Amortyzować można jedynie własny środek trwały

Odpisów amortyzacyjnych zaliczanych do kosztów uzyskania przychodów można dokonywać jedynie od takich środków trwałych, których własność została skutecznie przeniesiona na podatnika będącego ich nabywcą

Aktualizacja: 26.10.2009 06:51 Publikacja: 26.10.2009 05:19

Amortyzować można jedynie własny środek trwały

Foto: Fotorzepa, dp Dominik Pisarek

[b]Tak orzekł NSA 16 września 2009 r. (II FSK 527/08).[/b]

Spółka naliczała odpisy amortyzacyjne od środków trwałych, które zostały wniesione do niej przez członka zarządu w formie aportu na pokrycie podwyższenia kapitału zakładowego. Aport był wniesiony w zamian za przejęcie niespłaconych przez członka zarządu kredytów zaciągniętych na nabycie tych środków trwałych.

Organy podatkowe to zakwestionowały, twierdząc, że zgodnie z art. 16a ust. 1 [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=0788FC199FF9D8FB3843C5D634417688?id=185384]ustawy o CIT[/link] amortyzacji podlegają jedynie środki trwałe stanowiące własność lub współwłasność podatnika. Natomiast w tym wypadku nie doszło do przeniesienia własności środków trwałych, ponieważ umowa zawarta między stronami była nieważna ze względu na niedochowanie warunków określonych w art. 210 [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=0878F97C9B855869DA1A3F9BAD45E3AB?id=133014]kodeksu spółek handlowych[/link] (k.s.h.). Przepis ten wymaga, aby w umowie między spółką i członkiem jej zarządu spółka była reprezentowana przez radę nadzorczą lub pełnomocnika powołanego zgodnie z uchwałą zgromadzenia wspólników.

Z akt sprawy podatkowej nie wynikało, aby umowa o przejęcie długu w zamian za przeniesienie własności części środków trwałych została zawarta zgodnie z tym przepisem. W konsekwencji została ona uznana za nieważną z mocy art. 58 [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=86F27ADE2102E1D67842E76D535F1BD1?id=70928]kodeksu cywilnego[/link].

WSA oddalił skargę podatnika, akceptując stanowisko organów podatkowych, a NSA ten pogląd potwierdził. Zdaniem sądu, zgodnie z art. 16a ust. 1 [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=0788FC199FF9D8FB3843C5D634417688?id=185384]ustawy o CIT[/link], [b]amortyzacji podlegają jedynie środki trwałe, które stanowią własność lub współwłasność podatnika. Natomiast w tej sytuacji nie doszło do skutecznego przeniesienia prawa własności, ponieważ umowa zawarta między spółką i członkiem jej zarządu nie spełniała warunków określonych w art. 210 k.s.h[/b]. Taka czynność prawna miała charakter „czynności samego ze sobą”, co nie może wywoływać żadnych skutków prawnych, ponieważ ta sama osoba występowała jednocześnie jako zbywca i jako nabywca środków trwałych. W konsekwencji nie było podstaw do dokonywania w takiej sytuacji odpisów amortyzacyjnych stanowiących koszty uzyskania przychodów.

[i]Zespół Zarządzania Wiedzą Podatkową firmy Deloitte[/i]

[ramka][b]Komentuje Patryk Włodarski starszy konsultant w Dziale Doradztwa Podatkowego firmy Deloitte (biuro we Wrocławiu):[/b]

Prezentowany wyrok zwraca uwagę na kwestię samodzielności pojęciowej prawa podatkowego. Jak wielokrotnie wskazywał Naczelny Sąd Administracyjny, mimo że prawo podatkowe dysponuje własnym systemem pojęciowym, dość często odwołuje się jednak do ściśle rozumianych pojęć z innych gałęzi prawa podatkowego, w tym przede wszystkim do prawa cywilnego.

Przykładem właśnie takiego odwołania jest zastosowanie kryterium własności, jako jednej z przesłanek możliwości dokonywania przez podatnika amortyzacji. Kryterium to jest dość bezrefleksyjnie traktowane przez organy podatkowe oraz sądy administracyjne, które utożsamiają je ze ściśle rozumianym, cywilnoprawnym pojęciem własności. Na płaszczyźnie gospodarczej trudno jednak znaleźć przekonujące argumenty, które wspierałyby takie podejście, prócz literalnej wykładni art. 16 ust. 1 pkt 1 ustawy o CIT oraz ugruntowanej w tym względzie praktyki organów podatkowych i sądów. Z szerszej perspektywy wystarczającym kryterium dla możliwości dokonywania amortyzacji środka trwałego wydaje się bowiem posiadanie przez podatnika ekonomicznego władztwa nad rzeczą. Takie władztwo powinno być rozumiane tak jak w przypadku dostawy towarów na gruncie [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr?id=172827]ustawy o VAT[/link], gdzie mowa jest o przeniesieniu prawa do dysponowania rzeczą jak właściciel w oderwaniu od przeniesienia własności w sensie cywilnoprawnym. Podobnie też kwestię przesłanek amortyzacji środków trwałych reguluje ustawa o rachunkowości, gdzie decydujące są kryteria ekonomicznej użyteczności i przeznaczenia na potrzeby jednostki.

Reasumując, o ile na gruncie wykładni literalnej (a zwłaszcza wobec wielokrotnie podkreślanego w orzecznictwie jej prymatu nad innymi rodzajami wykładni w procesie stosowania prawa podatkowego) wyrok sądu nie budzi żadnych zastrzeżeń, to można się zastanawiać nad jego słusznością na gruncie wykładni systemowej czy celowościowej. Do takich rodzajów wykładni bezskutecznie odwoływała się też będąca stroną sporu spółka, która wskazywała na faktyczne wykorzystywanie spornych środków trwałych w prowadzonej działalności gospodarczej. [/ramka]

[b]Tak orzekł NSA 16 września 2009 r. (II FSK 527/08).[/b]

Spółka naliczała odpisy amortyzacyjne od środków trwałych, które zostały wniesione do niej przez członka zarządu w formie aportu na pokrycie podwyższenia kapitału zakładowego. Aport był wniesiony w zamian za przejęcie niespłaconych przez członka zarządu kredytów zaciągniętych na nabycie tych środków trwałych.

Pozostało 91% artykułu
Konsumenci
Pozew grupowy oszukanych na pompy ciepła. Sąd wydał zabezpieczenie
https://track.adform.net/adfserve/?bn=77855207;1x1inv=1;srctype=3;gdpr=${gdpr};gdpr_consent=${gdpr_consent_50};ord=[timestamp]
Sądy i trybunały
Dr Tomasz Zalasiński: W Trybunale Konstytucyjnym gorzej już nie będzie
Konsumenci
TSUE wydał ważny wyrok dla frankowiczów. To pokłosie sprawy Getin Banku
Nieruchomości
Właściciele starych budynków mogą mieć problem. Wygasają ważne przepisy
Materiał Promocyjny
Bank Pekao wchodzi w świat gamingu ze swoją planszą w Fortnite
Prawo rodzinne
Przy rozwodzie z żoną trzeba się też rozstać z częścią krów