Ponowne przesłuchanie małoletniej ofiary – jeśli jej nie krzywdzi

Według SN sąd powinien zapewnić jak najdalej idącą ochronę przed wtórną wiktymizacją ofiary, do której może prowadzić wielokrotne przesłuchiwanie. Ustawodawca dąży bowiem, aby od zasady jednokrotności przesłuchania odstępować tylko w stanach wyższej konieczności procesowej.

Rozstrzygane w środę wątpliwości dotyczyły art. 185a kodeksu postępowania karnego, który reguluje kwestię ponownego przesłuchania małoletniego w wieku mniej niż 15 lat, pokrzywdzonego m.in. przestępstwem przemocy lub przemocy seksualnej. Zgodnie z jego obecnym brzmieniem dziecko takie przesłuchuje się w charakterze świadka tylko wtedy, gdy jego zeznania mogą być istotne dla rozstrzygnięcia sprawy, i tylko raz, chyba że wyjdą na jaw okoliczności, których wyjaśnienie wymaga ponownego przesłuchania, lub też w razie uwzględnienia wniosku dowodowego oskarżonego, który nie miał obrońcy w czasie pierwszego przesłuchania.

Ten ostatni warunek został wprowadzony nowelizacją ustawy z sierpnia 2023 r. Wcześniej – i tego dotyczyło pytanie prawne – ponowne przesłuchanie małoletniej ofiary było możliwe, tylko gdy wyjdą na jaw istotne okoliczności lub gdy żąda tego oskarżony, który podczas pierwszego przesłuchania nie miał obrońcy.

Rozbieżności w orzecznictwie SN były duże. Zgodnie z pierwszym poglądem żądanie ponownego przesłuchania małoletniego świadka obligowało do przeprowadzenia tej czynności, niezależnie od uzyskania opinii biegłego psychologa. W drugim stanowisku uznawano, że żądanie nie obligowało sądu do automatycznego uwzględnienia wniosku, bo było zwykłym wnioskiem dowodowym.

Sygnatura akt: I KZP 6/23