Social lending: Udzielanie pożyczek przez Internet może być uznane za działalnością gospodarczą

Tak wynika z wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z 16 lutego 2012 (sygn. akt II FSK 1472/10).

Do NSA trafiła skarga na interpretację indywidualną Ministra Finansów dotyczącą opodatkowania dochodów uzyskiwanych z pożyczania pieniędzy na portalach społecznościowych kojarzących osoby  fizyczne -  pożyczkobiorców i pożyczkodawców (tzw. social lending). Umowy pożyczki zawierane są tam bezpośrednio pomiędzy pożyczkodawcą oraz pożyczkobiorcą poprzez złożenie oświadczenia woli w postaci elektronicznej. Pożyczkodawca może udzielić jednocześnie pożyczek kilku pożyczkobiorcom, przy czym jednorazowa wysokość pożyczki udzielonej jednemu pożyczkobiorcy nie może przekroczyć kwoty określonej regulaminem serwisu.

Właśnie w taki sposób pan W. zamierzał pomnożyć własne oszczędności. Chciał udzielać średnio jednej pożyczki w miesiącu w wysokości od 200 zł do 3000 zł, w zależności od woli oraz możliwości i dostępności wolnych środków (jedynym źródłem jego dochodów była umowa o pracę).  Zanim to zrobił postanowił zdobyć od Ministra Finansów potwierdzenie, że udzielanie pożyczek osobom fizycznym za pośrednictwem serwisu typu social Iending nie będzie prowadzeniem działalności gospodarczej w rozumieniu ustawy o PIT.  Zdaniem pana W. przychód w postaci odsetek od pożyczek należy zaliczyć do przychodów z kapitałów pieniężnych w rozumieniu art. 10 ust. 1 pkt 7 ustawy o PIT.

Jaka to różnica? Zasadnicza. Przychody z kapitałów pieniężnych można opodatkować  19-proc. zryczałtowanym podatkiem dochodowym nie łącząc ich z innymi przychodami. Uznanie pożyczek internetowych za działalność gospodarczą powoduje, że trzeba zarejestrować się w urzędzie skarbowym jako przedsiębiorca i co miesiąc (lub co kwartał) uiszczać zaliczki na PIT. Poza tym istnieje duże ryzyko zapłaty podatku według stawki 32 proc. , ponieważ dochody z odsetek zostaną zsumowane z tymi ze stosunku pracy.

Minister uznał stanowisko pana W. za nieprawidłowe. Stwierdził, że czynności związane z udzielaniem pożyczek za pośrednictwem serwisu social lending stanowią pozarolniczą działalność gospodarczą, gdyż:

Jednocześnie minister zauważył, że dochód pana W. w postaci odsetek nie może być opodatkowany jak kapitały pieniężne, czyli  19-proc. zryczałtowanym podatkiem.  Zgodnie z art. 30a ust. 1 pkt 1 ustawy o PIT  ten sposób opodatkowania nie dotyczy przychodów z tytułu udzielania pożyczek w ramach działalności gospodarczej, a taką właśnie działalność – zdaniem ministra – pan W.  zamierza prowadzić.

Pan W. zaskarżył interpretację do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku. Podważał  argumenty ministra twierdząc, że udzielanie pożyczek w social lending nie różni się od zakładania lokat bankowych. Poza tym ma mieć charakter uboczny, bo wykonywane ma być poza świadczeniem pracy,  a zyski przeznaczone mają być na zaspokajanie codziennych potrzeb.

Sąd podkreślił, że to bez znaczenia:

-  O prawnej kwalifikacji działań podatnika jako działalności gospodarczej decyduje spełnienie ustawowych wymogów,  a nie skala podejmowanych działań i sposób zagospodarowania wypracowanych przychodów – stwierdził WSA.

Podatnik złożył  skargę kasacyjną, zarzucając iż WSA nie uwzględnił wątpliwości interpretacyjnych wokół pojęcia „działalność  gospodarcza", a w konsekwencji – nie rozważył, do którego momentu  intensywność aktywności człowieka nie może być uznana za  działalność gospodarczą.

Naczelny Sąd Administracyjny uznał argumenty pana W.  za całkowicie chybione: - Odwoływanie się do  kryterium pozwalającego odróżnić działalność gospodarczą od wszelkich innych rodzajów aktywności ludzkiej "ukierunkowanej gospodarczo" jest bezzasadne, a w każdym razie nie znajduje umocowania w przepisach prawa.