Ulga na zabytki dla podatnika, czyli program "Pałacyk+"

Ulga przeznaczona jest dla podatników PIT rozliczających się skalą podatkową, podatkiem liniowym lub ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych, tak więc mogą z niej skorzystać zarówno przedsiębiorcy, jak i pracobiorcy nie prowadzący działalności gospodarczej.

Aby skorzystać z ulgi na zabytki trzeba być właścicielem zabytku nieruchomego, który kwalifikuje się do jednej z trzech kategorii:

1) dzieło architektury i budownictwa,

2) dzieło budownictwa obronnego,

3) obiekt techniki, a zwłaszcza kopalnie, huty, elektrownie i inne zakłady przemysłowe.

Do ulgi kwalifikują się przykładowo: domy, kamienice, forty, koszary, hale pozakładowe itp. obiekty.

Pałacyk+, czyli ulga na zabytki tylko dla właściciela

Decydujące tutaj jest posiadanie prawa własności. Zatem najem, dzierżawa, prawo użytkowania wieczystego, a także spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu nie uprawnia do skorzystania z ulgi

Obiekty te muszą posiadać wpis do rejestru zabytków (dla wszystkich przypadków) lub ujęte w ewidencji zabytków (w przypadku nr 1, o czym mowa poniżej).

Ważne jest, aby wpis był indywidualny, ponieważ układy urbanistyczne, ruralistyczne i zespoły budowlane są wyłączone z zakresu przedmiotowego ulgi.

Ulgę podatkową na zabytki możemy zastosować w trzech przypadkach: 1) fundusz remontowy, 2) prace konserwatorskie, restauratorskie lub roboty budowlane, 3) zakup zabytku w 2022 r.

Czytaj więcej

Podatki

Pałacyk+ zostaje, ale w nowej formie

Podatnicy, którzy inwestują w zabytkowe nieruchomości, nie stracą odliczenia. Ale od nowego roku ulgą nie będą już premiowane wydatki na ich nabycie.

Odliczenie wpłat na fundusz remontowy w ramach programu Pałacyk+

Pierwszym, zdecydowanie najprostszym, sposobem skorzystania z ulgi jest odliczenie 50% wpłat na fundusz remontowy domu, czy kamienicy, w której posiadamy lokal – wymagany jest jego akt własności Jeśli zaś chodzi o budynek musi on posiadać indywidualny wpis do rejestru zabytków lub ewidencji zabytków, .Musi też w nim działać wspólnota lub spółdzielnia mieszkaniowa.

Aby skorzystać z ulgi wystarczą dowody wpłaty na fundusz remontowy (np. decyzja wspólnoty o wysokości opłat+ potwierdzenia przelewów) albo zaświadczenie od wspólnoty lub spółdzielni o kwocie wpłaconej w danym roku.

Przy współwłasności ulga przysługuje osobie, która dokonywała wpłat. Wyjątek stanowią małżonkowie będący we wspólnocie majątkowej, którzy mogą dowolnie zdecydować o proporcji podziału odliczenia pomiędzy siebie.

Odliczenie w tym przypadku jest zdecydowanie najprostszą i najszerzej dostępną formą skorzystania z ulgi podatkowej na zabytki. Nie tylko obejmuje ona najliczniejszą grupę nieruchomości .Nie ma też konieczności dokonywania remontu przez wspólnotę lub spółdzielnię w danym roku. Środki mogą być gromadzone na rachunku z przeznaczeniem na przyszłe inwestycje.

Warto zatem sprawdzić czy budynek, w którym posiadamy lokal jest wpisany do rejestru lub ewidencji zabytków. Te pierwsze oznaczone są biało-niebieską Tarczą Zachwatowicza z napisem „Zabytek chroniony prawem”. Te drugie można znaleźć na listach udostępnianych na stronach internetowych Wojewódzkich Urzędów Ochrony Zabytków lub urzędów gmin.

Pałacyk+ na prace konserwatorskie, restauratorskie lub roboty budowlane

Drugi przypadek dotyczy wydatków na prace na prace konserwatorskie, restauratorskie lub roboty budowlane. Z tej opcji mogą skorzystać jedynie właściciele obiektów wpisanych do rejestru zabytku. W stosunku do 2022 roku zakres przedmiotowy tej ulgi został zawężony. Właściciele budynków wpisanych do ewidencji zabytków od 2023 r. nie mogą już z niej korzystać.

Aby skorzystać z ulgi konieczne jest uzyskanie trzech dokumentów: pozwolenia na prace od

Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków, faktur VAT za wykonane prace oraz zaświadczenia od WKZ, że prace zostały wykonane zgodnie z pozwoleniem.

