Czy ulgę B+R można łączyć z innymi formami wsparcia?

W poprzednich częściach cyklu o uldze B+R zostało pokazane jak w praktyce rozliczać ulgę oraz w jaki sposób przygotować się do ewentualnej kontroli. Trzeba jednak jeszcze wyjaśnić co w sytuacji, gdy podatnik już korzysta lub ma zamiar korzystać z innych form wsparcia. Czy będzie mógł połączyć ulgę B+R ze wsparciem z innych instrumentów pomocowych, pamiętając o tzw. zakazie podwójnego finansowania? Jak to zrobić, żeby uzyskać maksymalną korzyść? Odpowiedź na te i inne pytania znajdą Państwo w dzisiejszym artykule. Zapraszamy do lektury.

Czytaj także: Ulga B+R: Działalność badawczo-rozwojową trzeba wydzielić

Dotacja

Podstawową zasadą łączenia ulgi B+R z innymi formami wsparcia jest warunek, aby te same koszty nie były zwrócone podatnikowi w jakiejkolwiek innej formie np. dotacji lub subwencji. Czy oznacza to, że podatnik, który otrzymał dotację na realizację unijnego projektu badawczego, w ramach którego rozlicza koszty prac B+R (np. wynagrodzenia personelu), nie może skorzystać z ulgi na te same koszty B+R? Odpowiedź nie jest jednoznaczna, co pokażemy na przykładach.

PRZYKŁAD

Firma pana Stefana Janowskiego otrzymała dotację na unijny projekt badawczy w wysokości 60 proc. kosztów kwalifikowanych. Dotacja została przeznaczona na dofinansowanie kosztów zatrudnienia personelu B+R oraz na amortyzację aparatury badawczej. Pozostałe 40 proc. wartości kosztów kwalifikowanych pochodziło ze środków własnych przedsiębiorstwa. Pan Stefan chciałby dodatkowo skorzystać z ulgi B+R na koszty prowadzonych prac B+R w roku 2018.

W ramach ulgi B+R pan Stefan nie będzie miał możliwości rozliczenia tej części wydatków (tutaj: 60 proc.), która została już objęta dotacją. Uznaje się, że na te koszty przedsiębiorca uzyskał już wsparcie i nie można ich ponownie rozliczyć (tzw. zakaz podwójnego finansowania). W tym przypadku sprawa jest jasna.

Nasuwa się jednak pytanie, co w przypadku, gdy w ramach ulgi B+R firma będzie chciała rozliczyć wydatki własne poniesione w 40 proc. jako wkład własny. Jest to możliwe, przy czym, kalkulując wartość kosztów kwalifikowanych, trzeba wyłączyć tę część kosztów uzyskania przychodów, na którą firma otrzymała już dotację.

PRZYKŁAD

Pan Stefan, będąc innowacyjnym przedsiębiorcą, nie poprzestał na jednym projekcie unijnym i postanowił wybudować centrum badawczo-rozwojowe (uzyskując status CBR), w ramach którego firma będzie prowadziła kilka projektów B+R równocześnie. Na ten cel otrzymał 55-proc. dotację, którą przeznaczył m.in. na nabycie aparatury badawczej. Częścią projektu były także prace B+R, które zostały dofinansowane w wysokości 45 proc., natomiast tylko w zakresie doradztwa naukowego. Koszty wynagrodzeń personelu B+R były wydatkiem niekwalifikowanym, w związku z tym zostały pokryte w 100 proc. ze środków własnych przedsiębiorstwa.

W tym przypadku firma pana Stefana może skorzystać jeszcze więcej, niż w sytuacji opisanej w pierwszym przykładzie. Ponieważ posiada status CBR, koszty prowadzenia prac B+R może rozliczyć na preferencyjnych warunkach. Od zeszłego roku zwiększono poziom ulgi dla CBR z wysokości 100 proc. kosztów kwalifikowanych do 150 proc. Oznacza to w praktyce, że jeżeli na prace badawcze przeznaczono 1 000 000 zł, to odliczenie kosztów B+R dla CBR będzie de facto wynosić 1 500 000 zł i o tyle zostanie zmniejszona podstawa opodatkowania.

W omawianym przypadku ulgą będą objęte wydatki kwalifikowane w wysokości poniesionego wkładu własnego, przeznaczone na aparaturę badawczą (po odjęciu 55 proc. dotacji wkład własny to 45 proc.), doradztwo naukowe (po odjęciu 45 proc. dotacji wkład własny to 55 proc.), ale również wydatki niekwalifikowane w projekcie, tj. koszty wynagrodzeń personelu B+R (100 proc.). Jak widać, katalog kosztów kwalifikowanych dla poszczególnych projektów unijnych oraz katalog kosztów w ramach ulgi B+R, mogą się różnić.

Zwolnienia strefowe

Jeszcze w roku 2017, firmy prowadzące działalność w specjalnych strefach ekonomicznych (SSE) nie miały prawa do ulgi B+R, nawet jeśli równocześnie prowadziły działalność pozastrefową. Od zeszłego roku przepisy zmieniły się na korzyść przedsiębiorców. Co prawda, firma prowadząca działalność w SSE czy uzyskująca ulgę inwestycyjną w ramach ustawy o wspieraniu nowych inwestycji (następca mechanizmu SSE) może obecnie korzystać z ulgi B+R, ale tylko w odniesieniu do wydatków kwalifikowanych, które nie stanowią kosztów prowadzenia działalności zwolnionej z opodatkowania.

