Ziółkowski: PO - konserwatywna, socjalna i liberalna

"Rz": Wszystkie karty trzyma premier Donald Tusk i nikomu ich nie pokazuje. Parlamentarzyści PO nie mają praktycznie żadnej wiedzy o nowym rządzie. Trwa to już kilka tygodni. O co tu chodzi?

prof. Marek Ziółkowski:

Ze względu na sytuację, zarówno zewnętrzną , jak i wewnętrzną, maksymalne wykorzystanie terminów konstytucyjnych jest wygodne. To, co będziemy robić jako partia rządząca, zależy w dużym stopniu od rozstrzygnięć, jakie zapadną w Europie, od tego, co się stanie z Grecją. Pewne  kwestie  muszą się też wyklarować w pozostałych partiach. W PO mimo napięć, których  z chęcią poszukują  polujący na  tematy  dziennikarze, sytuacja jest stabilna.

Te napięcia to konflikt premiera z Grzegorzem Schetyną, czy są też inne?

Występują oczywiście rozmaite ambicje personalne, co jest zupełnie normalne zwłaszcza w momencie „nowego rozdania" po zwycięskich wyborach.  W pozostałych partiach  natomiast  niepewność sytuacji  jest znacznie większa . Dotyczy to przede wszystkim opozycji, SLD i PiS. A Ruch Palikota dopiero się wykluwa. Nie wiadomo na razie, czego po tych partiach można się spodziewać.

Ale jaki to ma związek z powolnością i tajemniczością tworzenia nowego rządu?

Możliwości działania nowego rządu będą zależały od tego ,  na kim będzie się można oprzeć. W przypadku PSL nie sądzę, żeby były jakieś niespodzianki.

Ale co właściwie partię rządzącą obchodzi sytuacja w partiach opozycyjnych?

Działania rządu będą, przynajmniej częściowo, zależały od tego ,  na kim będzie się można oprzeć. Także jeśli chodzi o opozycję.  Wiemy, że nadchodzące lata będą trudne. Stąd też  niektóre ważne rządowe przedsięwzięcia będą musiały mieć szersze  niż tylko koalicja poparcie.

PO  może liczyć  na jakiekolwiek poparcie ze strony PiS?

PiS to rzeczywiście odrębna sprawa , działa on jako partia antysystemowa.  Ale są SLD i Ruch Palikota. Ten czas oczekiwania już się kończy. We wtorek, po pierwszym posiedzeniu nowego parlamentu, będzie już sporo wiadomo.

Nie do końca wyjaśnia to tajemniczość premiera. Pan zna jakiekolwiek nazwiska nowych ministrów?

Niektóre z tych nazwisk wszyscy znamy. Z nam  też  nazwiska nowych marszałków Sejmu i Senatu. Z mojego punktu widzenia to jest już dosyć dużo.

To kto będzie marszałkiem Senatu?

Bogdan Borusewicz.

PO jest w komfortowej sytuacji. Ma największy klub, przychylnego prezydenta, sprawdzonego już koalicjanta. I potrzebuje tyle czasu na skonstruowanie rządu? Chyba jakąś niespodziankę szykuje premier?

Odpowiem z punktu widzenia socjologa. Mamy proporcjonalne wybory i wyłonioną w ich wyniku zróżnicowaną scenę polityczną. Ale opozycja jest tak skłócona i rozproszona,  a przy tym odwołująca się na obu skrzydłach do tak krańcowych haseł,  że wszystko, co  w wielu krajach rozkłada się w  całym spektrum politycznym,  w Polsce  mieści się w  istocie w  Platformie. W wersji  umiarkowanej,  centrowej i racjonalnej .

Czyli potwierdza pan, że PO stała się takim Frontem Jedności Narodu?

