PIT 2011: konkubenci nie mają prawa do ulgi na dziecko

Podatnicy żyjący w konkubinacie nie mają prawa do ulg. Fiskus może też zakwestionować zeznanie osoby samotnej, jeśli drugi rodzic opiekuje się dzieckiem

Publikacja: 05.04.2012 09:21

PIT 2011: konkubenci nie mają prawa do ulgi na dziecko

Foto: www.sxc.hu

W rozliczeniu za 2011 r. rodzice po raz pierwszy muszą zastosować nową definicję osoby samotnie wychowującej dziecko. Przepisy obowiązujące od 1 stycznia 2011 r. wyraźnie oddzielają dwa warunki uprawniające do preferencji: stan cywilny i samotne wychowywanie dziecka.

Zgodnie z art. 6 ust. 4 ustawy o PIT wspólne opodatkowanie z dzieckiem przysługuje rodzicowi lub opiekunowi prawnemu, który jest panną, kawalerem, wdową, wdowcem, rozwódką, rozwodnikiem albo osobą, w stosunku do której orzeczono separację w rozumieniu odrębnych przepisów. Za osobę samotnie wychowującą dzieci uważa się również rodzica pozostającego w związku małżeńskim, jeżeli jego małżonek został pozbawiony praw rodzicielskich lub odbywa karę pozbawienia wolności. W nowelizacji ustawy dodano jednak zapis: „jeśli osoba ta samotnie wychowywała dziecko".

Intencją tych zmian było ograniczenie nadużyć. Chodziło o wprowadzenie jednoznacznego zakazu wspólnego rozliczenia z dzieckiem przez osoby formalnie stanu wolnego, które de facto mieszkają z partnerem i wspólnie z nim zajmują się dzieckiem. Brak preferencji dla takich związków potwierdza m.in. interpretacja Izby Skarbowej w Katowicach z 23 lutego 2011 r. (IBPBII/1/415-938/10/HK).

Takie uściślenie przepisów może też jednak być problematyczne dla osób, które wprawdzie nie pozostają w związku z drugim rodzicem (ani formalnym, ani rzeczywistym), ale ten uczestniczy w wychowaniu dziecka, np. ponosi część kosztów utrzymania i opiekuje się nim kilka razy w tygodniu.

Z odpowiedzi Ministerstwa Finansów na pytanie „Rz" wynika, że w takiej sytuacji samotna matka lub ojciec może mieć kłopot z preferencyjnym rozliczeniem.

– W sytuacji gdy w wychowaniu dziecka uczestniczą oboje rodzice (niezależnie od tego, czy pozostają w związku małżeńskim czy nie i czy ze sobą mieszkają), nie można mówić o samotnym wychowywaniu.

Tym samym brak podstaw do zastosowania art. 6 ust. 4 przez któregokolwiek z rodziców" – twierdzi Ministerstwo Finansów.

Samotni rodzice to m.in. panna, kawaler, wdowcy, rozwodnicy i osoby w separacji

Powołuje się na wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 5 października 2010 r. (sygn. II FSK 890/09), wydany w stanie prawnym obowiązującym przed 1 stycznia 2011 r. Sąd uznał, że samotny rodzic to ten, kto stale troszczy się o byt materialny i rozwój emocjonalny dziecka bez udziału innej osoby. Według NSA nie do zaakceptowania byłaby wykładnia, zgodnie z którą z ulgi może skorzystać każda osoba, która ma władzę rodzicielską i jest stanu wolnego, mimo że nie sprawuje samotnie opieki nad dzieckiem.

Również w odpowiedzi na interpelację poselską z 2011 r. (nr 20 283) Ministerstwo Finansów wskazało, że nie wystarczy legitymowanie się określonym stanem cywilnym. Równie istotne jest troszczenie się o dziecko bez udziału innej osoby, w szczególności jego ojca lub matki.

Problemem może być też kwestia władzy rodzicielskiej. Jeśli drugi rodzic nie został jej pozbawiony, to można uznać, że bierze udział w wychowaniu syna lub córki.

Z kolei dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach uznał w interpretacji z 27 czerwca 2011 r. (IBPBII/1/415-340/11/BJ), że rozwiedziony ojciec może rozliczyć się z synem, gdy mieszka z nim i zajmuje się nim na co dzień. Matka także posiada pełnię praw rodzicielskich, ale nie mieszka na stałe z dzieckiem,   jedynie je odwiedza.

W rozliczeniu za 2011 r. rodzice po raz pierwszy muszą zastosować nową definicję osoby samotnie wychowującej dziecko. Przepisy obowiązujące od 1 stycznia 2011 r. wyraźnie oddzielają dwa warunki uprawniające do preferencji: stan cywilny i samotne wychowywanie dziecka.

Zgodnie z art. 6 ust. 4 ustawy o PIT wspólne opodatkowanie z dzieckiem przysługuje rodzicowi lub opiekunowi prawnemu, który jest panną, kawalerem, wdową, wdowcem, rozwódką, rozwodnikiem albo osobą, w stosunku do której orzeczono separację w rozumieniu odrębnych przepisów. Za osobę samotnie wychowującą dzieci uważa się również rodzica pozostającego w związku małżeńskim, jeżeli jego małżonek został pozbawiony praw rodzicielskich lub odbywa karę pozbawienia wolności. W nowelizacji ustawy dodano jednak zapis: „jeśli osoba ta samotnie wychowywała dziecko".

Spadki i darowizny
Poświadczenie nabycia spadku u notariusza: koszty i zalety
Materiał Promocyjny
Wykup samochodu z leasingu – co warto wiedzieć?
Prawo w Firmie
Trudny państwowy egzamin zakończony. Zdało tylko 6 osób
Podatki
Składka zdrowotna na ryczałcie bez ograniczeń. Rząd zdradza szczegóły
Ustrój i kompetencje
Kiedy można wyłączyć grunty z produkcji rolnej
Sądy i trybunały
Reforma TK w Sejmie. Możliwe zmiany w planie Bodnara