Planując remont zabytku, jego właściciel jest zobowiązany odrębnymi przepisami do uzyskania pozwolenia Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków na przeprowadzenie prac. W pozwoleniu ustalany jest zakres planowanych prac i jego harmonogram. Pozwolenia mogą obejmować zarówno projekty jednoroczne, jak i wieloletnie. Zmiany zakresu prac muszą zostać skonsultowane z Wojewódzkim Urzędem Ochrony Zabytków (WUOZ). Wszelkie odstępstwa od tych ustaleń uniemożliwią skorzystanie z ulgi, WUOZ po weryfikacji wykonania prac może wystawić stosowane zaświadczenie.

Wykonawcy prac muszą być podatnikami VAT, niekorzystającymi ze zwolnienia podmiotowego z tego podatku. Tylko imienna faktura VAT uprawnia do skorzystania z ulgi.

Projekty wieloletnie mogą być rozliczne w kilku etapach. Finalizując dany etap inwestycji właściciel może wystąpić do Wojewódzkiego Urzędu Ochrony Zabytków o wydanie zaświadczenia i po jego otrzymaniu odliczyć w ramach ulgi koszty związane z tym etapem. W ten sposób może na bieżąco rozliczać koszty w ramach ulgi. Jest także druga możliwość, właściciel może poczekać do końca inwestycji i dopiero po uzyskaniu całościowego zaświadczenia rozpocząć odliczanie ulgi (także faktur z lat poprzednich). Takie rozwiązanie dotyczyć może tylko faktur VAT wystawionych od początku 2023 r.

Dla przykładu: właściciel zabytkowego domu planuje wymianę dachu w 2023 r. oraz stolarki okiennej w 2024 r. Na całą dwuetapową inwestycję dostał jedno pozwolenie konserwatorskie.

Wymianę dachu zakończono w roku 2023 , a udokumentowane fakturami VAT wydatki wyniosły 150.000,00 zł.

Właściciel może wystąpić do WUOZ o zaświadczenie ukończenia pierwszego etapu inwestycji (zaświadczenie częściowe) i uwzględnić ulgę w maksymalnej wysokości 75.000,00 zł w deklaracji za 2023 r. W 2024 r. będzie planowo kontynuował drugi etap inwestycji.

Ale możliwe jest jeszcze inne rozwiązanie. Właściciel może poczekać do ukończenia całej inwestycji w 2024 r. Faktury wystawione i opłacone w 2023 r. rozliczy dopiero po uzyskaniu całościowego zaświadczenia od WUOZ w deklaracji za 2024 r.

Ze względu na zmianę przepisów to (drugie) rozwiązanie nie może być stosowane w przypadku prac prowadzonych na przełomie lat 2022 i 2023.

Z ulgi najbardziej ucieszą się przedsiębiorcy, którzy używają lokali w zabytkach na potrzeby prowadzonej działalności gospodarczej. Oczywiście, rozwiązanie to dotyczy tylko przedsiębiorców płacących podatek dochodowy od osób fizycznych, a więc jednoosobowej działalności gospodarczej oraz niektórych spółek osobowych.

Prowadząc prace remontowe zgodnie z pozwoleniem Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków można wydatki związane z tymi pracami zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów jak i – w 50% - rozliczyć w ramach ulgi na zabytki. Mechanizm działa podobnie do uligi na badania i rozwój.

Czytaj więcej:

Podatki, Księgowość i Rachunkowość

Ulga „Pałacyk+” zostanie ograniczona

Jeśli podatnik planuje zakup zabytku i chciałby skorzystać z ulgi, to powinien przeprowadzić transakcję jeszcze w tym roku. Od stycznia zmienią się także zasady rozliczeń w przypadku prac remontowych, konserwatorskich i robót budowlanych.

Pro

Nabyte w 2022 nieruchomości do programu Pałacyk+

Trzeci przypadek to prawo nabyte wynikające z przepisów obowiązujących od 1 stycznia do 31 grudnia 2022 r. Osoby, które w ciągu tych 12 miesięcy nabyły nieruchomość wpisaną do rejestru zabytków i wykonały w niej prace konserwatorskie, restauratorskie lub roboty budowlane mogą skorzystać z ulgi na zakup. Limit ulgi wynosi: 500 zł x liczba m2 powierzchni użytkowej zabytku nieruchomego, ale nie więcej niż 500.000,00 zł.

Rozliczenia i ograniczenia ulgi na zabytki

W przypadku, gdy wartość ulgi przewyższa kwotę dochodu (przychodu) do opodatkowania, nieodliczoną część można przenieść na lata kolejne. Odliczać można maksymalnie przez sześć lat.