Ponowne przesłuchanie małoletniej ofiary – jeśli jej nie krzywdzi

Trzeba przesłuchać małoletniego pokrzywdzonego przemocą na żądanie oskarżonego pozbawionego obrońcy podczas pierwszego przesłuchania, jeśli nie godzi to w stan psychiczny dziecka.

Publikacja: 17.01.2024 15:53

Ponowne przesłuchanie małoletniej ofiary – jeśli jej nie krzywdzi

Foto: Adobe Stock

To sedno uchwały podjętej w środę przez siedmioosobowy skład Izby Karnej SN. Tak sąd odpowiedział na pytanie prawne zadane przez prezesa tej izby w związku z istotnymi rozbieżnościami w wyrokach SN.

Zapytał on, czy należy ponownie przesłuchać dziecko pokrzywdzone molestowaniem seksualnym lub inną przemocą, jeśli żąda tego oskarżony, który podczas pierwszego przesłuchania nie miał obrońcy. Pytanie zostało zadane jeszcze przed zmianą przepisów w sierpniu 2023 r. Uchwała SN może mieć zatem istotny wpływ na sprawy rozpoczęte przed tą nowelizacją.

„Sąd Najwyższy podziela pogląd, że żądaniu oskarżonego należy zadośćuczynić, jeśli ponowne przesłuchanie nie spowoduje pogorszenia stanu psychicznego dziecka” – powiedziała sędzia Małgorzata Bednarek, uzasadniając uchwałę SN.

Czytaj więcej

Zeznania małoletniego: Dwa przesłuchania to dodatkowa trauma

Podkreślono w niej, że starły się dwie wartości: prawo do obrony i dobro pokrzywdzonego dziecka. Wskazano też, że wprowadzenie wyjątku od zasady jednokrotności przesłuchania, który umożliwia jego ponowne przeprowadzenie na żądanie oskarżonego, nadaje prymat prawu do obrony. SN uznał, że żądanie to, a przez to prawo do obrony, musi zostać ograniczone.

Według SN sąd powinien zapewnić jak najdalej idącą ochronę przed wtórną wiktymizacją ofiary, do której może prowadzić wielokrotne przesłuchiwanie. Ustawodawca dąży bowiem, aby od zasady jednokrotności przesłuchania odstępować tylko w stanach wyższej konieczności procesowej.

Rozstrzygane w środę wątpliwości dotyczyły art. 185a kodeksu postępowania karnego, który reguluje kwestię ponownego przesłuchania małoletniego w wieku mniej niż 15 lat, pokrzywdzonego m.in. przestępstwem przemocy lub przemocy seksualnej. Zgodnie z jego obecnym brzmieniem dziecko takie przesłuchuje się w charakterze świadka tylko wtedy, gdy jego zeznania mogą być istotne dla rozstrzygnięcia sprawy, i tylko raz, chyba że wyjdą na jaw okoliczności, których wyjaśnienie wymaga ponownego przesłuchania, lub też w razie uwzględnienia wniosku dowodowego oskarżonego, który nie miał obrońcy w czasie pierwszego przesłuchania.

Ten ostatni warunek został wprowadzony nowelizacją ustawy z sierpnia 2023 r. Wcześniej – i tego dotyczyło pytanie prawne – ponowne przesłuchanie małoletniej ofiary było możliwe, tylko gdy wyjdą na jaw istotne okoliczności lub gdy żąda tego oskarżony, który podczas pierwszego przesłuchania nie miał obrońcy.

Rozbieżności w orzecznictwie SN były duże. Zgodnie z pierwszym poglądem żądanie ponownego przesłuchania małoletniego świadka obligowało do przeprowadzenia tej czynności, niezależnie od uzyskania opinii biegłego psychologa. W drugim stanowisku uznawano, że żądanie nie obligowało sądu do automatycznego uwzględnienia wniosku, bo było zwykłym wnioskiem dowodowym.

Sygnatura akt: I KZP 6/23

To sedno uchwały podjętej w środę przez siedmioosobowy skład Izby Karnej SN. Tak sąd odpowiedział na pytanie prawne zadane przez prezesa tej izby w związku z istotnymi rozbieżnościami w wyrokach SN.

Zapytał on, czy należy ponownie przesłuchać dziecko pokrzywdzone molestowaniem seksualnym lub inną przemocą, jeśli żąda tego oskarżony, który podczas pierwszego przesłuchania nie miał obrońcy. Pytanie zostało zadane jeszcze przed zmianą przepisów w sierpniu 2023 r. Uchwała SN może mieć zatem istotny wpływ na sprawy rozpoczęte przed tą nowelizacją.

Pozostało 81% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Konsumenci
Paliwo będzie droższe o 50 groszy na litrze, rachunki za gaz o jedną czwartą
Praca, Emerytury i renty
Krem z filtrem, walizka i autoresponder – co o urlopie powinien wiedzieć pracownik
Podatki
Wykup samochodu z leasingu – skutki w PIT i VAT
Nieruchomości
Jak kwestionować niezgodne z prawem plany inwestycyjne sąsiada? Odpowiadamy
Materiał Promocyjny
Mity i fakty – Samochody elektryczne nie są ekologiczne
Nieruchomości
Wywłaszczenia pod inwestycje infrastrukturalne. Jakie mamy prawa?