Czy można skorzystać z zeznań świadków przy ustalaniu prawa do emerytury?

[b]Czterdzieści lat temu, przez ponad 20 lat pracowałem w dużym państwowym przedsiębiorstwie. W następnych latach pracowałem w różnych zakładach pracy, prowadziłem również własną działalność gospodarczą. Obecnie osiągnąłem odpowiedni wiek i chciałbym przejść na emeryturę. Brak mi jednak dokumentów o zatrudnieniu z tych ponad 20 lat, a mój dawny pracodawca oświadczył mi, że dokumenty, które mogłyby potwierdzić zatrudnienie u niego, uległy zniszczeniu. ZUS, aby wyliczyć mi emeryturę, domaga się jednak dokumentów o moich zarobkach. Mam jeszcze kilku żyjących znajomych, którzy mogliby potwierdzić fakt mojego zatrudnienia. Czy ich zeznania mogą być brane przez ZUS pod uwagę?[/b]

Ustalenie podstawy wymiaru emerytury lub renty w sytuacji, gdy potrzebna dokumentacja została zniszczona, to częsty problem osób podlegających ubezpieczeniu społecznemu. Często jedyną możliwością udowodnienia zatrudnienia u danego pracodawcy jest poświadczenie samej osoby ubezpieczonej, która stara się o przyznanie emerytury lub renty lub ewentualnie współpracowników tej osoby i jej przełożonych.

Sytuacje, w których dokumenty świadczące o okresach zatrudnienia oraz wysokości zarobków zostały zniszczone, regulują przepisy [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=A7BCB15E70FDF5DA5150095FE332FFE9?id=71204]rozporządzenia Rady Ministrów z 7 lutego 1983 r. w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno-rentowe i zasad wypłaty tych świadczeń[/link]. Zgodnie z § 20 tego rozporządzenia, dowodem stwierdzającym wysokość zarobku stanowiącego podstawę wymiaru emerytury lub renty są dla pracowników:

- zaświadczenie zakładów pracy wystawione według wzoru ustalonego przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych albo

- legitymacja ubezpieczeniowa zawierająca wpisy dotyczące okresów zatrudnienia i wysokości osiąganych zarobków.

[b]Przy ustalaniu wysokości wynagrodzenia stanowiącego podstawę wymiaru emerytury lub renty nie można korzystać z zeznań świadków. Przy ich pomocy można jedynie udowadniać okresy zatrudnienia.[/b]

Zgodnie z § 22 rozporządzenia okresy wykonywania pracy mogą być udowodnione zeznaniami świadków, gdy osoba której zaginęły dokumenty wykaże, że nie może przedstawić zaświadczenia zakładu pracy. Zeznania świadków przedstawia osoba ubiegająca się o przyznanie świadczenia. Świadek może złożyć zeznania na piśmie lub ustnie. Ustne wypowiedzi świadka wpisywane są do protokołu.

Świadkowie powinni przede wszystkim poświadczyć:

- jaką pracę i w jakim okresie wykonywał zainteresowany,

- czy była to praca stała, w pełnym czy niepełnym wymiarze czasu, sezonowa czy dorywcza, przez ile godzin lub dni wykonywana,

- czy w trakcie jej wykonywania zainteresowany był ubezpieczony,

- w jakich okresach pracowali z osobą zainteresowaną.

Przedstawienie jak największej liczby faktów dotyczących pracy osoby zainteresowanej oraz świadka podnosi wiarygodność zeznań.

Jeżeli nie zostaną udowodnione wymagane okresy zatrudnienia przy zgłaszaniu wniosku o emeryturę lub rentę, to ZUS wyda decyzję odmawiającą przyznania świadczenia.

Jeżeli natomiast prawo do świadczenia zostało udowodnione, ale brakuje informacji potrzebnych do ustalenia podstawy wymiaru świadczenia lub informacje te są niekompletne, to ZUS ustala emeryturę w kwocie najniższej, określonej w ustawie.

Gdy nie można ustalić prawa do świadczenia emerytalnego lub rentowego w postępowaniu przed ZUS, nie pozostaje nic innego, jak skierować sprawę do sądu pracy i ubezpieczeń społecznych. Postępowanie przed tym sądem jest uregulowane w [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=BCBDCBF3CD889929C10861B822B585B2?id=70930]kodeksie postępowania cywilnego[/link]. Nie obowiązują tu ograniczenia uniemożliwiające udowadnianie wysokości wynagrodzenia przy pomocy zeznań świadków (takie jak w postępowaniu przed ZUS).

Przepisy, które regulują w kodeksie postępowania cywilnego postępowanie z zakresu ubezpieczeń społecznych nie zawierają dodatkowych ograniczeń w stosunku do przepisów ogólnych. To oznacza, że fakty od których zależy prawo do emerytury i renty oraz ich wysokość mogą być wykazywane wszelkimi środkami dowodowymi przewidzianymi w kodeksie postępowania cywilnego, w tym również zeznaniami świadków.