"Nie bierz udziału w referendum". Sprzeciw organizacji pozarządowych

Przypomnijmy, że Sejm przyjął w czwartek wniosek rządu o przeprowadzenie referendum tego samego dnia, co wybory, w tych samych lokalach wyborczych i z udziałem tych samych komisji wyborczych. Wyborcy będą podpisywać jedną listę niezależnie od tego, czy będą chcieli głosować zarówno w wyborach, jak i referendum, czy też tylko w jednym z głosowań.

Czytaj więcej

Prawo dla Ciebie

Rząd dopiął swego: czeka nas referendum

Sejm przyjął wniosek rządu o przeprowadzenie referendum, które miałoby odbyć się tego samego dnia, co wybory. Polacy odpowiedzieliby w nim m.in. na pytanie o migrantów.

Według organizacji pozarządowych, organizacja referendum ogólnokrajowego w dniu wyborów parlamentarnych wpływa negatywnie na transparentność procesu wyborczego i uczciwość kampanii wyborczej.

"Partia rządząca dysponuje niewspółmiernie wysokimi środkami na kampanię, w praktyce niemożliwe będzie rozgraniczenie wydatków ponoszonych na kampanię wyborczą i kampanię referendalną. Równolegle prowadzenie kampanii wyborczej i kampanii referendalnej może prowadzić do nadużyć oraz wpłynąć na realizację zasady równości w procesie wyborczym. " - czytamy w stanowisku podpisanym m. in.  przez  Helsińską Fundację Praw Człowieka, Amnesty International, Sieć Obywatelską Watchdog Polska oraz Komitet Obrony Demokracji.

Pytania referendalne z tezą

W referendum Polacy mają odpowiedzieć na 4 pytania rządu:

1.  Czy popierasz wyprzedaż majątku państwowego podmiotom zagranicznym, prowadzącą do utraty kontroli Polek i Polaków nad strategicznymi sektorami gospodarki?

2. Czy popierasz podniesienie wieku emerytalnego, w tym przywrócenie podwyższonego do 67 lat wieku emerytalnego dla kobiet i mężczyzn?

3. Czy popierasz likwidację bariery na granicy Rzeczypospolitej Polskiej z Republiką Białorusi?

4. Czy popierasz przyjęcie tysięcy nielegalnych imigrantów z Bliskiego Wschodu i Afryki, zgodnie z przymusowym mechanizmem relokacji narzucanym przez biurokrację europejską?

Tak sformułowane pytania krytykuje opozycja, a teraz także organizacje pozarządowe. Ich zdaniem sposób informowania o kwestiach, które mają być rozstrzygnięte w referendum 15 października br., uniemożliwia zapewnienie obywatelom i obywatelkom prawa do informacji. 

"Pytania referendum w połączeniu ze spotami objaśniającymi są sformułowane w sposób zawierający tezę i sugerujący wprost sposób „prawidłowego” głosowania. Spoty informacyjne zawierają nieprawdziwe, uproszczone  informacje, stosują retoryczne i emocjonalne manipulacje i w sposób zamierzony budują w odbiorcy poczucie zagrożenia. " - twierdzą organizacje.

Nie referendum, lecz fasada

Zgodnie z art. 125 Konstytucji RP referendum ogólnokrajowe może być przeprowadzone „w sprawach o szczególnym znaczeniu dla państwa”, a jego wynik jest wiążący, jeśli weźmie w nim udział ponad połowa uprawnionych do głosowania. 

Wynik głosowania będzie wiążący niezależnie od tego, jaka opcja polityczna zwycięży w wyborach parlamentarnych. Organy władzy będą miały prawny obowiązek realizacji woli uczestników referendum

Organizacje twierdzą, że nieprecyzyjny i ogólny charakter czterech pytań referendalnych nie tylko nie pozwoli na uwzględnienie pełnego kontekstu i konsekwencji takiej decyzji, ale również uniemożliwi realizację rozstrzygnięcia referendalnego.

"Gdy dodamy do tego fakt, że pytania referendalne w większości dotyczą akceptacji istniejącej polityki rządzących, mamy do czynienia nie z referendum, a instytucją fasadową, która zamiast rozstrzygnięcia sprawy o szczególnym znaczeniu dla państwa, ma jedynie cel polityczny." - wskazują organizacje.

Prawa człowieka pod głosowanie

Autorzy stanowiska podkreślają, że prawa człowieka, w tym prawa migrantów i uchodźców, to fundamentalne i niezbywalne prawa każdej jednostki, a ich ochrona nie powinna być pozostawiona do rozstrzygnięcia w "politycznie motywowanym, populistycznym referendum".  

"Decyzje dotyczące praw człowieka, w tym migrantów, powinny być podejmowane w oparciu o międzynarodowe standardy prawne, wiedzę ekspercką oraz dialog społeczny, a nie przez wynik jednorazowego głosowania." - uważają organizacje.