Jak konsulat pomoże w kłopotach podczas zagranicznych wakacji

Podczas zagranicznych wojaży wielu kłopotów można uniknąć, ale trzeba o to zadbać jeszcze przed podróżą. To ważne zwłaszcza wtedy, gdy wybieramy się za granicę indywidualnie, bez opieki przewodnika czy rezydenta biura podróży.

Dowiedz się więcej o kraju, do którego jedziesz

Polskie ministerstwo spraw zagranicznych od kilku lat publikuje w swoim serwisie internetowym ostrzeżenia dla podróżujących o sytuacji w różnych krajach. Dotyczą one zagrożeń związanych niestabilną sytuacją społeczno-polityczną, porwaniami, klęskami żywiołowymi, czy groźnych chorobami.

Na stronach MSZ znajdziemy także podstawowe informacje na temat każdego kraju na świecie: obowiązujące tam języki, przepisy wjazdowe, celne, meldunkowe, a także informacje dla kierowców. W publikacjach są też ważne i przydatne dane o miejscowych obyczajach, religii, zasadach odpłatności za usługi medyczne, godzinach otwarcia urzędów, sklepów, cenach i wiele innych.

Weź telefon do konsula

Przed wyjazdem trzeba się zaopatrzyć w adresy i telefony polskich placówek dyplomatycznych: ambasad, konsulatów generalnych lub honorowych, wydziałów konsularnych, stałych przedstawicielstw czy instytutów polskich. Znajdziemy je również w serwisie MSZ.

W udostępnionej tam wyszukiwarce jest też lista krajów, w których nie ma żadnych polskich placówek dyplomatycznych. Jeśli planujemy tam podróż, znajdźmy placówkę dyplomatyczną innego kraju Unii Europejskiej,  polscy obywatele mają bowiem prawo do opieki konsularnej ze strony przedstawicielstw innych państw członkowskich UE na równi z obywatelami tych państw.

Zgubisz paszport - dostaniesz tymczasowy

Podróżni najczęściej szukają pomocy dyplomatów, gdy stracą paszport. Pół biedy jeśli dokument zaginął lub został skradziony podczas podróży w UE albo w innym z krajów, do których można jeździć bez paszportów (zobacz ramka). Wtedy bowiem można przekroczyć granicę na podstawie dowodu osobistego.

W innych przypadkach trzeba pofatygować się do konsulatu. Konsulowie mogą wydawać za opłatą paszporty tymczasowe na powrót do kraju.  Wraz z podaniem o taki paszport ( w dwóch egzemplarzach) trzeba złożyć trzy aktualne fotografie (wymiary: 3,5x4,5 cm,) oraz oświadczenie o okolicznościach, dacie i miejscu utraty paszportu (można dołączyć potwierdzenie  zgłoszenia kradzieży dokumentu na policję).

Konieczne będzie także udowodnienie tożsamości i polskiego obywatelstwa. Najlepiej za pomocą innego dokumentu tożsamości ze zdjęciem (dowód osobisty, prawo jazdy, legitymacja studencka), a a w jego braku - oświadczenia innej osoby posiadającej paszport i obywatelstwo polskie. Można także jeszcze przed podróżą zeskanować lub sfotografować własny paszport i wrzucić ten obraz do swojej skrzynki pocztowej. Przyda się do potwierdzenia tożsamości w konsulacie.

W przypadku utraty paszportu w kraju, w którym nie ma polskiego urzędu konsularnego, podróżny ma prawo zwrócić się do konsula przedstawicielstwa państwa członkowskiego UE o wydanie tymczasowego dokumentu podróży ETD (Emergency Travel Document, czyli Awaryjny Dokument Podróżny).

Zarówno po wydaniu paszportu tymczasowego jak i ETD przed wyjazdem może być konieczne uzyskanie wizy wyjazdowej.

W uzasadnionych przypadkach, zwłaszcza gdy w danym państwie nie ma urzędu konsularnego albo w warunkach szczególnie utrudnionego dojazdu do konsulatu, na wniosek osoby ubiegającej się o wydanie dokumentu paszportowego konsul może odstąpić od wymogu osobistego złożenia wniosku o wydanie paszportu tymczasowego i jego odbioru, a w przypadku paszportu – od wymogu osobistego odbioru paszportu.

