Wirtualna Kancelaria Prawa Pracy cz.3 - odpowiedzi na pytania czytelników

Odpowiada Jolanta ?Zedlewska, główny specjalista Okręgowego Inspektoratu Pracy? w Gdańsku

Znikający pracownik

Mam firmę transportową i zatrudniam kierowców na podstawie umowy o pracę na czas określony. Zdarzyło?się, że taki kierowca po tygodniu odszedł z pracy. Czy możemy dochodzić od niego odszkodowania? Czy w umowie o pracę można zawrzeć klauzulę, że taki pracownik ma zwrócić koszty poniesione w związku z jego zatrudnieniem?

W momencie gdy pracownik przestaje przychodzić do pracy, nie ma podstaw do wypłaty mu wynagrodzenia za ten czas czy należnych od pensji składek do ZUS. W takim przypadku pracodawca musi jednak zadbać o rozwiązanie umowy o pracę. Może to zrobić zarówno za porozumieniem stron, jak i za wypowiedzeniem. Nieusprawiedliwiona nieobecność pracownika daje także podstawę do natychmiastowego rozstania w trybie dyscyplinarnym. Przedsiębiorca ma prawo dochodzić odszkodowania od osoby, która porzuciła pracę, tylko gdy w związku z tym powstała szkoda. Może to być np. kara umowna za niezrealizowanie przewozu. Pracodawca nie może jednak żądać zwrotu np. kosztów badań lekarskich czy szkolenia BHP, które poniósł w związku z takim zatrudnieniem.

Ile za nadgodziny

Pracuję na etacie i mam dużo nadgodzin, szczególnie?za pracę w nocy. Pracodawca nie chce mi ich oddać ?ani za nie zapłacić. Jakie uprawnienia mi przysługują?

Pracodawca może udzielić wolnego albo zapłacić za nadgodziny. Jeśli to przedsiębiorca sam wyznacza termin wolnego w zamian za ponadwymiarową pracę, to oddaje ją według przelicznika 1,5 godziny wolnego za jedną nadgodzinę. Jeśli to pracownik sam wyznacza termin wolnego, rekompensata przysługuje 1:1. Jeśli zaś na koniec okresu rozliczeniowego okaże się, że pracodawca nie oddał wolnego, pracownik ma prawo do dodatku za pracę w nadgodzinach. Przysługuje on obok podstawowego wynagrodzenia w wysokości 50 proc. stawki godzinowej za nadgodzinę przypadającą w zwykłym dniu. Jeśli jednak nadgodzina została wypracowana w nocy lub święto lub przekracza tygodniową normę czasu pracy (czyli powyżej 40. godziny w tygodniu), to zawsze przysługuje dodatek w wysokości 100 proc. stawki godzinowej. Jeśli pracodawca nie wypłaci tych dodatków, pracownik ma trzy lata, by złożyć pozew do sądu pracy. Może się też zwrócić o pomoc do inspektora pracy.

Co napisać w świadectwie pracy

Po okresie prac interwencyjnych zatrudniamy pracownika na dalszy okres. Trzeba mu jednak wystawić świadectwo pracy na potrzeby urzędu pracy. Zatrudniony nie wykorzystał całego urlopu, który przenosimy na nową umowę. Jakie w związku z tym informacje mam podać w świadectwie pracy?

W świadectwie pracy należy podać jedynie liczbę wykorzystanych dni urlopu wypoczynkowego. Informację o zawartym porozumieniu o przeniesieniu niewykorzystanego urlopu na nowy okres zatrudnienia trzeba zaś podać w „Uwagach".

Zmniejszenie wymiaru etatu

Pracownik, który do tej pory miał cały etat, od czerwca przechodzi na pół etatu. Problem polega na tym, że ma on ponad 30 dni urlopu. W jakim wymiarze mamy mu udzielić tego wolnego po zmianie wymiaru czasu pracy?

Prawo pracy nie pozwala na miarkowanie urlopu pracownika. W takiej sytuacji pracodawca musi udzielić zatrudnionemu ze skróconym czasem pracy urlopu w wymiarze dwóch dni wolnego w zamian za jeden dzień zaległego urlopu wypracowanego na pełnym etacie. Taka jest konsekwencja nieudzielania wolnego na bieżąco.

Wypowiedzenie na chorobowym

Od pięciu miesięcy jestem na zwolnieniu lekarskim i chcę się rozstać z firmą. Mam trzymiesięczne wypowiedzenie. ?Czy mogę rozwiązać umowę w czasie choroby?

Pracownik nie ma żadnych ograniczeń przy rozwiązywaniu umowy w czasie zwolnienia lekarskiego. Może to zrobić za porozumieniem lub w drodze wypowiedzenia. Porozumienie o wcześniejszym rozwiązaniu można podpisać nawet po złożeniu wypowiedzenia. Pracownik ma tu wiele swobody.