Ochrona przedemerytalna: kto i jak długo ma zapewnioną pracę

Przy wydłużonym wieku emerytalnym zmieniły się też przepisy dotyczące okresu ochronnego przed zwolnieniem. Art. 39 kodeksu pracy obowiązuje co prawda w niezmienionym brzmieniu, ale to wcale nie oznacza, że zasady ochrony przedemerytalnej od stycznia 2013 r. będą takie jak dziś.

W zmodyfikowanej formie ochronę trzeba będzie stosować w okresie od 1 stycznia 2013 r. do 30 kwietnia 2018 r.  w stosunku do ośmiu roczników pracowników (pań urodzonych w latach 1953-1956 r. oraz panów urodzonych w latach 1948-1951 r.).

A to za sprawą art. 18 ustawy z 11 maja 2012 r. o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz niektórych innych ustaw, który gwarantuje im pewność angażu aż do osiągnięcia nowego, wydłużonego wieku emerytalnego.

To oznacza, że 4-letni parasol ochronny z art. 39 k.p. w tym przejściowym okresie może zostać wydłużony maksymalnie o 16 miesięcy - tak będzie w przypadku kobiet urodzonych w grudniu 1956 r.  i mężczyzn urodzonych w grudniu 1951 r. Jednak na dłuższą ochronę mogą liczyć jedynie ci, którzy będą nią objęci w dniu wejścia w życie reformy emerytalnej, czyli 1 stycznia 2013 r.

Dla kogo dłuższa ochrona

W Polsce wiek emerytalny to obecnie 60 lat dla kobiet i 65 dla mężczyzn. Czteroletnia ochrona przed zwolnieniem rozpoczyna się odpowiednio po ukończeniu 56 i 61 lat. Jednak od 1 stycznia to się zmieni. Wiek uprawniający do odpoczynku od aktywności zawodowej systematycznie będzie podwyższany - co cztery miesiące wiek podskoczy o miesiąc.

Jednak wydłużeniu pracy towarzyszyć będzie wydłużenie ochrony przedemerytalnej. Gdyby zabrakło tej szczególnej regulacji  (chodzi o art. 18 noweli emerytalnej), to osoby te można byłoby zwolnić tuż przed emeryturą.

Przykład

Pani Janina w lipcu 2012 r. skończy 57 lat. Od roku jest chroniona przed zwolnieniem (od momentu ukończenia 56 lat).

Gdyby przepisy się nie zmieniały pani Janina przeszłaby na emeryturę w wieku 60 lat (czyli w lipcu 2015 r.). Po zmianach pani Janina będzie pracować dłużej o 11 miesięcy. O 11 miesięcy wydłuży się również ochrona jej stosunku pracy.

Zgodnie z nowymi przepisami jeśli będzie chciała odpocząć od pracy, to będzie mogła to zrobić w czerwcu 2016 r.

Przykład

Pan Jan urodzony 1 stycznia 1948 r. na emeryturę miał przejść (według starych przepisów) w styczniu 2013 r., po ukończeniu 65 lat. Ochroną został objęty od stycznia 2009 r. po skończeniu 61 lat.

Jego czteroletni okres ochronny mija w styczniu 2013 roku. Zgodnie ze znowelizowanymi przepisami emerytalnymi pan Jan popracuje miesiąc dłużej.

Na emeryturę będzie mógł odejść w lutym 2013 r. – po ukończeniu 65 lat i miesiąca. O ten jeden miesiąc wydłuży mu się również okres ochronny przed zwolnieniem.

Przykład

Pani Maria w grudniu 2012 r. skończy 56 lat. Rozpocznie się jej 4-letni okres ochrony przedemerytalnej. Jednak jej ochrona będzie dłuższa.

Będzie chroniona nie przez 48 miesięcy (na starych zasadach ochrona wygasłaby wraz z 60 urodzinami – czyli w grudniu 2016 r.) – jak przewiduje kodeks pracy w art. 39, ale przez 64 miesiące – czyli do uzyskania nowego wieku emerytalnego, a więc do kwietnia 2018 r.

Młodsi z klasycznym okresem

Przedłużona ochrona przed zwolnieniem wykraczająca poza kodeksowe cztery lata to przywilej tylko dla osób z opisanych roczników przejściowych. Kobiety urodzone w 1957 r. i w latach następnych, a także mężczyźni urodzeni w 1952 r. i później, tak jak dzisiaj, będą chronieni na dotychczasowych zasadach. A to dlatego, że oni wejdą w okres ochronny dopiero po wejściu w życie reformy emerytalnej, a więc w 2013 r. lub latach kolejnych.

Nie grozi im zwolnienie tuż przed emeryturą. Ich ochrona będzie zaczynała się później, lecz będzie taka sama – tak jak dziś wynosić będzie cztery lata. Każdy młodszy rocznik będzie obejmowany ochroną przedemerytalną na cztery lata przed osiągnięciem nowego, powszechnego wieku emerytalnego.

Wyznacznikiem dla ustalenia początku okresu ochronnego będzie zatem nowy wiek emerytalny, który będzie podwyższany trzy razy do roku - co cztery miesiące podskoczy w górę o miesiąc.

W każdym wypadku ochrona będzie wynosić maksymalnie cztery lata.

Osoby, które będą musiały pracować do ukończenia 67 lat, okresem ochronnym przed zwolnieniem zostaną objęte w wieku 63 lat. Tak będzie w przypadku panów urodzonych w październiku 1953 r. i pań urodzonych w październiku 1973 r.

Przykład

Pani Teresa urodzona w styczniu 1957 r. na dotychczasowych zasadach ochroną przedemerytalną zostałby objęta w styczniu 2013 r., po ukończeniu 61 lat.

Reforma emerytalna przewiduje jednak, że pani Teresa będzie mogła przejść na emeryturę w czerwcu 2018 r. kiedy będzie mieć ukończone 61 lat i 5 miesięcy.

To z kolei spowoduje, że wejdzie w okres ochronny prawie półtora roku później – w czerwcu 2014 r. (bo wtedy będzie jej brakować czterech lat do emerytury), a nie w styczniu 2013 r.

Przykład