Pożyczka od konsula tylko wyjątkowo

Napadnięty lub okradziony turysta powinien jak najprędzej powiadomić o tym zdarzeniu lokalną policję, a dopiero potem skontaktować się z najbliższą ambasadą lub konsulatem. Konsul w pierwszej kolejności ułatwi kontakt z krewnymi lub znajomymi w Polsce, którzy mogą przesłać pieniądze na pobyt i wyjazd za pośrednictwem banku lub firmy świadczącej tego rodzaju usługi. Jeśli nie ma takiej możliwości, konsul może wypłacić poszkodowanemu Polakowi  kwotę, jaka zostanie wpłacona przez krewnych lub znajomych na konto Ministerstwa Spraw Zagranicznych w Warszawie.

Tylko w szczególnie uzasadnionych przypadkach można liczyć na pożyczkę z konsulatu. Wypłacona kwota będzie pokrywać podróż najtańszym środkiem transportu i trzeba będzie ją oddać w MSZ zaraz po powrocie do Polski.

Pomoc finansowa  od konsula nie może obejmować innych należności:  grzywien, mandatów, kosztów postępowania sądowego itp.

Za obcymi kratkami

Za granicą można trafić do aresztu zupełnie nieoczekiwanie, wystarczy nieświadome złamanie miejscowych przepisów, nieznajomość języka, nieporozumienie z miejscowymi. Należy wtedy zażądać kontaktu z ambasadą albo konsulatem. Obowiązkiem dyplomaty jest zadbanie o to, by zatrzymany czy aresztowany nie był traktowany gorzej niż obywatel tego kraju w którym doszło do pozbawienia wolności.  Na wniosek zatrzymanego konsul wydobędzie od miejscowych władz informacje o powodach zatrzymania, grożącej karze, czasie trwania postępowania przygotowawczego i sądowego oraz ewentualnej możliwości zwolnienia za kaucją. Powiadomi także rodzinę i będzie utrzymywał kontakt z zatrzymanym.

Konsul nie może pełnić funkcji adwokata ani też angażować takiego pełnomocnika dla aresztowanego. Może jednak dostarczyć mu listę adwokatów cieszących się zaufaniem urzędu konsularnego. Wybór konkretnego pełnomocnika należy jednak do aresztowanego, podobnie jak zapłacenie za jego usługi.

Co w razie choroby i wypadku?

Przed wyjazdem do krajów UE trzeba koniecznie zaopatrzyć się w Europejską Kartę Ubezpieczenia Zdrowotnego EKUZ umożliwiającą dostęp do bezpłatnej podstawowej pomocy medycznej w innych krajach Unii.

Niestety, za leczenie po za granicami UE polski turysta płaci z własnej kieszeni. Na taką niespodziewaną okoliczność warto się prywatnie ubezpieczyć zwracając uwagę, by polisa obejmowała zwrot kosztów leczenia, hospitalizacji i transportu medycznego. Tylko w skrajnych sytuacjach pieniądze na pokrycie kosztów leczenia Polaka pożyczy konsul.

Na co jeszcze możemy liczyć z jego strony? Np. na pomoc w znalezieniu polskojęzycznego lekarza, a także na to, że powiadomi polskie władze o stanie naszego zdrowia.

W razie wypadku konsulat pomaga w ustaleniu winy za jego spowodowanie oraz załatwieniu formalności ubezpieczeniowych, np. uzyskaniu z Polski poświadczenia polisy.

Gdy zaginie towarzysz podróży

Zaginięcie trzeba natychmiast zgłosić w najbliższej jednostce policji i  skontaktować  się z konsulatem RP, który sprawdzi, czy poszukiwana osoba nie przebywa w szpitalu lub areszcie. Warto także skontaktować się z polską fundacją ITAKA, która udzieli dodatkowych informacji i wsparcia. Fundacja prowadzi całodobową linię wsparcia pod nr telefonu +48 22 654 70 70.

Na pomoc z konsulatu można liczyć także wtedy, gdy Polak na obcej ziemi zakończy życie. Dyplomata pomoże nawiązać kontakt z jego rodziną i pomoże załatwić formalności związane z transportem zwłok do kraju. Nie ponosi jednak kosztów tego transportu.