Ustawa o niemarnowaniu żywności wchodzi w życie - przedsiębiorcy będą mogli stracić zwolnienie VAT

Duże sklepy będą obowiązkowo przekazywać produkty organizacjom pozarządowym. Jeśli nie spełnią warunków, stracą zwolnienie z VAT.

Aktualizacja: 18.09.2019 09:00 Publikacja: 17.09.2019 19:04

Ustawa o niemarnowaniu żywności wchodzi w życie - przedsiębiorcy będą mogli stracić zwolnienie VAT

Foto: Adobe Stock

W środę 18 września wchodzi w życie ustawa o przeciwdziałaniu marnowaniu żywności, wprowadzająca nowe obowiązki dla sektora handlu. Sklepy wielkopowierzchniowe i hurtownie będą musiały zawrzeć umowę z wybraną organizacją pozarządową i nieodpłatnie przekazywać jej żywność. Dotyczy to podmiotów o powierzchni sprzedaży powyżej 250 mkw. (przez pierwsze dwa lata powyżej 400 mkw.), czerpiących co najmniej 50 proc. przychodów ze sprzedaży żywności.

Organizacje pozarządowe otrzymają produkty spełniające wymogi prawa żywnościowego, które mimo to zostałyby uznane za odpady ze względu na wady wyglądu samych środków spożywczych lub ich opakowań albo z powodu zbliżającego się upływu terminu przydatności do spożycia lub daty minimalnej trwałości. Darowizny trafią do organizacji, których celem statutowym jest np. pomoc społeczna lub działalność charytatywna polegająca na dożywianiu potrzebujących.

1 marca 2020 r. wejdą zaś w życie przepisy ustawy dotyczące opłat. Sprzedawcy zapłacą 0,1 zł za 1 kg zmarnowanych produktów. Sami będą obliczać ich wysokość na koniec roku kalendarzowego i do 30 kwietnia wpłacać na konto organizacji. Za niespełnienie tego wymogu grozić będzie kara od 500 zł do 10 tys. zł.

Sprzeczne opinie

Nowe przepisy cieszą organizacje zajmujące się pomocą potrzebującym.

– Z naszych szacunków wynika, że obowiązek nałożony na sklepy wielkopowierzchniowe pozwoli na uratowanie rocznie nawet o 100 tys. ton żywności więcej niż do tej pory – mówi Marek Borowski, prezes Federacji Polskich Banków Żywności.

Liczy, że wzrośnie również świadomość społeczna. Przepisy obligują bowiem sklepy do przeprowadzania kampanii edukacyjnych.

Jednak według Renaty Juszkiewicz, prezes Polskiej Organizacji Handlu i Dystrybucji, ustawa nie rozwiązuje problemu marnowania żywności. Dotyczy bowiem firm handlowych, które odpowiadają jedynie za 5 proc. strat. Jak podkreśla, duże sieci handlowe są liderami zbiórki żywności.

– Ustawa ma charakter nadmiernie restrykcyjny i dyskryminujący, stawia na zwiększenie świadomości wybranych przedsiębiorców, koncentrując się na tych, którzy przekazują już żywność, czyli sektorze detalicznym, a pomijając innych przedsiębiorców i konsumentów – mówi Renata Juszkiewicz.

VAT po staremu

Organizacje pozarządowe postulują dalsze rozszerzenie zwolnienia z VAT.

– Bardzo ważna kwestia, która została do uporządkowania, to zwolnienie z VAT wszystkich organizacji pozarządowych, które zgodnie z ustawą mogą odbierać żywność, a nie tylko organizacji pożytku publicznego. Powstała niespójność, która wymaga uregulowania – mówi Marek Borowski.

Przeciwne temu jest jednak Ministerstwo Finansów. Jak wyjaśnia wiceminister Tadeusz Kościński, ograniczenia nakłada na nas prawo Unii Europejskiej. Przypomina, że zgodnie z art. 43 ust. 1 pkt 16 ustawy o VAT wolne od podatku jest nieodpłatne przekazanie produktów spożywczych (z wyjątkiem napojów alkoholowych) na rzecz organizacji pożytku publicznego, z przeznaczeniem na cele działalności charytatywnej. Warunkiem jest posiadanie przez darczyńcę stosownej dokumentacji. Dostawa na rzecz podmiotów innych niż OPP podlega opodatkowaniu według właściwej dla danego towaru stawki VAT. Takie rozwiązanie zapobiega uchylaniu się lub unikaniu opodatkowania.

W mojej ocenie zakres preferencji dla darowizn żywności w krajowych przepisach VAT jest wystarczający i jasno uregulowany. Nie powinien powodować dla podatników nadmiernych obciążeń ograniczających przekazywanie żywności na rzecz potrzebujących – napisał wiceminister w odpowiedzi na interpelację poselską nr 33176.

Podstawa prawna: ustawa z 19 lipca 2019 r. (DzU z 3 września, poz. 1680)

VAT

W środę 18 września wchodzi w życie ustawa o przeciwdziałaniu marnowaniu żywności, wprowadzająca nowe obowiązki dla sektora handlu. Sklepy wielkopowierzchniowe i hurtownie będą musiały zawrzeć umowę z wybraną organizacją pozarządową i nieodpłatnie przekazywać jej żywność. Dotyczy to podmiotów o powierzchni sprzedaży powyżej 250 mkw. (przez pierwsze dwa lata powyżej 400 mkw.), czerpiących co najmniej 50 proc. przychodów ze sprzedaży żywności.

Organizacje pozarządowe otrzymają produkty spełniające wymogi prawa żywnościowego, które mimo to zostałyby uznane za odpady ze względu na wady wyglądu samych środków spożywczych lub ich opakowań albo z powodu zbliżającego się upływu terminu przydatności do spożycia lub daty minimalnej trwałości. Darowizny trafią do organizacji, których celem statutowym jest np. pomoc społeczna lub działalność charytatywna polegająca na dożywianiu potrzebujących.

2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Prawo karne
Słynny artykuł o zniesławieniu ma zniknąć z kodeksu karnego
Prawo karne
Pierwszy raz pseudokibice w Polsce popełnili przestępstwo polityczne. W tle Rosjanie
Podatki
Kiedy ruszy KSeF? Ministerstwo Finansów podało odległy termin
Konsumenci
Sąd Najwyższy orzekł w sprawie frankowiczów. Eksperci komentują
Podatki
Ministerstwo Finansów odkryło karty, będzie nowy podatek. Kto go zapłaci?
Materiał Promocyjny
Co czeka zarządców budynków w regulacjach elektromobilności?