Sądy za często orzekają kary z warunkowym zawieszeniem

Polskie sądy najczęściej w całej Europie orzekają kary więzienia z warunkowym zawieszeniem. Popularnie zwane „zawiasy" są orzekane w blisko 60 proc. wszystkich wyroków. Wprawdzie udział kar bezwzględnych powoli rośnie, jednak aż 18 proc. wyroków zawieszono, mimo że skazani byli już wcześniej co najmniej raz karani.

Zawiasy to norma

Sprawa Amber Gold i jej prezesa z sześcioma zawieszonymi wyrokami to ani przypadek, ani rekord.

Z danych Ministerstwa Sprawiedliwości wynika, że w Polsce mamy zawieszenia nawet kilkudziesięciu wyroków wydanych na tę samą osobę.  Ponad 700 osób ma na koncie osiem takich wyroków, a liczba   skazanych, którym karę zawieszono dwa czy trzy razy, idzie w tysiące.

– To jakieś nieporozumienie. Kara zawieszana po raz 15. czy 17. nie odnosi żadnego skutku – ocenia Janusz Porębski, karnista z Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu.

Statystykom związanym z orzekaniem kar w zawieszeniu przyjrzał się Instytut Wymiaru Sprawiedliwości. Pod lupę wziął kilkaset tak zakończonych spraw. Co z nich wynika?

Spośród 1894 osób skazanych 38 proc. wróciło za kratki przynajmniej raz. Dwa razy powrót odnotowała jedna piąta, trzy razy – ponad jedna dziesiąta. Tylko 15 proc. zawieszonych kar kazano wykonać.

W jednej piątej przypadków sądy zawieszały wykonanie kary pomimo uprzedniego dwukrotnego skazania. Najczęściej na okres trzech lat, nieco rzadziej na dwa lata. Dłuższe okresy próby są rzadko stosowane.

– Nie wpływa to hamująco na sprawców. Popełniają oni przestępstwa, i zostają za nie skazywani, niezależnie od czasu, na jaki sąd podda ich próbie  - zauważa Porębski.

Wracają za kratki

– Instytucja zawieszania kar jest nadużywana – potwierdza prof. Brunon Hołyst. Za jeden z powodów tego stanu rzeczy uznaje kiepską kondycję więziennictwa i brak miejsc za kratkami.

– To jednak nie powinno się przekładać na lepszą sytuację skazanych – twierdzi. Nie dziwi go też, że odbiór społeczny takich zawieszeń jest nie najlepszy.

Jego zdaniem zamiast orzekać kary w zawieszeniu  sądy powinny korzystać z ograniczenia wolności. Skazany może pracować na rzecz gminy, w której mieszka, czy też pomagać np. w szpitalu. Taka kara byłaby i dolegliwa, i wychowawcza, a w dodatku pożyteczna.