Funkcjonujący od 16 marca 1993 r. do 3 stycznia 1997 r. przepis (art. 8 § 2 [link=http://aktyprawne.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr?id=70928]kodeksu cywilnego[/link]) przyznający zdolność prawną dziecku poczętemu nie został po uchyleniu zastąpiony innym uregulowaniem. [b]Istniejące wyjątki nie mogą być interpretowane rozszerzająco – stwierdził Naczelny Sąd Administracyjny (sygn. II OSK 1456/08)[/b].
Według NSA datą końca okresu represji jest zakończenie wojny 8 maja 1945 r., a nie data wyzwolenia miejscowości.
NSA rozpatrywał skargę kasacyjną Śląskiego Oddziału Terenowego Stowarzyszenia Urodzonych w Niewoli Niemieckiej. Wcześniej zaskarżyło ono do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach decyzję kierownika Urzędu ds. Kombatantów i Osób Represjonowanych. Odmówił on Irenie G. świadczenia deportacyjnego, o jakim mówi [link=http://aktyprawne.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr?id=74076]ustawa z 31 maja 1996 r. o świadczeniu pieniężnym przysługującym osobom deportowanym do pracy przymusowej oraz osadzonym w obozach pracy przez Trzecią Rzeszę i ZSRR[/link]. Stwierdził, że nie wykazała ona wymaganego sześciomiesięcznego okresu deportacji, a wspomniana ustawa nie przewiduje uznania okresu prenatalnego za okres podlegania represjom. Za ich końcową datę uznał dzień wyzwolenia miejsca deportacji, wcześniejszy o trzy miesiące od zakończenia wojny 8 maja 1945 r. Stowarzyszenie domagało się uwzględnienia okresu życia płodowego i zaliczenia Irenie G., oprócz miesięcy na deportacji – od urodzenia do końca wojny – również dziewięciu miesięcy życia płodowego. Przypominało, że w świetle orzecznictwa [link=http://aktyprawne.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr?id=164488]ustawa o kombatantach[/link] objęła również dzieci nienarodzone, przebywające wraz z matkami w obozach koncentracyjnych czy łagrach.
„Przesłanki wskazane w ustawie o kombatantach nie są tożsame z przesłankami ustawy o świadczeniu pieniężnym” – orzekł WSA w Gliwicach, oddalając skargę stowarzyszenia (sygn. IV SA/Gl 113/08). – Dziecko urodzone w miejscu przymusowej pracy matki, wywiezionej w tym celu poza granice państwa polskiego, ma uprawnienia na równi z matką – stwierdził. Nie można natomiast zaliczać do okresu deportacji okresu sprzed urodzenia, czyli od poczęcia. Zgodnie z art. 8 § 1 k. c., każdy człowiek ma zdolność prawną dopiero od chwili urodzenia. Wyjątki wskazane w k.c. oraz w kodeksie rodzinnym i opiekuńczym są regulacjami szczególnymi i nie mogą być interpretowane rozszerzająco. WSA uznał także, że końcem okresu pracy przymusowej jest data wyzwolenia danego terenu.
NSA zgodził się z poglądem WSA, że do okresu deportacji nie wlicza się okresu prenatalnego. Inaczej natomiast, zdaniem NSA, trzeba liczyć okres represji; od daty oficjalnego zakończenia wojny, a więc od 8 maja 1945 r., a nie od dnia wyzwolenia danej miejscowości. Dlatego NSA uchylił wyrok WSA, przekazując temu sądowi sprawę do ponownego rozpatrzenia.
