W rozliczeniu za 2011 r. rodzice po raz pierwszy muszą zastosować nową definicję osoby samotnie wychowującej dziecko. Przepisy obowiązujące od 1 stycznia 2011 r. wyraźnie oddzielają dwa warunki uprawniające do preferencji: stan cywilny i samotne wychowywanie dziecka.
Zgodnie z art. 6 ust. 4 ustawy o PIT wspólne opodatkowanie z dzieckiem przysługuje rodzicowi lub opiekunowi prawnemu, który jest panną, kawalerem, wdową, wdowcem, rozwódką, rozwodnikiem albo osobą, w stosunku do której orzeczono separację w rozumieniu odrębnych przepisów. Za osobę samotnie wychowującą dzieci uważa się również rodzica pozostającego w związku małżeńskim, jeżeli jego małżonek został pozbawiony praw rodzicielskich lub odbywa karę pozbawienia wolności. W nowelizacji ustawy dodano jednak zapis: „jeśli osoba ta samotnie wychowywała dziecko".
Intencją tych zmian było ograniczenie nadużyć. Chodziło o wprowadzenie jednoznacznego zakazu wspólnego rozliczenia z dzieckiem przez osoby formalnie stanu wolnego, które de facto mieszkają z partnerem i wspólnie z nim zajmują się dzieckiem. Brak preferencji dla takich związków potwierdza m.in. interpretacja Izby Skarbowej w Katowicach z 23 lutego 2011 r. (IBPBII/1/415-938/10/HK).
Takie uściślenie przepisów może też jednak być problematyczne dla osób, które wprawdzie nie pozostają w związku z drugim rodzicem (ani formalnym, ani rzeczywistym), ale ten uczestniczy w wychowaniu dziecka, np. ponosi część kosztów utrzymania i opiekuje się nim kilka razy w tygodniu.
Z odpowiedzi Ministerstwa Finansów na pytanie „Rz" wynika, że w takiej sytuacji samotna matka lub ojciec może mieć kłopot z preferencyjnym rozliczeniem.