Na odmowę czynności notarialnej można wnieść zażalenie

Na odmowę dokonania czynności notarialnej można wnieść zażalenie do sądu okręgowego

Aktualizacja: 14.12.2010 03:50 Publikacja: 14.12.2010 02:00

Na odmowę czynności notarialnej można wnieść zażalenie

Foto: Fotorzepa, Marian Zubrzycki

[b]Sąd Najwyższy (III CZP P6/10)[/b] w uchwale podjętej w składzie siedmiu sędziów stwierdził, że sąd okręgowy, rozpoznając to zażalenie, orzeka jako sąd drugiej instancji.

Orzeczenie to zakończy zapewne trwające od dawna kontrowersje co do charakteru zażalenia i charakteru zainicjowanego nim postępowania sądowego, a co za tym idzie, sposobu kwestionowania orzeczenia sądu okręgowego. Najlepiej rozbieżności te obrazuje właśnie sprawa, na której tle doszło do wydania uchwały.

Chodzi w niej o odmowę sporządzenia aktu notarialnego dokumentującego oświadczenie burmistrza o wykonaniu prawa pierwokupu użytkowania wieczystego nieruchomości położonych w podwarszawskich Oborach. Burmistrz powoływał się na prawo pierwokupu zastrzeżone dla gminy w art. 109 [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=0DDD8C9CA5E978DFE2FA55C308F5AF2F?id=357084]ustawy o gospodarce nieruchomościami[/link]. Grunty sprzedawała SGGW. Nabywcami były osoby fizyczne. Warunkowa umowa sprzedaży (pod warunkiem że gmina nie skorzysta z pierwokupu) została spisana w sierpniu 2005 r.

Powodem odmowy udokumentowania oświadczenia burmistrza było niezapłacenie przez gminę ceny i brak kontrasygnaty skarbnika na oświadczeniu o skorzystaniu z prawa pierwokupu.

W tym stanie rzeczy gmina skorzystała z przewidzianej w art. 83 [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=B230ABE9EF01191230350022EF34477D?id=287682]prawa o notariacie[/link] możliwości wniesienia do sądu okręgowego zażalenia na tę odmowę.

Sąd Okręgowy w Warszawie, w składzie trzech sędziów zawodowych, a więc działając jako sąd II instancji, oddalił zażalenie gminy. Gmina na wszelki wypadek wniosła apelację oraz skargę kasacyjną. Sąd okręgowy apelację odrzucił, stwierdzając, że od orzeczenia sądu II instancji ona nie przysługuje. SN, do którego gmina wniosła zażalenie na tę decyzję, w orzeczeniu z lutego 2007 r. uznał, że kwestionowane postanowienie sąd okręgowy wydał jako sąd I instancji. W konsekwencji zażalenie to odrzucił, ponieważ – jego zdaniem – apelacja od postanowienia sądu okręgowego rozstrzygającego w kwestii odmowy dokonania czynności notarialnej powinna być rozstrzygnięta w II instancji przez sąd apelacyjny.

Taki sam los spotkał – z tego samego powodu – w marcu 2007 r. skargę kasacyjną gminy.

Ostatecznie sąd okręgowy uchylił swe postanowienie o odrzuceniu apelacji. Sąd apelacyjny jako sąd II instancji rozpoznał apelację. Zniósł postępowanie przed tym sądem w całości i przekazał mu sprawę do ponownego rozpoznania. Uznał, że postępowanie przed sądem okręgowym było dotknięte nieważnością ze względu na niewłaściwy skład. Zażalenie na odmowę dokonania czynności notarialnej sąd okręgowy jako sąd I instancji powinien rozpoznać w składzie jednego sędziego.

Po ponownym rozpoznaniu sprawy sąd okręgowy 2 lipca 2008 r. ponownie oddalił zażalenie gminy Konstancin-Jeziorna. Gmina znowu złożyła apelację i w jej wyniku sąd apelacyjny wyrokiem z lutego 2009 r. uchylił odmowę dokonania czynności notarialnej. Słowem uznał, że notariusz musi potwierdzić oświadczenie burmistrza o wykonaniu prawa pierwokupu, co oznacza, że to gmina, a nie osoby fizyczne będące stroną warunkowej umowy sprzedaży, stanie się użytkownikiem wieczystym nieruchomości.

Od tego wyroku skargę kasacyjną wniósł notariusz. Odwołał się w niej do tych orzeczeń SN, w których zajął on stanowisko odmienne niż w dwu postanowieniach z lutego i marca 2007 r. Chodzi przede wszystkim o trzy [b]uchwały z 1 czerwca 2007 r. (III CZP 38/07; III CZP 41/07, III CZP 42/07)[/b].

Skład SN, do którego trafiła ta apelacja, uznał, że wobec tak ewidentnej rozbieżności powinien rozstrzygnąć je SN w składzie siedmiu sędziów SN. Wątpliwość sprowadzała się do pytania: czy zażalenie na odmowę dokonania czynności notarialnej sąd okręgowy rozpatruje jako sąd odwoławczy, czy jako sąd I instancji. W jego uzasadnieniu sędziowie opowiedzieli się za uznaniem, że sąd ten działa w takiej sprawie jako sąd II instancji. Takiego zdania było również siedmiu sędziów SN.

W sądzie i w urzędzie
Czterolatek miał zapłacić zaległy czynsz. Sąd nie doczytał, w jakim jest wieku
https://track.adform.net/adfserve/?bn=77855207;1x1inv=1;srctype=3;gdpr=${gdpr};gdpr_consent=${gdpr_consent_50};ord=[timestamp]
Spadki i darowizny
Podział spadku po rodzicach. Kto ma prawo do majątku po zmarłych?
W sądzie i w urzędzie
Już za trzy tygodnie list polecony z urzędu przyjdzie on-line
Zdrowie
Ważne zmiany w zasadach wystawiania recept. Pacjenci mają powody do radości
Materiał Promocyjny
Bank Pekao wchodzi w świat gamingu ze swoją planszą w Fortnite
Sądy i trybunały
Bogdan Święczkowski nowym prezesem TK. "Ewidentna wada formalna"