Czy rodzic rozwiedzionego dziecka może odliczać ulgę prorodzinną

Publikacja: 23.11.2011 13:00

Czy rodzic rozwiedzionego dziecka może odliczać ulgę prorodzinną

Foto: Fotorzepa, Rob Robert Gardziński

Mam 22 lata i jestem studentka. Nigdzie nie pracuję. W ubiegłym roku w czerwcu wzięłam ślub. Mój tata od tamtego czasu nie odlicza za mnie ulgi na dziecko uczące się. W tym roku w styczniu urodziłam synka. Mój mąż nie odliczał na niego żadnej ulgi, ponieważ rozliczał się ryczałtowo. Od maja toczy się między nami sprawa rozwodowa. Czy w związku z tym mój tata może znów odliczać ulgę prorodzinną za mnie? Czy będzie to możliwe dopiero po orzeczeniu rozwodu? A może w ogóle nie ma opcji powrotu do tego odliczenia? Czy alimenty od męża (900 zł na nasze dziecko i 500 zł na mnie) należy ujmować w rocznym PIT? Czy alimenty stanowią dochód od którego można odliczyć ulgę na dziecko do 18. roku życia?

-pyta czytelniczka

Ustawa o PIT

nie przewiduje wprost możliwości powrotu do ulgi prorodzinnej utraconej z powodu wstąpienia przez dziecko w związek małżeński. Ale też wyraźnie tego nie zabrania.

Fiskus może jednak uznać, iż taki powrót do ulgi jest niemożliwy za sprawą... wyroku rozwodowego.

Z przepisów art. 27f ustawy o PIT  wynika, że rodzic odlicza od podatku ulgę na pełnoletnie, uczące się dziecko wtedy, gdy ciąży na nim obowiązek alimentacyjny, czyli zgodnie z kodeksem rodzinnym i opiekuńczym - obowiązek dostarczania środków utrzymania dziecku, które nie jest jeszcze w stanie utrzymać się samodzielnie. Ustawodawca wyraźnie uznał, że z chwilą wstąpienia dziecka w związek małżeński obowiązek ten po stronie rodzica zanika. Nawet, jeśli faktycznie rodzice nadal łożą na utrzymanie dziecka.

Wydaje się, że nic nie stoi na przeszkodzie, by działało to także w drugą stronę: po rozwodzie pełnoletniego dziecka, które nadal się uczy, utrzymujący je rodzic mógłby odliczyć ulgę prorodzinną. Odliczenie byłoby możliwe poczynając od miesiąca kalendarzowego, w którym dziecko uzyskało prawomocny wyrok rozwodowy (nie jest już w związku małżeńskim).

Jednak istotna jest tu okoliczność, czy po rozwodzie dziecka do rodzica wróci również  obowiązek alimentacyjny. Art. 27f  ust. 6 ustawy o PIT wyraźnie bowiem stanowi, że ulga prorodzinna przysługuje podatnikom utrzymującym pełnoletnie dzieci  w związku z wykonywaniem przez nich ciążącego na nich obowiązku alimentacyjnego. Może być bowiem tak, że po ustaniu małżeństwa obowiązek alimentacyjny wobec czytelniczki będzie miał jej były mąż.

Tymczasem co do zasady po rozwodzie to byli małżonkowie są zobowiązani do wzajemnej pomocy w utrzymaniu. Trzeba pamiętać, że co do zasady małżonek niewinny jest obciążony obowiązkiem alimentacyjnym wobec byłego małżonka przez lat pięć (z możliwością przedłużenia tego okresu przez sąd w razie istnienia wyjątkowych okoliczności). Zgodnie z art. 60 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego (dalej k.r.i o.) małżonek rozwiedziony, który nie został uznany za wyłącznie winnego rozkładu pożycia i który znajduje się w niedostatku, może żądać alimentów od drugiego małżonka. Jeżeli zaś jeden z małżonków został uznany za wyłącznie winnego rozkładu pożycia, a rozwód pociąga za sobą istotne pogorszenie sytuacji materialnej małżonka niewinnego, sąd na żądanie małżonka niewinnego może orzec, że małżonek wyłącznie winny obowiązany jest przyczynić się w odpowiednim zakresie do zaspokajania usprawiedliwionych potrzeb małżonka niewinnego, chociażby nie znajdował się w niedostatku.

Jak wynika z art. 130 k.r.i o. obowiązek alimentacyjny małżonka wobec drugiego małżonka po rozwiązaniu lub unieważnieniu małżeństwa wyprzedza obowiązek alimentacyjny krewnych tego małżonka. Innymi słowy rodzic dopiero wtedy będzie miał obowiązek utrzymywania rozwiedzionego, niesamodzielnego dziecka, jeśli nie będzie możliwe wyegzekwowanie alimentów od byłego małżonka dziecka.

Potwierdził to kiedyś Sąd Najwyższy: "Obowiązek alimentacyjny współmałżonka w stosunku do drugiego małżonka zarówno w czasie trwania małżeństwa, jak i po jego rozwiązaniu przez rozwód, gdy spełnione są przesłanki z art. 60 k.r.i o. wyprzedza taki obowiązek wynikający z pokrewieństwa i współmałżonek nie może się bronić tylko tym, że drugiemu małżonkowi niezdolnemu do samodzielnego utrzymania się dostarczają lub mogą dostarczać środków utrzymania jego krewni (orzeczenie SN z 29 lutego 1952 r, sygn. akt C 1499/51).

A zatem decydujące znaczenie ma to, czy i komu wyrok rozwodowy przypisuje winę za rozpad małżeństwa i co za tym idzie - na kogo nakłada obowiązek alimentacyjny. Jeśli obowiązek ten obciążać będzie byłego męża czytelniczki, to nie będzie musiał wykonywać go jej ojciec. Z tego powodu fiskus może mu zakwestionować prawo do odliczenia ulgi prorodzinnej.

Odpowiadając na kolejne pytania: alimenty na rzecz dzieci, które nie ukończyły 25. roku życia  są zwolnione z podatku dochodowego. Natomiast alimenty na rzecz innych osób niż dzieci, otrzymane na podstawie wyroku sądu lub ugody sądowej, są zwolnione do wysokości nieprzekraczającej miesięcznie 700 zł (art. 21 ust. 1 pkt 127 ustawy o PIT).

Kwot zwolnionych nie wykazuje się w zeznaniu podatkowym. Ponieważ nie płaci się od nich podatku, nie można też odliczyć od nich ulgi prorodzinnej.

Konsumenci
Pozew grupowy oszukanych na pompy ciepła. Sąd wydał zabezpieczenie
https://track.adform.net/adfserve/?bn=77855207;1x1inv=1;srctype=3;gdpr=${gdpr};gdpr_consent=${gdpr_consent_50};ord=[timestamp]
Sądy i trybunały
Dr Tomasz Zalasiński: W Trybunale Konstytucyjnym gorzej już nie będzie
Konsumenci
TSUE wydał ważny wyrok dla frankowiczów. To pokłosie sprawy Getin Banku
Nieruchomości
Właściciele starych budynków mogą mieć problem. Wygasają ważne przepisy
Materiał Promocyjny
Bank Pekao wchodzi w świat gamingu ze swoją planszą w Fortnite
Prawo rodzinne
Przy rozwodzie z żoną trzeba się też rozstać z częścią krów