Ryzykowne odliczenia darowizn na OPP

Drugi przykład. Rodzice wpłacają pieniądze na fundację, która funduje stypendia uzdolnionym uczniom, w tym ich dzieciom. Czy mogą skorzystać z podatkowej ulgi?

Jeśli fundacja została powołana tylko po to, aby przekazywać przez nią pieniądze na edukację własnych dzieci i mieć z tego korzyści podatkowe, to prawo do ulgi nie przysługuje. Zakładam jednak, że co do zasady jest inaczej – fundacja to niezależna organizacja realizująca cele pożytku publicznego, a rodzice nie mają wpływu na to, komu wypłaca stypendia. To sama organizacja powinna decydować, na jaki konkretnie cel wyda zgromadzone środki. Oczywiście można na nią przekazywać darowizny także wtedy, gdy jej podopiecznymi są nasze dzieci. To nie jest zabronione.

Czy fiskus może zakwestionować odliczenie w takich sytuacjach?

Dla skarbówki to niełatwe sprawy. Urzędnicy musieliby przeprowadzić szczegółowe postępowanie dowodowe, sprawdzić umowy, przesłuchać rodziców i władze danej organizacji. I dopiero na podstawie zebranych dowodów ocenić, że wpłaty na stowarzyszenie czy fundację nie są darowizną.

W takiej sprawie nie zastosują jednak klauzuli obejścia przepisów, bo dotyczy ona tylko transakcji, wskutek których osiągamy korzyści podatkowe przekraczające 100 tys. zł rocznie. Pozostaje ewentualnie art. 199a ordynacji podatkowej. Stanowi on, że skarbówka, dokonując ustalenia treści czynności prawnej, uwzględnia zgodny zamiar stron i cel czynności, a nie tylko dosłowne brzmienie oświadczeń woli złożonych przez strony. Mówiąc prościej, fiskus może uznać, że wpłata na stowarzyszenie z pierwszego przykładu nie jest darowizną, ale formą składki członkowskiej, czyli zapłatą za udział dziecka w zajęciach. I wtedy zakwestionuje ulgę.

— rozmawiał Przemysław Wojtasik