Do końca 2013 roku obowiązek podatkowy, zgodnie z generalną zasadą, powstawał z chwilą wydania towaru albo wykonania usługi. Gdy dostawa towaru lub wykonanie usługi powinny były być potwierdzone fakturą, obowiązek podatkowy powstawał z chwilą wystawienia faktury, nie później jednak niż w siódmym dniu, licząc od dnia wydania towaru lub wykonania usługi. Jednocześnie moment odliczenia podatku naliczonego u nabywcy był warunkowany momentem otrzymania faktury VAT od dostawcy.
Jak jest teraz...
Z początkiem 2014 r. przepisy uległy zmianie i od ponad roku, co do zasady, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą wykonania dostawy albo usługi, bez względu na moment wystawienia faktury. W odniesieniu natomiast do podatku naliczonego moment jego odliczenia nadal warunkowany jest momentem otrzymania faktury VAT od dostawcy. Dodatkowo jednak nie może to nastąpić wcześniej niż w rozliczeniu za okres, w którym w odniesieniu do nabytych towarów i usług powstał obowiązek podatkowy u dostawcy.
W związku z tym otrzymanie faktury w miesiącu, w którym nie powstał jeszcze obowiązek podatkowy u sprzedawcy, nie uprawnia nabywcy do odliczenia podatku naliczonego. Podobnie powstanie obowiązku podatkowego u sprzedawcy nie uprawnia nabywcy do odliczenia podatku, jeżeli nie otrzymał w tym samym okresie faktury. Prawo do odliczenia podatku naliczonego powstanie dopiero w rozliczeniu za okres (miesiąc lub kwartał), w którym najwcześniej spełnione zostaną obydwa warunki.
Możliwość odliczenia podatku naliczonego dopiero po spełnieniu obu przesłanek ma miejsce nawet wtedy, gdy drugi z warunków zostaje spełniony o wiele później niż pierwszy. Potwierdziła to Izba Skarbowa w Łodzi w interpretacji z 11 kwietnia 2014 r. (IPTPP4/ 443-43/14-2/JM). Wnioskodawca pytał o sytuację, w której fakturę otrzymał długo po dostawie towarów. Organ podatkowy nie miał wątpliwości, że nawet gdy fakturę otrzymano kilka miesięcy po dostawie towaru, kiedy to powstał obowiązek podatkowy u sprzedawcy, wnioskodawca może odliczyć podatek naliczony dopiero po jej otrzymaniu.
...i co z tego wynika
Konsekwencją opisanych zmian jest w pierwszej kolejności likwidacja związku między powstaniem obowiązku podatkowego a momentem wystawienia faktury. Ten związek pozwalał wcześniej na odraczanie momentu powstania obowiązku podatkowego przy dostawach realizowanych pod koniec miesiąca. Przepisy dopuszczały bowiem wystawianie faktur do siedmiu dni od zrealizowania dostawy. Obecnie przepisy pozwalają na wystawianie faktur do 15. dnia kolejnego miesiąca, jednak nie wpływa to już na moment wykazania podatku należnego. Wykazanie go w okresie późniejszym jest możliwe tylko poprzez opóźnienie dostawy.
