Zasiłek dla bezrobotnych po powrocie z Belgii

W 2014 roku skończę 55 lat i będę miała 5 lat pracy w Belgii. Wtedy też chcę się zwolnić z pracy  i wrócić do Polski. Czy w Polsce będzie mi się należał zasiłek dla bezrobotnych? Jakie papiery muszę przywieźć z Belgii?

- pyta czytelniczka.

Przed powrotem do Polski warto się starać o przyznanie zasiłku w Belgii. Nie tylko dlatego, że jest wyższy i można go przetransferować do Polski, ale również z tego powodu, że po wieloletnim pobycie za granicą przyznanie polskiego zasiłku może nie być możliwe.

Polska stosuje rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 883/2004 w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego (dalej przepisy koordynacyjne).

Mają one zastosowanie także  do świadczeń dla bezrobotnych. Zgodnie z nimi zasiłek dla bezrobotnych powinien, co do zasady, zostać wypłacony w kraju, w którym pracownik ostatnio podlegał ubezpieczeniom społecznym, tj. w kraju, w którym zarobki otrzymywane od pracodawcy były oskładkowane.

Jeśli zatem utrata pracy nastąpi w Belgii, prawo do zasiłku i wysokość tego zasiłku będą określone według prawa belgijskiego, a świadczenie będzie wypłacane w belgijskiej walucie. Natomiast  do ubiegania się o polski zasiłek co do zasady konieczne jest wykazanie, że ostatnie miejsce zatrudnienia było w Polsce.

Więcej pieniędzy dadzą w Belgii

Uprawnienia do belgijskiego zasiłku z tytułu bezrobocia zależą m.in. od wieku pracownika w chwili utraty pracy oraz stażu pracy. Osoby po 50. roku życia muszą wykazać, że przed złożeniem wniosku o zasiłek pracowały 624 dni robocze w ciągu 42 miesięcy przed utratą pracy. Nie chodzi wyłącznie o pracę w Belgii, można zliczyć wszystkie okresy zatrudnienia w krajach UE i Europejskiego Obszaru Gospodarczego, również w Polsce.

Belgijski zasiłek wynosi 65% ostatniej płacy brutto przez pierwsze trzy miesiące bezrobocia, potem stopniowo maleje, a jego wysokość zależy od tego, jak długo pracownik był zatrudniony, zanim utracił pracę. Docelowo uprawniony będzie dostawał zryczałtowany zasiłek, stanie się to tym później, im dłuższy ma staż pracy. Zryczałtowane stawki zasiłku wnoszą:

- 1090 euro dla osób, które mają na utrzymaniu członków rodziny,

- 916 euro dla osób samotnych,

- 483 euro dla osób, których partner/współmałżonek osiąga dochody.

Jak widać, nawet to najniższe belgijskie świadczenie w przeliczeniu na złote wynosi aktualnie ponad 2 tys. zł, a więc jest dużo korzystniejsze niż najwyższy dziś polski zasiłek (953,10 zł).

Jednak belgijskie przepisy, podobnie jak polskie,  nie od razu dają prawo do zasiłku osobom, które same zrezygnowały z pracy lub odeszły z niej za porozumieniem stron (są pewne wyjątki). Od razu można liczyć na świadczenie wtedy, gdy pracownik został zwolniony albo gdy jego umowa wygasła.

Jak przetransferować zasiłek

Osoba, która dostała belgijski zasiłek dla bezrobotnych, może się starać o jego transfer w związku z wyjazdem do Polski. Wcześniej jednak trzeba  pozostawać w dyspozycji belgijskich służb zatrudnienia przez cztery tygodnie po przyznaniu zasiłku. Skrócenie tego okresu jest możliwe na wniosek bezrobotnego umotywowany zamiarem wcześniejszego wyjazdu wraz z małżonkiem lub partnerem, który znalazł pracę w Polsce.

Tuż przed wyjazdem, jeszcze w belgijskim urzędzie pracy  należy postarać się  o dokument PD U2 uprawniający do transferu zasiłku dla bezrobotnych (dawny formularz E 303). W Polsce dokument ten składa się w ciągu 7 dni od daty w nim wskazanej w wojewódzkim urzędzie pracy właściwym dla miejsca zamieszkania. Jednocześnie trzeba zarejestrować się w powiatowym urzędzie pracy jako osoba poszukująca pracy. Od tego momentu bezrobotny pozostaje w dyspozycji polskich służb zatrudnienia, musi m.in. kontaktować się z urzędem pracy w określonych terminach, korzystać z ofert pracy proponowanych przez urząd.

Transfer zasiłku trwa 3 miesiące, ale jest  możliwość przedłużenia go do 6 miesięcy -  decyduje o tym instytucja, która go przyznała. Po tym czasie można wrócić do Belgii i kontynuować tam pobieranie zasiłku  albo starać się o jego polski odpowiednik.

W Polsce rok pracy lub dowody

Tu jednak obowiązują polskie przepisy o przyznawaniu świadczeń z tytułu bezrobocia.  Zgodnie z nimi  zasiłek otrzymują osoby, które w ciągu 18 miesięcy poprzedzających dzień rejestracji w Polsce były zatrudnione lub prowadziły działalność gospodarczą przez co najmniej 365 dni.

Ten warunek nie ma zastosowania, jeśli zainteresowany udowodni, że podczas pracy za granicą jego centrum interesów życiowych było w Polsce. Może to być trudne w przypadku osoby, która przebywała za granicą dłużej niż kilka lat. Co będzie dowodem? Np.  bilety wskazujące jak często wnioskujący przyjeżdżał do Polski, fakt zamieszkiwania tu jego najbliższych, dowody na przelewanie im zarobionych na saksach pieniędzy, zameldowanie na stałe w Polsce i rozliczanie tutaj swoich podatków, posiadanie w Polsce nieruchomości.

W przypadku, gdy urzędników uda się przekonać, wystarczy w wojewódzkim urzędzie pracy złożyć dokument E301/U1 poświadczający okresy zatrudnienia i ubezpieczenia w kraju ostatniego zatrudnienia. Przepisy o koordynacji pozwalają bowiem sumować okresy zatrudnienia i ubezpieczenia umożliwiające uzyskanie świadczeń  z tytułu bezrobocia obywatelowi UE/EOG, który posiada okresy zatrudnienia i ubezpieczenia w dwóch lub więcej państwach członkowskich.

Okres na jaki przyznany może być  polski zasiłek, a także jego wysokość, zależą od stażu pracy:

• od 1 roku do 5 lat - 80% kwoty zasiłku na 6 miesięcy,

• od 5 lat do 20 lat - 100% kwoty zasiłku na 6 miesięcy,