Wspomniane uprawnienia dla pracowników wynikają z nowelizacji kodeksu pracy oraz niektórych innych ustaw (DzU z 2023 r. poz. 641), która weszła w życie 26 kwietnia 2023 r. Wdrożyła ona do polskiego prawa dwie unijne dyrektywy: w sprawie przejrzystych warunków pracy oraz work-life balance.
Wiele przepisów, które wynikają z implementacji, związanych jest z rodzicielstwem lub pełnieniem funkcji opiekuńczych. Chodzi m.in. o dodatkowy, pięciodniowy (bezpłatny) urlop opiekuńczy czy też dwa dni (albo 16 godzin) zwolnienia od pracy (częściowo odpłatne) z powodu działania siły wyższej w pilnych sprawach rodzinnych spowodowanych chorobą lub wypadkiem. Jak pisaliśmy w „Rz” nr 245/2023, zainteresowanie tymi uprawnieniami było do tej pory niewielkie.
Są też takie rozwiązania, które dotyczą kwestii warunków zatrudnienia, i stają się popularne. Jedno z nich jest zawarte w art. 29 [3] k.p.
Pracownik może złożyć wniosek o zmianę rodzaju umowy
Zgodnie z tym przepisem pracownik zyskał uprawnienie do występowania do pracodawcy z wnioskiem np. o zmianę rodzaju umowy lub zatrudnienie w pełnym wymiarze czasu czy inne, bardziej oczekiwane przez zatrudnionego, warunki pracy.
Prawo do złożenia takiego podania ma raz w roku osoba zatrudniona na umowie zawartej na czas nieokreślony lub na czas określony. Wymagany jest jednak staż pracy u danego pracodawcy wynoszący co najmniej sześć miesięcy. Firma musi na taki wniosek odpowiedzieć (w formie papierowej lub elektronicznej) w ciągu miesiąca. Nieudzielenie odpowiedzi w terminie lub niepoinformowanie o przyczynie odmowy pracownikowi jest wykroczeniem zagrożonym grzywną.