PRZYKŁAD

Pan Stefan Janowski otrzymał decyzję o wsparciu inwestycji polegającej na rozbudowie zakładu produkcyjnego. Mając możliwość zadeklarowania poniesienia wydatków na zakup maszyn i urządzeń bądź dwuletnich kosztów pracy, zdecydował się na tę pierwszą możliwość. W celu realizacji tego przedsięwzięcia poniósł również koszty zatrudnienia personelu badawczego, które chciałby rozliczyć w ramach ulgi B+R.

Niestety, jeśli koszty personelu B+R są uwzględniane w kalkulacji dochodu zwolnionego, to nie będzie miał możliwości skorzystania z ulgi B+R. Zakładamy w tym przypadku, że prace rozwojowe są prowadzone na terenie zakładu objętego zwolnieniem podatkowym i zostaną uwzględnione jako koszty prowadzenia działalności gospodarczej całego zakładu.

PRZYKŁAD

Załóżmy, że w przypadku opisanym w poprzednim przykładzie zakład produkcyjny obejmuje dwie lokalizacje: halę produkcyjną nr 1 i zlokalizowaną przy innej ulicy, halę produkcyjną nr 2 wraz z laboratorium. Zezwoleniem strefowym objęta jest tylko hala produkcyjna nr 1. Czy można objąć ulgą na B+R prace badawcze prowadzone w laboratorium? To zależy.

Co do zasady, działalność B+R na terenie nieobjętym zwolnieniem podatkowym można objąć ulgą B+R. Tak będzie w przypadku, gdy hala nr 2 wraz z laboratorium generuje koszty i przychody w ramach innej działalności niż ta, która jest wskazana w decyzji o wsparciu. Jeśli jest prowadzona odrębna ewidencja, a koszty prac B+R można wyodrębnić, to wówczas te koszty można rozliczyć w ramach ulgi B+R.

Sprawa komplikuje się, jeżeli obie hale prowadzą działalność wskazaną w decyzji o wsparciu, a jej koszty i przychody uwzględniane są w kalkulacji dochodu zwolnionego dla całego zakładu. W takim przypadku wydatków na prace B+R prowadzone przez laboratorium na potrzeby tego zakładu nie można rozliczyć w ramach ulgi B+R.

IP BOX

Jak już wspomniano w poprzednich artykułach z cyklu (DF z 3 grudnia 2018 r., str. D7), możliwość skorzystania z ulgi B+R jest niezależna od efektu prowadzonych prac. Nie muszą one mieć charakteru innowacji na szeroką skalę. W tym instrumencie liczy się to, czy dany podmiot prowadzi prace B+R i czy ponosi związane z nimi koszty. Im większe koszty, tym większa ulga. Jeżeli możliwe jest wyodrębnienie kosztów związanych z B+R, to podatnik ma dowolność w sposobie łączenia kosztów.

Nieco odmiennie funkcjonuje nowa ulga –tzw. Innovation/IP BOX, wprowadzona ustawą z 23 października 2018 r. o zmianie ustawy o CIT (art. 24d-24e) i ustawy o PIT (art. 30ca-30cb). Skorzystają z niej ci przedsiębiorcy, którzy w wyniku prowadzonych prac B+R osiągnęli sukces – wymierny rezultat w postaci prawa własności intelektualnej (określonego zamkniętym katalogiem) lub będącego w toku rejestracji. To jednak nie wystarczy. W tym przypadku liczy się również dochód ze sprzedaży tego IP. Jeśli opatentowany wynalazek nie ma perspektyw na generowanie dochodu dla firmy, to nie ma podstaw do skorzystania z preferencyjnej 5-proc. stawki podatku.

PRZYKŁAD

Przedsiębiorstwo pana Stefana prowadziło samodzielnie prace B+R, ponosząc w 2018 r. koszty w wysokości 5 000 000 zł. Prace te zakończyły się opracowaniem wynalazku, który został opatentowany, a sprzedaż praw IP wygenerowała dla firmy dochód w wysokości 10 000 000 zł. Pan Stefan zastanawia się, czy może skorzystać z ulgi B+R i z IP BOX równocześnie oraz czy nie będzie ryzyka podwójnego rozliczenia tych samym kosztów.

W przypadku łączenia obu tych ulg, nie ma ryzyka podwójnego rozliczenia tych samych kosztów. Jak wspomniano, ulga B+R działa po stronie kosztowej, natomiast IP BOX po stronie dochodowej i jest poniekąd kontynuacją ulgi B+R. W ramach IP BOX nie rozlicza się kosztów prac B+R, ale bierze się pod uwagę ich strukturę. Zgodnie z tzw. wymogiem znaczącej aktywności, im więcej wydatków zostanie przez firmę przeznaczonych na samodzielne prowadzenie prac B+R, tym większa będzie dla niej korzyść (100 proc. wydatków na B+R prowadzonych we własnym zakresie = 5-proc. stawka podatku). W IP BOX bierze się pod uwagę tylko te prace B+R, które przyczyniły się do wytworzenia danego prawa IP, co wymaga prowadzenia bardziej rozbudowanej ewidencji rachunkowej niż w przypadku ulgi B+R. W praktyce jednak, korzystanie z obu ulg równocześnie może nie pokrywać się czasowo, ponieważ przy uldze B+R wlicza się wszystkie koszty B+R za dany rok, a korzystanie z IP BOX jest możliwe dopiero, gdy dane prawo IP zacznie generować dochód, co może nastąpić w dalszej perspektywie.

Różne warianty wyliczenia podatku dla firmy pana Stefana: w przypadku braku korzystania z preferencji podatkowych, w wariancie skorzystania z ulgi na B+R oraz w przypadku skorzystania z obu ulg równocześnie przedstawia tabela.

Wariant 1: bez żadnych preferencji

Wariant 2: ulga B+R (bez IP BOX)

Wariant 3: ulga B+R łącznie z IP BOX

koszty samodzielnie prowadzonych prac B+R