Jak zmienić podatki, by przyciągnąć kapitał z zagranicy

Likwidacja kilku uciążliwych barier wprowadzonych w ramach Polskiego Ładu ułatwiłaby inwestowanie.

Publikacja: 21.11.2023 02:00

Jak zmienić podatki, by przyciągnąć kapitał z zagranicy

Foto: Adobe Stock

Zmiany w przepisach podatkowych pojawiały się jako element kampanii wyborczej, a także w wypowiedziach polityków zwycięskich ugrupowań już po wyborach. Jednak były to najczęściej sprawy dotyczące szerokiego kręgu podatników. Chodziło m.in. o podniesienie kwoty wolnej w PIT.

Trudne badanie rajów

„Rzeczpospolita” dotarła do raportu firmy doradczej PwC, wskazującego na potrzebę zmian podatkowych dla inwestorów – może mniej spektakularnych, ale mających wpływ na decyzje o skierowaniu pieniędzy do Polski. Te zmiany mają częściowo odwracać skutki tzw. Polskiego Ładu, czyli rewolucji w przepisach wprowadzonych z początkiem 2022 r. Te propozycje są zresztą pokłosiem niedawnych wyroków sądów administracyjnych, piętnujących restrykcje Polskiego Ładu jako nieproporcjonalne do celów ustaw podatkowych.

Jeden z postulatów ekspertów PwC dotyczy przepisów o spółce holdingowej. Miały one promować ekspansję zagraniczną polskich firm poprzez tworzenie silnych ponadnarodowych struktur. Zachętą miało być m.in. zwolnienie z podatku dochodowego od osób prawnych przy wyjściu z inwestycji (tj. przy sprzedaży udziałów spółek zależnych). Obwarowano je jednak warunkiem, który jest trudny do spełnienia. Spółka holdingowa powinna bowiem zbadać – i to dwa lata wstecz – czy któryś z bezpośrednich lub pośrednich udziałowców nie pochodzi z raju podatkowego. Gdyby taka spółka była notowana na giełdzie, to przy rozproszonym akcjonariacie taka weryfikacja byłaby wręcz niemożliwa.

Podobnie uznał Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie. W wyroku 4 kwietnia 2023 r. (III SA/Wa 2245/22) stwierdził, że „wprowadzenie tak rygorystycznego, formalistycznego warunku wobec podmiotów, których część udziałowców (akcjonariuszy) jest notowanych na giełdach papierów wartościowych stanowi swojego rodzaju pułapkę dla podatników tego rodzaju i jest sprzeczne z wykładnią progospodarczą prawa podatkowego”.

Koszty deweloperów

Kolejnym ograniczeniem, również obliczonym na zwalczanie unikania opodatkowania, jest zakaz amortyzowania nieruchomości przez tzw. spółki nieruchomościowe. Chodzi o firmy, dla których nieruchomości są głównym aktywem i źródłem dochodu. W praktyce są to np. deweloperzy, właściciele centrów handlowych czy baz logistycznych. Nabycie takich nieruchomości jest dla nich na ogół dość dużym wydatkiem i dlatego amortyzacja, czyli rozłożenie kosztów nabycia w czasie, zapewniała im względną płynność finansową.

Ustawodawca postanowił jednak zakazać amortyzacji dla celów podatku dochodowego, obawiając się takich manipulacji, jak np. małe odpisy amortyzacyjne dla celów księgowych, a wysokie dla podatkowych (co dawałoby w efekcie niski podatek do zapłaty).

Takie podejście też napiętnował warszawski WSA w wyroku z 31 marca 2023 r. (III SA/Wa 1788/22). Wskazał, że te ograniczenia „nie powinny w ogóle znajdować zastosowania w zakresie spółek nieruchomościowych, które na potrzeby przepisów o rachunkowości nie ujmują posiadanych nieruchomości jako środki trwałe”.

Sprzedaż spółek

W reakcji na nadużycia podatkowe związane z transakcjami sprzedaży udziałów w ramach restrukturyzacji złożonych struktur spółek, do ustawy o CIT wprowadzono przepis art. 12 ust. 4 pkt 12 lit. a. W praktyce pozwala on tylko raz przeprowadzić operację sprzedaży udziałów w danej spółce, by nie rozpoznać przychodu z tytułu nabycia udziałów, a tym samym zapłaty podatku. Równocześnie istnieje tzw. klauzula obejścia prawa, która wyraźnie stwierdza nieważność takich transakcji, jeżeli ich celem jest uniknięcie zapłaty podatku.

WSA w Gliwicach stwierdził nie tylko nadgorliwość ustawodawcy w uszczelnianiu systemu podatkowego i nieproporcjonalność restrykcji. Stwierdził wręcz naruszenie jednej z podstawowych zasad Unii Europejskiej: swobody przepływu kapitału, gwarantowanej traktatami europejskimi i dyrektywą 2009/133/WE. „Ograniczono neutralność podatkową czynności reorganizacyjnych, które zgodnie z tą dyrektywą powinny być neutralne podatkowo” – stwierdził sąd w uzasadnieniu wyroku z 28 kwietnia 2023 r. (I SA/Gl 14/23) .

Opinia dla „Rzeczpospolitej”
Rafał Szczotka, radca prawny, partner w PwC

Gdy inwestorzy podejmują decyzje, w którym kraju ulokować kapitał, kierują się przede wszystkim kryteriami przejrzystości i stabilności opodatkowania tych inwestycji. Oczywiście różne kraje wprowadzają rozmaite restrykcje podatkowe, służące m.in. ograniczeniu wypływu zysków z inwestycji do rajów podatkowych. Wydaje się jednak, że polski ustawodawca nieco się zagalopował w uciążliwych ograniczeniach dla holdingów, spółek nieruchomościowych i restrukturyzacji firm. Dostrzegli to sędziowie sądów administracyjnych, zarzucając tym regulacjom nieproporcjonalność ograniczeń, a niekiedy wręcz sprzeczność z unijną zasadą swobody przepływu kapitału. Warto posłuchać głosu inwestorów i sędziów, a później odpowiednio zmienić przepisy. Napływ inwestycji zagranicznych daje bowiem bezpośrednio czy pośrednio miejsca pracy i zastrzyk finansowy dla gospodarki, co w trudnych czasach jest bezcenne.

 

Zmiany w przepisach podatkowych pojawiały się jako element kampanii wyborczej, a także w wypowiedziach polityków zwycięskich ugrupowań już po wyborach. Jednak były to najczęściej sprawy dotyczące szerokiego kręgu podatników. Chodziło m.in. o podniesienie kwoty wolnej w PIT.

Trudne badanie rajów

Pozostało 94% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Kup teraz
Praca, Emerytury i renty
Koniec 500+. Kiedy ostatnie wypłaty? 800+ na koncie już w grudniu?
Konsumenci
Nowy Sejm przyjął pierwszą ustawę. Dotyczy zakazu handlu w niedziele
W sądzie i w urzędzie
PESEL można już zastrzec. Jak to zrobić?
Prawo pracy
Szef może zablokować samowolną pracę po godzinach
Zdrowie
Ziobro na odchodne złożył wniosek do TK. Ma duże znaczenie dla lekarzy
Materiał Promocyjny
Razem dla Planety, czyli chemia dla zrównoważonej przyszłości