Winna jest temu przede wszystkim obowiązująca definicja zgwałcenia wprowadzona do polskiego prawa niemal 100 lat temu, która nadal opiera istotę zgwałcenia na oporze pokrzywdzonej. A żeby doprowadzić do skazania to opór ofiary musi być wyrażony w sposób dający się ująć dowodowo. Czyli poprzez np. krzyk czy fizyczną obronę.

Dlaczego gwałcone kobiety w wielu przypadkach nie krzyczą, nie bronią się?

To jest zupełnie naturalny efekt „zamrożenia”. Organizm sprężą się i zamiera, żeby pokazać „mnie tu nie ma”. Ofiary relacjonują, że chciały krzyczeć, ale nie mogły z siebie wydusić nawet szeptu. Miały suche, ściśnięte gardło. Poza tym napadnięta osoba, jak chociażby Liza zaatakowana w Warszawie w bramie, nie wie do czego dąży napastnik i w obawie o utratę życia nie reaguje. Myśli, że jeżeli sprawca dostanie to czego chce, to jej nie zabije. Liza mogła się pomylić.

Czytaj więcej

Prawo karne

Gwałt w Warszawie: kobieta nie żyje. Czy sprawca odpowie za zabójstwo?

Zarzut zabójstwa - z takim musi się teraz liczyć sprawca napadu i gwałtu w Warszawie. Najsurowsza kara to dożywocie.

Z relacji świadków wynika, że Liza, brutalnie zgwałcona Białorusinka w centrum stolicy też nie krzyczała podczas ataku. Czy sądzi Pani, że sprawca też mógłby uniknąć kary za zgwałcenie, gdyby kobieta przeżyła.

Tak, uważam, że gdyby dziewczyna przeżyła to ten mężczyzna mógłby nie zostać skazany za gwałt, ponieważ ona nie krzyczała. Prawdopodobnie uniknąłby kary za to przestępstwo. Z tego co wiem, nigdy wcześniej nie był karany. Wystarczy, że kilka osób wydałoby o nim dobrą opinię, to sąd musiałby to przyjąć jako okoliczność łagodzącą. Tak mamy skonstruowane prawo.

Szykuje się jednak zmiana tego prawa. Sejm rozpatruje właśnie projekt nowelizacji prawa karnego, którego jest pani współautorką. Ma on zmienić definicję zgwałcenia. To brak zgody na obcowanie płciowe, a nie widoczne stawianie oporu ma zadecydować o uznaniu czy doszło do gwałtu. Co to zmieni?

Bardzo dużo. Przede wszystkim zmieni obecne domniemanie zgody na domniemanie braku zgody. Oznacza to, że policja nie będzie się już skupiać na zbieraniu dowodów widocznej obrony i oporu pokrzywdzonej. Będzie za to pracować nad udowodnieniem sprawcy, czy miał zgodę na seks czy jej nie miał.

Jeśli wprowadzimy nową definicję zgwałcenia, to milczenie lub bierność pokrzywdzonej nie będzie już oznaczało zgody. W każdym takim przypadku będziemy mogli mieć do czynienia z jakimś rodzajem przemocy seksualnej. Mam nadzieję, że po tej nowelizacji zmieni się podejście i stereotypy policjantów, prawników, prokuratorów i sędziów związane z przemocą seksualną. Mam, nadzieję , że przedefiniują i zmienią sposób myślenia o sprawcach i ofiarach.

Proponujecie też surowsze kary za przestępstwa seksualne. Do 3 lat więzienia mają zostać podniesione dolne granice kar za wykorzystanie seksualne. Czy prawo jest zbyt łagodne dla przestępców seksualnych?

Absolutnie tak. Niewielu przestępców seksualnych trafia za kratki, najczęściej otrzymują wyroki pozbawienia wolności w zawieszeniu. Jeśli sprawcy mają dobrą opinię w społeczeństwie i mają czystą kartotekę, to sądy bardzo często zawieszają wykonanie kary. Zgwałcenie w Polsce jest występkiem. W większość cywilizowanych państw jest to zbrodnia. Poprzez podniesienie dolnej granicy kary do trzech lat w Polsce stanie się tak samo. Pozwoli to na izolację gwałcicieli, którzy będą znacznie częściej trafiać do aresztu i więzienia. Będzie to też motywacja i impuls dla tych kobiet, które nie zgłaszają zgwałcenia.

Czytaj więcej

Prawo karne

Brak zgody na stosunek to gwałt. Polskie prawo wymaga zmian

Polskie prawo źle definiuje przestępstwo zgwałcenia, wymaga więc zmian. Na tle europejskim wypadamy bowiem dość słabo.

Jak dużo kobiet nie zgłasza gwałtu na policję?

Zdecydowana większość. Ze statystyk policyjnych wynika, że w 2019 r. w Polsce zgłoszono 710 przypadków gwałtu, w 2020 r. – 568, a w 2021 r. – 582 gwałty. To są oficjalne dane. Natomiast ze statystyk „niebieskiej linii” wynika, że rocznie ofiarą gwałtu pada 30 tys. polskich kobiet.

Dlaczego te kobiety nie zgłaszają gwałtów?