Jeżeli już to raczej BBWR.  Są oczywiście ludzie, którzy PO tak traktują. Ale nie w tym rzecz. Trzy podstawowe  we współczesnym świecie  opcje ideologiczne, konserwatyzm, socjaldemokracja i liberalizm,  w chwili obecnej mieszczą się  w PO. Czasami identyfikuje się je z konkretnymi nazwiskami, a czasami nie.

To może spróbujmy przypisać tym opcjom konkretne nazwiska?

Konserwatyzm , łączący w sobie jednocześnie poparcie dla tradycyjnych wartości  kulturowych oraz dla  wolnego  rynku w gospodarce, reprezentuje m.in.  Jarosław Gowin.  W poprzedniej kadencji odbyło się zresztą kilka spotkań tzw.  grupy konserwatywnej.  Następna opcja: socjaldemokratyczna.  Opowiada się za większą tolerancją w wymiarze kulturowym, np. za in vitro, za większymi uprawnieniami dla  związków  partnerskich  itd . Jednocześnie wykazuj e  silniejszą wrażliwość  na kwestie socjalne. Tę opcję reprezentuje np.  Bartosz Arłukowicz , a w kwestiach kulturowych  kilka pań, np. Agnieszka Kozłowska-Rajewicz. I trzecia, stara opcja liberalna, którą reprezentował kiedyś Kongres Liberalno-Demokratyczny. Pierwsza partia Donalda Tuska.

Chce pan mnie przekonać, że premier jest dzisiaj liberałem?

Proszę o to zapytać samego premiera. Wiem jedynie, że podobała mu się niegdyś żartobliwa odpowiedź na pytanie: „ Kiedy liberał staje się konserwatystą?  Kiedy  dorasta mu córka " .  Myślę zresztą, że istnieje dość zasadnicza różnica między teoretyczną akceptacją pewnych idei a wyborami, których trzeba dokonywać, gdy jest się odpowiedzialnym za całe państwo i za los wszystkich jego obywateli, także tych znajdujących się w najtrudniejszej sytuacji życiowej. Dla mnie znakomitym doświadczeniem i  symbolem  wrażliwości socjalnej była  podróż premiera „tuskobusem" , którą zresztą uważam za znakomity pomysł.

Czyli  podróż „tuskobusem" uważa pan za przejaw  większego otwarcia na elementy opcji  socjaldemokratycznej?

W pewnym  sensie  tak, b o w wielu przypadkach było to zderzenie się z prawdziwymi lękami i potrzebami zwykłych ludzi.

To może liberalizmu w PO w ogóle nie ma?

Trudno jest akceptować czysty liberalizm gospodarczy -  w stylu Margaret Thatcher czy Ronalda Reagana  -  po  kryzysie rozpoczętym w 2008 roku, a zwłaszcza po doświadczeniach pomocy, jakiej musiały udzielać państwa bankom i innym instytucjom finansowym, działającym niby to na wolnym rynku.  Sądzę, że w PO jest liberalizm, ale połączony ze społeczną gospodarką rynkową. Mnie, jako  niegdyś członkowi Partii Chrześcijańskich Demokratów , to  bardzo  odpowiada.

Społeczna gospodarka rynkowa, czyli?

To stara wizja Ludwiga Erharda i CDU.

A na naszym podwórku wizja premiera Tadeusza Mazowieckiego. Pamięta pan?

Oczywiście, że pamiętam.  Wróćmy jednak do  teraźniejszości.  Oczywiste jest, że musimy dbać o zapewnienie dalszego rozwoju gospodarczego, o finansowanie innowacji, o ułatwianie funkcjonowania przedsiębiorcom. Natomiast wiele dalszych kwestii pozostaje otwartych.  Czy pójdziemy trochę bardziej w kierunku pomocy społecznej, czyli opcji socjaldemokratycznej, czy bardzie j  ku twardym ekonomicznym rozwiązaniom liberalnym? Jak rozstrzygną się sprawy kulturowe, np. in vitro?

Jak brzmi najbardziej prawdopodobna odpowiedź?